5 oktober 2011 door Henk Boeke

Pas op je portemonnee!

In virtuele werelden als Habbo, Banditi, Pet Party, Farmerama, Happy Harvest en Panfu worden kinderen sterk verleid om geld uit te geven. Dat blijkt uit het onderzoek Pas op je portemonnee! van de stichting Mijn Kind Online.

De suggestie van dit soort social games is dat ze gratis zijn, maar als je verder wilt komen in het spel, of echt interessante dingen wilt doen, moet je betalen. Dat hóeft niet, maar de verleiding om het wel te doen is groot, vooral voor kinderen. En aangezien er tegenwoordig ook betaald kan worden met een simpel sms-je, of een telefoontje naar een 0900-nummer, geven kinderen vaak ongemerkt tientallen euro's per maand uit aan dit soort spellen.

Habbo

Een voorbeeld. Wie zich aanmeldt bij Habbo, krijgt een 'gratis' huisdier. Het huisdier zelf is inderdaad gratis, maar zijn verzorging niet... Je hóeft het dier geen water of voer te geven, maar de suggestie om dat wel te doen is onmiskenbaar. Je wilt immers niet dat zo'n diertje dood zal gaan. Ook worden er in de praktijk heel wat 'meubi' (meubeltjes) aangeschaft, omdat je kamer anders wel erg kaal blijft.

In het tv-programma Kassa zei een woordvoerder van Habbo dat het allemaal zo'n vaart niet loopt, en dat maar 5% van de bezoekers daadwerkelijk credits koopt voor alles wat je in de Habbo-omgeving kunt gebruiken. Eerlijk gezegd geloven we daar niets van (en de deelnemers van Habbo zelf ook niet, getuige hun discussies op Twitter). Vergelijkbare spel-omgevingen halen op dit moment zo'n 20%.

Opvoeding en gedrag

Hoeveel zakgeld is normaal en wat geven andere ouders?

Panfu

Ander voorbeeld. Panfu.nl is een 'gratis' virtuele wereld waarin kinderen een boomhut kunnen inrichten en hun eigen pandabeertje kunnen aankleden. Kleren en spullen kun je 'kopen' met punten die je verdient met het spelen van spelletjes. Het merendeel van de artikelen is alleen te krijgen als je GoudPanda bent. Daarvoor moet je betalen.

In het spel zitten allerlei verleidingen om je te laten ervaren hoeveel leuker het is als je GoudPanda bent. Je ziet vooral wat je niet kunt kopen. En om de haverklap wordt gemeld dat Panfu toch echt leuker is als GoudPanda.

Maar nu komt het. Regelmatig biedt Panfu een gratis goudlidmaatschap aan, bijvoorbeeld bij het behalen van Level 5. Geen kind dat die verleiding kan weerstaan. En waarom zou je ook, het is immers gratis. De truc is echter dat de dingen die je tijdens je goudlidmaatschap koopt, weer worden afgepakt als de vierdaagse gratis-periode is afgelopen. Wat een teleurstelling. Maar er is een oplossing: door alsnog te betalen voor een echt goudlidmaatschap, kun je je spullen weer terugkrijgen. Welke zieke geest heeft dit bedacht...

Wat kun je doen?

Het rapport 'Pas op je portemonnee!' geeft evenwichtige aanbevelingen; zowel de exploitanten als de ouders hebben een taak. Hieronder de aanbevelingen voor ouders.

• Speel samen - De beste manier om met een kind in gesprek te komen over games, is door sámen te spelen. Ga samen de uitdaging aan om zo ver mogelijk te komen in een spel, creëer samen avatars, en richt samen kamers in Habbo in, of bouw samen een boomhut in Panfu. Als je liever niet speelt, kijk dan wel actief mee. Verdiep je in hoe een game werkt, zoek naar de aantrekkelijke kanten, begrijp het plezier dat je kind heeft, en stel geïnteresseerde vragen die je kind tot nadenken stemmen.

• Houd een oogje in het zeil - Laat jonge kinderen (tot ongeveer 12 jaar) die gamen op de computer niet alleen ermee. Het beste is om de computer of laptop te gebruiken die in een gemeenschappelijke ruimte staat. Zo leren ze dat gamen niet iets is wat je per se in afzondering doet en zie je zelf sneller wat het doet met je kind.

• Stimuleer je kind om altijd zijn echte leeftijd in te vullen -
  
  Vertel dat kinderen bij het aanmelden niet mogen liegen over hun leeftijd en leg uit waarom dat belangrijk is. Vertel bijvoorbeeld dat als er iets mis gaat, anderen moeten kunnen zien dat er een minderjarige speler bij betrokken is, waar andere regels of wetten voor kunnen gelden. Ook kan het lastig zijn om je geld terug te krijgen als er per ongeluk een betaling is gedaan door een kind dat een onjuiste leeftijd heeft opgegeven.

• Bedenk dat spelen op internet geen kinderspel is - Ouders moeten natuurlijk zelf bepalen wat hun kinderen wel en niet mogen, en op welke leeftijd een kind bepaalde vrijheden krijgt. Maar om dat te kunnen bepalen, moet je wel weten waar je toestemming voor geeft. In de meeste gevallen is dat niet zo gemakkelijk te overzien. Het is dan ook belangrijk dat je als ouders beseft dat online spelletjes spelen met zich meebrengt dat je je verdiept in de mogelijke gevolgen voor je kind.

• Praat over de manier waarop het geld verdiend wordt - De makers van online spelwerelden willen gewoon geld verdienen. Waar komt dat geld vandaan? Verdiep je in het verdienmodel van zo'n spel en praat erover met je kind. Leg ook uit dat sms'en of bellen altijd geld kost. Het gaat om echte betalingen, ook al is het in het kader van een spel.

• Bespreek de waarde van geld - Probeer bij je kinderen een gevoel te ontwikkelen voor de waarde van geld, maar besef ook dat dat moeilijk voor ze is. Wat kun je allemaal doen voor de prijs van een Habbo-meubel? Welk deel van het zakgeld ben je kwijt als je credits koopt? Hoe lang moet je sparen voor een gouden lidmaatschap?

• Maak afspraken met je kind over het uitgeven van geld in online werelden - Verbieden werkt niet. Zeker niet als voor het kind niet duidelijk is waarom het een spel niet mag spelen. Beter is: uitleggen wat de risico's zijn en regels afspreken. Bedenk van tevoren passende maatregelen voor het geval je kind de regels overtreedt. Bied ook alternatieven aan. Wat is er nog meer dan alleen Panfu of Habbo? De GameStudio van het Klokhuis is bijvoorbeeld zeer aan te raden.

• Controleer de algemene voorwaarden - Hoewel het vaak lastig is om algemene voorwaarden te begrijpen, loont het toch de moeite om het eens te proberen. Ook geeft het een voorbeeld aan kinderen, dat je eerst moet nadenken voor je je ergens voor inschrijft. Als je geen contactgegevens kunt vinden op de site van de aanbieder van een game, beschouw dat dan als een slecht teken. Bij eventuele problemen zal de exploitant waarschijnlijk niet thuis geven.

Meer informatie:

• het rapport Pas op je portemonnee! (pdf)
• klachten indienen bij Consuwijzer (maar u kunt ook mailen naar Ouders Online!)
• aandacht voor dit probleem bij het tv-programma Kassa.
• vraag en antwoord op Mediaopvoeding.nl: Honderden euro's aan Habbo gespendeerd. Kunnen we dat terugkrijgen?