Ouders Online
Archief
Nieuwe kinderboeken

Katinka Kersting
22 februari 2002

Deze maand: een special over de dood. Katinka Kersting bespreekt recente kinderboeken over verlies en verdriet. In de balk hiernaast vindt u verwijzingen naar boeken die eerder verschenen.


Verder leven na het verlies van een geliefde (4+)

boekomslag: Een verhaal voor Rosa


Een verhaal voor Rosa
Tekst: Simon Puttock
Illustraties: Alison Bartlett
Luister, 2001
ISBN 90 74892 55 8
EUR 11,12

"Een verhaal voor Rosa" is een kleurig prentenboek over het aapje Jacob en zijn vriendin Rosa het nijlpaard. Zij vertelt hem verhalen en hij maakt haar aan het lachen. Maar Rosa is oud en ze vertelt dat ze spoedig zal sterven. Jacob is intens verdrietig; hij wil haar niet verliezen. Rosa zegt hem dat iedereen dood gaat. Bovendien heeft ze een lang en gelukkig leven achter de rug. Het is mooi geweest.

Iets vanzelfsprekends
Doodgaan wordt door Rosa als iets vanzelfsprekends gebracht. Maar uiteraard ervaart Jacob dat niet zo als zijn vriendin sterft. Hij is ontroostbaar; nooit zal hij meer grapjes maken.

De kameleon Lea trekt hem weer terug naar het hier en nu, door hem te laten weten dat het niet erg is om iemand te missen, maar dat je zelf wel door moet gaan. Ze vraagt Jacob of hij haar één van Rosa's verhalen wil vertellen. Door dat te doen, kunnen Jacob en Lea samen mooie herinneringen aan Rosa ophalen. En ze merken dat daarna het verdriet ietsje minder is geworden.

Meer over het leven dan over de dood
Hoewel het onderwerp misschien andere associaties oproept, zijn de illustraties intens van kleur. Het paars, oranje, groen en blauw van het tropische landschap spat de pagina's af.

Daarmee wordt nog eens onderstreept dat dit boek eigenlijk meer over het leven gaat dan over de dood. Het laat zien wat de levenden voelen die iemand verliezen en hoe ze verder kunnen leven, ondanks hun verdriet.

Kinderen vertellen over het verlies van een ouder (6+)

boekomslag: Ik krijg tranen in mijn ogen als ik aan je denk


Ik krijg tranen in mijn ogen als ik aan je denk - Als je vader of moeder is doodgegaan
Ineke van Essen
Sjaloom/Bakermat, 2001
ISBN 90 6249 374 2
EUR 15,95

Wat mij betreft is dit hét boek als je met kinderen over de dood wilt praten. Het is gebaseerd op interviews met dertig kinderen tussen 6 en 12 jaar die hun vader of hun moeder verloren hebben. Hun gedachten, gevoelens, angsten en wensen staan centraal.

Verschillende kanten
Het boek is opgedeeld in een aantal hoofdstukken die verschillende kanten van het verlies belichten. Zoals: Wat is er gebeurd? Wat is er veranderd? Hoe voel je je? Waar ga je naar toe als je dood bent?

De auteur beantwoordt deze vragen niet, maar laat de kinderen zelf aan het woord. En dat is heel knap gedaan. Waarschijnlijk is er fors geredigeerd om de boel te structureren en begrijpelijk te maken, maar het lijkt alsof je de kinderen zo hoort praten.

Verschillende achtergronden
Door datgene wat ze zeggen, merk je dat de kinderen verschillende achtergronden hebben. De een is bijvoorbeeld kerkelijk opgevoed, en ontleent veel beelden daaraan. De ander benadert de dood juist rationeel.

Ze hebben allemaal hun eigen invalshoek. En dat is vaak niet waar je als volwassene het eerste aan denkt. Zo herinnert een meisje zich van de begrafenis voornamelijk dat ze veel chips mocht eten. Aan de andere kant zijn de kinderen juist weer verrassend wijs en rijp in hun manier van met de dood omgaan.

Heel waardevol
Doordat er zoveel verschillende thema's rond het verlies van een ouder aan bod komen en dit belicht wordt vanuit zoveel verschillende invalshoeken, wordt je als lezer niet een bepaalde richting opgeduwd. Het boek nodigt daarentegen uit je eigen gedachten te vormen en eigen gevoelens te verwoorden.

Heel waardevol voor kinderen die zelf een hun vader of moeder hebben verloren. Maar ook voor alle andere kinderen is het een mooi boek. Omdat ieder kind vragen heeft over leven en dood. En daar wordt hier uitgebreid op ingegaan.

Achter de Regenboog
Het boek is een project van Stichting Achter de Regenboog, een organisatie die zich bezighoudt met verliesverwerking van kinderen en jongeren. Onder andere door het organiseren van weekends voor kinderen die een ouder verloren hebben.

Informatie- en advieslijn:
maandag t/m vrijdag, van 9.00 tot 12.00 uur
tel: 0900 - 233 4141

Stichting achter de Regenboog
Postbus 13300
3507 LH Utrecht
030 - 236 82 82
www.achterderegenboog.nl

Levensbeschouwing voor 9+

boekomslag: De ziel van Putter - een fabel over de dood


De ziel van Putter - een fabel over de dood
Pauline van de Ven
Ad. Donker, 2001
ISBN 90 6100 487 X
EUR 13,50

De dieren uit alle windstreken zijn bijeengeroepen door koning Kauw. Er is namelijk een bod op de maan gedaan en hij wil horen wat de andere dieren ervan vinden om de maan te verkopen. Deze vraag leidt tot nogal wat controverse, vooral omdat niemand weet wat de consequenties ervan zullen zijn.

Plotseling wordt de aandacht afgeleid, omdat Putter – een oud vogeltje – dood neervalt. De dieren weten niet wat ze ervan moeten denken; het is de eerste keer dat ze met de dood geconfronteerd worden.

Wat gebeurt er met de dode Putter?
Varken gelooft dat de ziel van Putter nog ergens is. Kauw meent dat zodra het lichaam verdwenen is, er niets meer van Putter over is. En Gaai vindt het onzin om je bezig te houden met vragen waar je toch geen antwoord op vindt.

Uiteindelijk wordt er een weddenschap afgesloten over het al dan niet bestaan van een ziel los van het lichaam, met als inzet de maan. De ontknoping zal ik hier niet verklappen.

Diepzinnig maar niet zwaar
Het verhaal is deels gebaseerd op een scheppingsmythe van de Aboriginals en de natuurfilosofie van de Noord-Amerikaanse Indianen. Daarnaast bevat het boek ook nog een atheïstische, christelijke en agnostische levensbeschouwing, vertegenwoordigd door drie verschillende dieren.

Ondanks deze diepzinnige inhoud is het verhaal niet zwaar, maar licht humoristisch en sprankelend geschreven. Het kan bovendien op meerdere niveaus begrepen worden, waardoor het boeiend is voor kinderen én volwassenen.

Verbluffend geheel
Al deze elementen en invalshoeken botsen niet, maar vormen een verbluffend geheel. Daarbij is ook de vormgeving van dit mini-boekje (12 x 18 cm) prachtig en de illustraties zijn voor stuk kleine kunstwerkjes. Een effect wat nog eens versterkt wordt doordat ze los zijn ingeplakt. Heerlijk, dat zulke boeken gemaakt worden.

Wat is er na de dood? (11+)

boekomslag: Doodgewoon


Doodgewoon
Henriëtte Kan Hemmink
De Eekhoorn, 2001
ISBN 90 6056 871 0
EUR 5,99

Deze roman draait om het verdriet van Anne, wier beste vriendin Jill een jaar geleden is verongelukt. Het lukt haar niet goed om verder te leven; alles draait nog om Jill en nieuwe vriendschappen wijst ze af. Anne's ouders maken zich steeds meer zorgen.

Op een gegeven moment beginnen er onverklaarbare dingen te gebeuren. Anne hoort haar naam roepen als er niemand is, er verschijnen boodschappen op het computerscherm en op een gegeven moment ziet Anne Jill. Anne wordt steeds angstiger door alle vreemde gebeurtenissen. Gelukkig raakt ze goed bevriend met Nico, een klasgenoot met wie ze er goed over kan praten.

Gedachten over leven, dood, verdriet en verlies
In het boek zitten veel mooie, treffend neergeschreven gedachten over dood en leven, de (on)zekerheid van het bestaan, verschillende manieren om in het leven te staan en met verdriet en verlies om te gaan. Meestal zo neergezet dat ze uitnodigen om er verder over na te denken, zonder dat er een expliciet antwoord wordt gegeven.

Ik vond het dan ook jammer dat in de verhaallijn naar een climax toegewerkt wordt die wél eenduidig is. De verschijning die Anne ziet, is geen subjectieve waarneming, maar de geest van Jill. Zij vertoont zich en geeft boodschappen door omdat ze wil dat Anne haar loslaat, zodat Jill verder kan in de wereld waar ze nu is.

Om extra gewicht aan deze uitleg te geven, wordt er een soort deskundige op het gebied van paranormale zaken opgevoerd: een paranormale vrouw. De stelligheid van dit einde botst jammergenoeg met de bespiegelende passages in het boek.