|
|
Jacqueline Eckhardt Hieronder vindt u besprekingen van de nieuwste kinderboeken. Soms horen we van boekhandelaren dat er mensen binnenkomen met een print van deze pagina. Dat schept een behoorlijke verantwoordelijkheid; onze kinderboeken-recensente is zich daar terdege van bewust en spant zich elke maand in om de mooiste nieuwelingen eruit te pikken.
Deze maand: zes prachtige nieuwe kinderboeken voor alle leeftijden, waarbij deze keer vooral de teksten centraal staan.
25 februari 2005
De verrassing
ill.: Sylvia van Ommen
uitg.: Lemniscaat, 2003
ISBN: 90-5637-552-0
32 pagina's
EUR 12,95
thema's: prentenboek, verrassing, schaap
Er zijn van die boeken die hun titel letterlijk eer aan doen. Zoals het unieke prentenboek 'De verrassing' van Sylvia van Ommen. Zonder tekst vertelt ze vlekkeloos een heel aandoenlijk verhaal. Van Ommen presenteert haar tekeningen (paginagroot, zonder diepte-perspectief en in primaire kleuren) zo dat er vanzelf een logische opeenvolging van gebeurtenissen ontstaat. Wát je bij het voorlezen ook verzint, er ontstaat altijd een vrolijk verhaal. Zelfs als je je peuter zelf laat vertellen en laat aanwijzen wat hij ziet, is een vertelling geboren.
Het boek behelst daadwerkelijk een verrassing. Een wollig schaap stapt op de weegschaal en bekijkt zichzelf. Misschien vindt hij zichzelf te dik. Of wil hij gewoon weten hoeveel kilo wol hij bij zich draagt. Hoe dan ook, het schaap gaat naar de kapper, schaft een vuurrode kleurspoeling aan en scheert zijn gekleurde wol dan netjes af. Het schaap heeft namelijk een plannetje met zijn mooie, rode vacht. Maar wat dat is, blijft tot het einde toe... juist, ja... een verrassing.
Sylvia van Ommen toont zich een meesterverteller zonder woorden. Jonge kinderen kunnen in haar verrassing al hun fantasie kwijt. Leuk om cadeau te geven of te krijgen.
Roek de Ridder
tekst & ill.: Catharina Valckx
uitg. De Harmonie, 2004
ISBN: 90-6169-729-8
40 pagina's
EUR 13,90
thema's: Don Quichote, aanvallen, moed, dapper, vriendschap
Net als Sylvia van Ommen tekent ook kinderboekenschrijfster Catharina Valckx eigenhandig voor de productie van de prachtigste prentenboeken. Alleen gebruikt zij wél tekst om haar tekeningen kracht bij te zetten. In 2002 imponeerde Valckx al met 'De sok van Lientje', dat dit voorjaar in de Verenigde Staten uitkomt en eerder al bij Ouders Online is besproken. Roek de Ridder is het nieuwste boek van Valckx en is qua tekst en vorm weer een klasse hoger dan haar eerdere werk.
Die vooruitgang zit 'm vooral in de tekst. De tekeningen zijn als altijd humorvol en subtiel behangen met grapjes. Zo is het vogelhuisje in de boom letterlijk een huisje. Bij Catharina Valckx doet de omgeving altijd hartverscheurend mee met de gemoedstoestand van de hoofdpersoon. Je zou bij elke losse tekening dus een verhaaltje kunnen verzinnen. Maar veel leuker is – bij dit prentenboek – om gewoon de tekst te volgen. Die is glashelder, voldoende diepgaand en – dat is nog het knapst – helemaal geschreven op het niveau van de gemiddelde kleuter.
Wat doe je namelijk als je op zolder ineens een ridderpak vindt? Dan doe je het aan en trek je ten strijde. Dat is dus wat raaf Roek doet. Zonder doel of reden valt hij willekeurige vriendjes aan. Tot zijn trouwe paard (hond Hendrik-Woef, bij gebrek aan beter) uitlegt dat dat echt niet kan. Als ze uiteindelijk een emmer vol bramen op hun pad vinden, lijkt dat een goed slachtoffer. Maar zodra de emmer met veel geraas is aangevallen, blijkt die van een echte vijand te zijn.
Roek de Ridder is een mooi afgerond verhaal, dat via kinderlijke onbevangenheid en egoïsme uiteindelijk eindigt in de vertederende betekenis van 'dapper zijn' en 'vriendschap tonen'.
Het mooie meisje
tekst: Pieter van Oudheusden
ill.: Goele Dewanckel
uitg.: De Eenhoorn, 2004
ISBN: 90-5838-237-0
52 pagina's
EUR 17,50
thema's: modern sprookje, hart, innerlijk, uiterlijk, zoektocht
Het thema van 'Het mooie meisje' is zo oud als de weg naar Rome. Wat is belangrijker: innerlijk of uiterlijk? Wat heb je aan schoonheid als je van binnen koud en lelijk bent? Niets, volgens auteur Pieter van Oudheusden, en hij schetst in 50 pagina's de wanhopige zoektocht van een beeldschoon meisje naar een even zo schoon innerlijk.
Het boek valt in eerste instantie op door zijn omvang (34 x 25,5 cm en voorzien van levensgrote schilderingen), maar gelukkig doet de tekst van Van Oudheusden niet onder voor de kunsten van illustratrice Goele Dewanckel. Sterker nog, de illustraties van Dewanckel blijven onbegrepen zonder de bijbehorende tekst.
Ondanks de overheersende vorm trekt de auteur je meteen in het verhaal. Eens was er een meisje dat zo mooi was dat geen man het in zijn hoofd haalde om verliefd op haar te worden. Toen een domoor het toch probeerde, lachte het meisje hem vierkant uit. "Jij hebt geen hart", beet de jongeman haar toe, en toen besefte het meisje dat ze wel mooi maar tegelijk ook eenzaam was. Dus ging ze op zoek naar een hart. Tevergeefs, want geen enkel hart kon ze behouden.
Pieter van Oudheusden gebruikt veel tekst. En veel herhaling. Maar de tekst verveelt nooit en juist de herhalende stappen (het meisje zoekt eerst een hart bij de steenhouwer, dan bij de schilder, de slager, de bakker, etc.) maken dit boek toegankelijk voor jonge kinderen. De moraal van het verhaal doet uiteindelijk denken aan het sprookje van Sneeuwwitje. Goedheid overwint schoonheid. Van Oudheusden geeft daarmee niet alleen het mooie meisje maar ook zijn boek een warm hart mee.
Deze wondermooie uitgave is te groot van formaat voor de gemiddelde boekenkast. En dat is maar goed ook. Lekker op de bank laten liggen en zo vaak mogelijk doorbladeren en voorlezen.
Donderkop
tekst: Sylvia Vanden Heede
ill.: Jan De Maesschalck
uitg.: Lannoo, 2004
ISBN: 90-209-5575-6
96 pagina's
EUR 11,50
thema's: Eerste Wereldoorlog, verbeelding, spanning en avontuur
Een donderkop is een onweerswolk. En ook de naam die de dorpskinderen geven aan het verschoppelingetje Louis Duyvejonck. Eigenlijk noemen ze hem Donkerkop (met een K) omdat hij in de Eerste Wereldoorlog is verwekt door een onbekende Afrikaanse soldaat. Maar Zoë verstaat Donderkop/Donkerkop. Ze is heimelijk bang voor hem. Zoë dicht hem in haar kinderlijke verbeelding allerlei spannende eigenschappen toe, die leiden tot een zinderend avontuur met een fatale afloop.
Sylvia Vanden Heede schreef eerder al de succesvolle historische jeugdroman 'De huid van de beer' en ook in Donderkop weet zij de sfeer van de jaren na de Eerste Wereldoorlog treffend neer te zetten. Toch is Donderkop eerder een avonturenroman dan een historisch epos. Door de korte zinnen en de rake typeringen krijgt het verhaal vaart en hangt er van begin tot eind een enorme spanning in de lucht.
Zoë is net na de Eerste Wereldoorlog geboren. Haar oudere broer Jules vertelt haar elke avond in bed verhalen over die periode. Over verdwenen soldaten, verboden loopgraven en een geheime oorlogsschat. Al gauw haalt Zoë de verzonnen verhalen en de werkelijkheid door elkaar. Ze gaat geloven in de schat en raakt ervan overtuigd dat Donderkop haar ernaar toe kan brengen. Een echte donderkop zorgt uiteindelijk voor een abrupt en indrukwekkend einde.
'Donderkop' is een realistisch uitgewerkt verhaal, dat speelt tegen een geloofwaardige achtergrond, leest als een spannend avontuur en neigt naar jeugdliteratuur. Een aanrader!
Wie heeft de wolken gemolken?
tekst: Wim Vromant
ill.: Dorus Brekelman
uitg.: De Eenhoorn, 2004
ISBN 90-5838-248-6
32 pagina's
EUR 12,95
thema's: dood, angsten, wensen
'Wie heeft de wolken gemolken' is het kinderpoëzie-debuut van de Vlaamse onderwijzer Wim Vromant. Het boek is meteen genomineerd door de Nederlandse Kinderjury 2005. Persoonlijk vind ik het echter geen succes.
De bundel is mooi geïllustreerd, maar desondanks moeilijk te doorgronden. Wat wil Vromant met zijn gedichtjes, die qua onderwerp heen en weer schieten tussen ernstige levensthema's als dood en verlies en nietszeggende vrolijke versjes? Als ík het omschakelen al lastig vind, hoe moeten kinderen dat dan doen?
Bovendien zijn veel van de gedichten ook inhoudelijk niet sterk. Net als je na vier regels begrijpt wat de dichter wil gaan zeggen, maken de slotzinnen zo'n onverwachte draai, dat de betekenis volledig zoek is.
Wat mij betreft hoeft dit boek dus niet in de kinderboekenkast te staan. Poëzie spreekt aan als het herkenning geeft, of troost, of een nieuwe blik op de wereld, doordat er onverwachte verbanden worden gelegd. 'Wie heeft de wolken gemolken?' biedt geen van deze drie kenmerken, zeker niet voor kinderen.
Wat wel leuk kan zijn, is een gezamenlijke bespreking van deze bundel in de klas. Pik er een of twee gedichten uit en bespreek die klassikaal. De kinderen zullen vast en zeker met een unieke uitleg komen, en aanknopingspunten geven voor een waardevol gesprek. Hardop voordragen biedt bovendien een bijkomende uitdaging. Want spelen met klank en ritme, dat kan Wim Vromant wel.
Dani Bennoni
tekst: Bart Moeyaert
uitg.: Em. Querido's Uitgeverij B.V., 2004
ISBN 90-451-0145-9
84 pagina's
EUR 11,50
thema's: oorlog, manipuleren, vaderrol, homoseksuele gevoelens
Auteur Bart Moeyaert neigt niet naar jeugdliteratuur, hij is jeugdliteratuur. Dani Bennoni is zijn nieuwste boek en voor wie nog nooit iets van hem heeft gelezen, is dit een mooie eerste kans. Het verhaal rond de lokale voetbalheld Dani Bennoni is klein, overzichtelijk, en zonder al te veel zijlijnen of verwarrende tijdsperioden. Het speelt zich zelfs af op één dag, maar gaat wel onherroepelijk de diepte in. En het slot verklaart het begin.
Eigenlijk is niet Dani Bennoni, maar Bing de hoofdfiguur van het boek. De kleine jongen mist zijn oudere broer Moon, die als soldaat in de Eerste Wereldoorlog aan de frontlinie vocht. Bing ligt vaak in het bed van Moon en trekt op een dag zijn voetbalkleren aan. Als verrassing wil Bing net zo goed leren voetballen als zijn broer en Dani Bennoni moet hem dat gaan leren. Als die geen aanstalten maakt, verzint Bing samen met zijn vriendje Lenny een list om Dani toch te dwingen tot het geven van voetballessen. Een list die bijna verkeerd afloopt...
Wie goed leest, ontdekt dat onder dit verhaal nog veel meer verhalen schuil gaan. Bings vader is er niet meer, en lang heeft Bing zijn broer Moon als vervangende vaderfiguur gezien. Nu Moon ook weg is, loopt Bing als een hondje achter Dani Bennoni aan. Die profiteert van de afhankelijke houding van Bing en vraagt de jongen regelmatig tegen betaling in de voetbalkleedkamer zijn onderbroek te laten zakken. Dani Bennoni, de stoere voetbalheld, aanbeden door alle dorpsmeisjes, is dus niet wie hij lijkt te zijn. Als Dani op een dag geen geld bij zich heeft, eist Bing voetballessen als betaling. Maar Dani kan en wil zich niet laten chanteren.
Misschien is 'Dani Bennoni' niet voor iedere puber van 12 al geschikte kost. Maar kinderen die meer complexe teksten en situaties aankunnen, zullen dit een mooi boek vinden, dat lang blijft hangen en tot nadenken stemt over de verschillende relaties die mensen soms met elkaar aangaan.
Jacqueline Eckhardt
p/a
[email protected]
Jacqueline Eckhardt (38) is tekstschrijver en ballet-docente. Ze is getrouwd met sport-journalist Dennis Jansen. Samen met hun drie kinderen – Senne (5), Pieter (4), Annebel (2) – en de valse kater Willem, leiden zij een hectisch leven in het oer-degelijke Westlandse tuindersdorp Kwintsheul. Na het verdwijnen van het plaatselijke postkantoor, de groenteman en de slager, maken zij zich nu hard voor het behoud van de bibliotheek, met een grote collectie kinderboeken. Vanaf april 2003 schrijft Jacqueline de kinderboek-recensies voor Ouders Online.