|
|
Jacqueline Eckhardt Hieronder vindt u besprekingen van de mooiste nieuwe kinderboeken.
Deze maand: een boek over blind zijn, klassieke sprookjesboeken, en een primeur: het eerste tweetalige kinderboek.
12 mei 2006
Met andere ogen
tekst: Gilles Tibo
ill.: Zaü
uitg.: De Vier Windstreken, 2005
ISBN 90-5579-793-6
26 pagina's
thema's: blind zijn, genieten, verrassing
prijs: EUR 12,95
"Ik ben nooit bang in het donker.
Voor mij is het altijd donker..."
Matthijs is een jongetje met rood krulhaar, een klein neusje en ogen zo zwart als kool. Mooie ogen, maar ze zien niets.
Matthijs vertelt in het boek hoe het is om blind te zijn. In de ik-vorm legt hij trots uit hoe goed hij daarentegen kan luisteren, voelen, ruiken en proeven. Hij verklapt dat hij in een laatje in zijn hersens een plattegrond bewaart van zijn huis. Zo weet hij precies waar alles is.
Ook de omgang met zijn ouders wordt uitgebreid beschreven. Nooit sentimenteel, maar steeds eerlijk en recht uit het hart. Soms, als Matthijs extra wordt geconfronteerd met zijn onmogelijkheid om te zien, neemt zijn fantasie het over. Tijdens een saaie leesles veranderen alle braillepuntjes in wegvliegende lieveheersbeestjes. Matthijs heeft iets met beesten. En dat komt goed uit, want de plot van het verhaal wordt gevormd doordat Matthijs een verrassing krijgt.
Illustrator Zaü is erin geslaagd het blinde jongetje een uitermate sprekend gezicht te geven. Met ogen zo zwart als kool blikt Matthijs desondanks zelfverzekerd en sympathiek de wereld in. Knap gedaan!
Naschrift van de redactie
Bij dezelfde uitgever verschenen ook: 'Pasghetti', over spraakproblemen, en 'Het kleine meisje dat niet meer kon lachen', over incest binnen het gezin. Zowel het hier besproken 'Met andere ogen' als 'Pasghetti' zijn genomineerd door de Stichting Nederlandse Kinderjury 2006. 'Pasghetti' is echter niet meer leverbaar.
Grootmoeders grote oren
tekst: Jacques Vriens
ill.: Thé Tjong-Khing e.a.
uitg.: Van Holkema & Warendorf/Unieboek, 2006
ISBN 90-269-1731-7
277 pagina's
thema's: sprookjes, fantasie
prijs: EUR 24,95
Laatst was er zo'n vraag bij de Lotto Weekend Miljonairs: "Wie schreef het sprookje De Kleine Zeemeermin?" Na enig aarzelen kwam de kandidaat met "de gebroeders Grimm". Fout, het was Hans Christian Andersen. Betekent dat dat je altijd 50% kans hebt om goed te gokken, als er gevraagd wordt naar de oorsprong van een sprookje? Nee. Er zijn beslist nog meer van die hervertellers.
De eerste Europeaan die volksverhalen verzamelde, was de Fransman Charles Perrault. Rond 1700 was hij een belangrijk man in Frankrijk; hij kwam zelfs bij de koning thuis. Omdat het niet bij zijn status zou passen, schreef hij zijn sprookjesboek onder het pseudoniem Moeder de Gans. Sprookjes als De gelaarsde kat, Doornroosje, Assepoester en Klein Duimpje zijn allemaal van Moeder de Gans, oftewel Perrault.
Honderd jaar later, rond 1800, verzamelden de broers Wilhelm en Jacob Grimm vooral Duitse volksverhalen, zoals Roodkapje, Hans en Grietje, en Sneeuwwitje. Weer vijftig jaar later, rond 1850, kwam Hans Christian Andersen met zijn verzamelde Deense sprookjes. De kleine zeemeermin en De prinses op de erwt zijn dus van oorsprong Deens.
Andersen is overigens de enige die ook nieuwe sprookjes verzon, waaronder Het lelijke jonge eendje en De nieuwe kleren van de keizer. En daar bleef het even bij. Natuurlijk zijn er in de loop der eeuwen nog moderne sprookjes bedacht. Maar de verhalen van Grimm, Andersen en Perrault zijn klassiek geworden.
Auteur Jacques Vriens heeft al die sprookjes verzameld en in zijn eigen woorden herverteld. Zonder moeilijke begrippen, langdradige zijlijnen of tongbrekende zinsconstructies. Voorlezen uit dit boek is een voorrecht! En de illustraties maken het 'af'.
Er was eens een prinses
tekst: Henri van Daele
ill.: Thé Tjong-Khing
uitg.: Davidsfonds/Infodok, 2005
ISBN 90-5908-154-4
170 pagina's
thema's: sprookjes, prinsen, prinsessen, fantasie
prijs: EUR 22,50
'Er was eens een prinses' is ook zo'n sprookjesboek dat het vermelden waard is. Ook hierin staan bijna dertig verzamelde sprookjes, maar niet alleen klassiekers. De Vlaamse auteur Henri van Daele (Heksje Paddenwratje, 2002) wilde vooral sprookjes over prinsen en prinsessen bundelen.
De titel van de bundel is dus een beetje misleidend. Jongens moeten zich vooral niet laten afschrikken, want naast prinsessen zijn ook de prinsen goed vertegenwoordigd. Met één belangrijk verschil. Terwijl de prinsessen bij hun geboorte al mooi, rijk en verwend zijn, moeten de (aankomend) prinsen het in eerste instantie doen met een armoedzaaierig bestaan dat pas prinselijk wordt als zij de hand van een koningsdochter hebben weten te winnen. Dat is immers de strekking in sprookjes als Het slimme kleermakertje, Het aardmannetje en De roetzwarte broer van de duivel.
'Er was eens een prinses' past in elke boekenkast. Om er te kunnen pronken met zijn kaft van diep donkerrood en goud. En om er steeds weer uit gepakt te kunnen worden, want de inhoud blijft de moeite waard. Omdat minstens vijftien van de dertig vertellingen totaal onbekend zijn. Omdat de auteur lange sprookjes met korte heeft afgewisseld (net waar je zin in hebt op een bepaalde voorleesavond). En omdat de tekeningen van – ook hier – Thé Tjong-Khing echt betoverend zijn. Dan weer donker en dreigend bij een angstaanjagend verhaal, dan weer koddig komisch bij een vrolijk sprookje. Wat kan die man toch tekenen!
'Er was eens een prinses' is het tweede sprookjesboek dat Thé Tjong-Khing voor Henri van Daele heeft geïllustreerd. In 2003 verscheen al 'En ze leefden nog lang en gelukkig'. Voor beide boeken geldt: aanschaffen! (en dan zelf houden of cadeau doen).
De uil, de slang en de stenen
De ûle, de slange en de stiennen
tekst: Irene Bal
ill.: Geert Bal
uitg.: Sjaloom, 2005
ISBN 90-75821 33 6
128 pagina's
thema's: Fries, sprookje, kabouters, reuzen
prijs: EUR 11,95
Eind vorig jaar uitgebracht, maar nog steeds een primeur: 'De uil, de slang en de stenen' is het eerste tweetalige (NL/Fries) kinderboek in Nederland. Elke pagina bevat twee kolommen; links het Fries, rechts het Nederlands. Wie dat wil, blijft lekker in zijn eigen kolom, maar wie gaandeweg nieuwsgierig wordt, kan makkelijk even spieken bij de buren.
Hoewel de titel anders doet vermoeden, gaat het verhaal in eerste instantie over reuzen en kabouters. Maar het avontuur dat zij samen beleven, draait – inderdaad – om een reuzensteenuil, een vuurslang en reuzenstenen.
Op een dag vindt kabouter Minaret een huilende reus in zijn bos. De reus, Solitar, is verdrietig. Hij is al duizend jaar alleen. Een kwaadaardige reuzensteenuil heeft zijn reuzenfamilie en reuzenvriendinnetje omgetoverd in steen. Minaret neemt de reus mee naar zijn volk, dat meteen klaar staat om te helpen. Maar hoe verbreken ze de betovering?
Opa Bjeggo, de wijze dorpsoudste, komt met een goed idee. Hij laat zijn kaboutervolk alle sprookjes vertellen die er maar zijn. Een paar daarvan gaan over de reuzensteenuil en misschien ligt in een van die sprookjes wel de oplossing van het raadsel verborgen. Opa's ingeving blijkt te kloppen, maar dan begint het avontuur pas echt. Solitar en Minaret moeten op zoek naar de gevaarlijke Vuurslang.
Schrijfster Irene Bal zelf pleit ervoor haar boek in het Fries te lezen. Voor mij persoonlijk was dat een beetje te veel gevraagd. Ik heb mijn eigen kinderen (4-7 jaar) dus het Hollandse deel voorgelezen en dat was boven verwachting goed te doen. Het verhaal is spannend en geheimzinnig, met hier en daar de juiste kindergrap over een opa-onderbroek of een reuzenpoepje.
Irene Bal schrijft vlot en ritmisch, met een praktische hoofdstukindeling. Het enige minpunt vind ik de namen. Ik snap de keuze, maar namen als Solitar, Bjeggo en Minaret spreken kinderen niet zo aan en zijn onhandig bij het voorlezen. Ik liet het dus al gauw bij de reus, de opa en de kabouter, en dan is er geen vuiltje aan de lucht.
Junglebook - Mowgli's verhaal
tekst: Rudyard Kipling
ill.: Nicola Bayley
uig.: Christofoor, 2005
ISBN 90-6238-800-0
160 pagina's
thema's: mens en dier, wijsheid, moed
prijs: EUR 21,50
Junglebook is misschien wel de klassiekste klassieker. In de videotheek zijn de Disney-dvd's van Junglebook (deel 1 en 2) ook veruit het populairst. En scoutinggroepen over de hele wereld gebruiken het verhaal over Mowgli nog altijd als inspiratiebron. Welpen (jongens van 7-10 jaar) leren samen te spelen en de natuur te waarderen, net zoals de wijze bruine beer Baloe Mowgli leert te overleven in de jungle. Rudyard Kipling (1865, India) schreef het verhaal al in 1894, maar nu, ruim een eeuw later, verschijnen er nog elk jaar heruitgaven.
Uitgeverij Christofoor koos voor een uitgave die vooral opvalt door zijn vorm. Door het bijna vierkante formaat, en het harde, glanzende omslag, heeft het boek wel iets weg van een dagboek. Alleen het slotje ontbreekt. Binnenin lijken de titels met zorg gekalligrafeerd en doen de illustraties van Nicola Bayley de glorietijd van de Ot en Sien-plakplaatjes herleven. Wit omrand en in natuurlijke kleuren zet Bayley elk dier in uiterste precisie neer. Mooi, zeker tegen het decor van Oosterse motieven dat het poëtische karakter van het verhaal versterkt.
Eigenlijk bestaat Kiplings Junglebook uit twee Jungleboeken: een deel dat gaat over Mowgli, het mensenjong dat opgroeit in de jungle, en een deel met andere, symbolische, verhalen. In deze uitgave zijn beide delen gebundeld en staan de verhalen door elkaar heen. Bij elk verhaal hoort een gedicht. Dat maakt het boek veel poëtischer dan de film.
Nog een saillant verschil tussen de film en het boek? Kaa, de python, is in de film Mowgli's vijand, maar in het boek zijn het goede vrienden. Saillante overeenkomst? Bagheera, de panter, houdt niet van water. Saillante misser ten slotte? Het boek mist een begrippenlijst die de Indiase namen en begrippen extra zou kunnen verduidelijken.
Jacqueline Eckhardt
p/a
[email protected]
Jacqueline Eckhardt (40) is tekstschrijver en ballet-docente. Ze is getrouwd met sport-journalist Dennis Jansen. Samen met hun vier kinderen – Senne (7), Pieter (6), Annebel (4) en de baby Willem (6 maanden) – leiden zij een hectisch leven in het oer-degelijke Westlandse tuindersdorp Kwintsheul. Na het verdwijnen van het plaatselijke postkantoor, de groenteman en de slager, maken zij zich nu hard voor het behoud van de bibliotheek, met een grote collectie kinderboeken. Vanaf april 2003 schrijft Jacqueline de kinderboek-recensies voor Ouders Online.