14 oktober 2012 door Justine Pardoen
Obesitas bij kinderen neemt toe, en onze zorg daarover ook. Wat is de invloed van de omgeving? Wat doet de industrie? En wat is de invloed van de media?
Er woedt al jaren een strijd tussen de voedingsindustrie en mensen die vinden dat reclame voor snoep, of zelfs voeding in het algemeen, niet op kinderen gericht mag worden. Maar de lobby van voedselproducenten en reclamemakers is sterk: zij roepen heel hard dat het toch echt aan de ouders ligt wat kinderen eten, en dat reclame niet de hoeveelheid eten beïnvloedt maar alleen de keuze van het merk.
Ouders en gezondheidsbevorderaars tegenover de industrie: u raadt al wie de duurste megafoon heeft.
Wat zegt de wetenschap? Onderzoekers van het CcaM, het Onderzoekscentrum Jeugd en Media van de Universiteit van Amsterdam, onderzochten de invloed van verborgen reclame in spelletjes waar kinderen op internet mee bestookt worden. Ze worden ook wel 'advergames' genoemd, en het kan bijvoorbeeld gaan om een memory-spelletje van Haribo.
Gaan kinderen er meer door snoepen? Zijn er verschillen tussen jongens en meisjes, en tussen soorten voedselreclame? En helpt het eigenlijk als je kinderen aanmoedigt om slank te blijven?
We weten al een tijdje dat er een verband is tussen veel televisie kijken en ongezond eten. In onderzoek van het CcaM blijkt dat er ook een oorzakelijk verband tussen zit: als kinderen tijdens het tv-kijken mogen snacken zoveel ze willen, gaan ze na het zien van reclames voor snacks en snoep meer eten dan wanneer ze reclames hebben gezien voor speelgoed. Opmerkelijk is overigens wel dat het effect vooral te zien was bij jongens.
Op internet zijn de reclames voor kinderen veel moeilijker te herkennen dan op tv. Reclamemakers en producenten vinden dat juist prettig, want als je niet weet dat je verleid wordt, is je weerbaarheid minder groot en kun je meer beïnvloed worden.
Uit onderzoek blijkt dat het inderdaad loont om reclames te verstoppen: de gratis spelletjes die eigenlijk reclames zijn, hebben een veel sterker effect dan reclame op tv. Als kinderen zo'n spelletje gespeeld hebben, snacken ze nog veel meer dan wanneer ze gewone tv-reclames voor dezelfde producten gezien hebben. Maar ook een advergame met bananen leidde tot veel meer snoepen dan een neutraal spelletje.
Wat moeten we doen? Heeft het zin om kinderen te vertellen dat ze op hun lijn moeten letten? Zo simpel is het helaas niet, want uit een ander experiment bleek dat kinderen met moeders die lijnen en die hun kinderen actief aanmoedigen om slank te blijven, ook meer gaan eten als ze tijdens het televisiekijken voedselreclames zien, terwijl kinderen zonder zo'n moeder juist minder gaan snacken.
Nadruk leggen op slank-zijn lijkt dus juist averechts te werken.
Zolang de industrie van de overheid zoveel ruimte krijgt om zelfs stiekem in spelletjes op internet onze kinderen te bestoken met reclame voor voeding, moeten we iets anders verzinnen. Maar wat? Ouders kunnen het zelfs fout doen als ze hun kinderen vertellen dat ze niet te dik mogen worden.
Het enige wat we lijken te kunnen doen, is praten met kinderen over de keuzes die je kunt maken als je eet, en door ze uit te leggen welke trucs bedrijven toepassen om ons zoveel mogelijk te laten eten.
Maar pas dus op: praat niet over lijnen en te dik zijn, maar over groot en sterk worden en over je goed voelen.
