|
|
'Geen blote voetjes in het gras' vertelt vijftig verhalen over overleden baby's. Een waardevol document voor ouders en mensen in hun omgeving.
Bespreking van: Omdat de boeken pas na de bestelling per stuk gedrukt worden, kunnen ze van een speciaal voorwoord worden voorzien.
Miranda van Hengel en Anja de Bruin (samenstellers), Geen Blote Voetjes in het Gras. Verhalen van leden van Stichting Lieve Engeltjes, een internet contactgroep voor ouders van overleden kinderen. Gopher, ISBN 90-76249-70-9 50. Prijs: EUR 21,- (plus EUR 2,72 verzendkosten). Online bestellen.
Ouders van overleden kinderen hebben er baat bij om hun verdrietige verhaal zo vaak mogelijk te vertellen. Vooral in het begin van de rouwperiode. De verzameling verhalen in deze bundel is voortgekomen uit lotgenoten-contact dat begonnen is via het Internet. Een waardevol document.
Lezen bij rouw
Lezen kan een rol spelen bij de zoektocht naar de oorzaak van de dood van hun kind, maar door lezen kun je ook jezelf herkennen in de ervaring van anderen. Dat kan helpen bij het verwerken van verdriet.
In dit boek ligt de nadruk meer op de functie die het lezen van de verhalen kan hebben voor ouders die met hetzelfde verdriet zitten, dan op de functie van het schrijven als onderdeel van het rouwproces.
'Geen blote voetjes in het gras' is een verzachtende titel voor een hartverscheurend onderwerp. Geen gemakkelijke kost, maar daarnaar zijn ouders van overleden baby's ook niet op zoek. In deze 'publishing on demand'-uitgave van Gopher Publishers delen leden van de Stichting Lieve Engeltjes hun hartverscheurende ervaringen met lotgenoten en belangstellenden. Sommigen doen dit uitgebreid, anderen volstaan met een halve pagina, soms met maar een paar zinnetjes.
Verhalen over hoe het is
Men zegt wel eens dat iedere beschrijving van een gelukkig gezin in principe hetzelfde is, terwijl de verhalen van ongeluk en verdriet mensen onderscheiden van elkaar. Een ieders tragiek is uniek; dat blijkt uit de vijftig verhalen in 'Geen blote voetjes in het gras'. Toch is het juist de mogelijkheid om herkenning en erkenning in elkanders verdriet te vinden, die deze bundel zo krachtig maakt.
Een van de schrijfsters, Esther, zegt hierover in haar bijdrage 'Door Minke met elkaar verbonden': "Boeken over de dood en overleden kinderen zijn meer handleidingen hoe je met je verdriet moet omgaan. En ik zoek gewoon verhalen over hoe het is, niet hoe ik het moet verwerken, want daar zijn volgens mij geen regels voor."
Geen Blote Voetjes in het Gras is volgens Miranda van Hengel, oprichtster van de stichting Lieve Engeltjes: "een eerbetoon aan al die engeltjes die niet bij ons mochten blijven..." Het is tevens een getuigenis dat baby's – hoe kort hun bestaanstijd ook mag zijn geweest – een onuitwisbare indruk achterlaten. Dit wordt – nog voor de reeks verhalen begint – benadrukt door een lijst van namen met geboortedata en sterfdata, voorafgegaan door het verzoek: "Streep hun naam niet door".
Het verdriet overleven
In het openingsverhaal van Anne en Danny ('Het verdriet van Tim overleven') wordt duidelijk antwoord gegeven op een vragenlijst die de schrijvers door de samenstellers als leidraad is aangereikt.
Anne vertelt dat Tim tijdens de achtste maand in haar buik bleek te zijn overleden, en over haar reactie op die schokkende gewaarwording. Ze weidt uit over de uitvaartbegeleiding, over het verschil in rouw bij mannen en vrouwen, over praktische steun, kinderwens en schuldgevoelens en een volgende zwangerschap.
Op het moment dat zij haar verhaal optekent, is het al weer vijf jaar geleden dat Tim overleed. Daardoor biedt haar relaas de lezer perspectief. Zoals ze zelf aan het einde schrijft: "... het geeft moed te lezen dat anderen het verdriet overleefden en meer gezonde kinderen kregen."
Ongeloof
Uit het verhaal van Barbara en Jonathan, de ouders van Elias, spreekt ongeloof. De kracht van hun relaas blijkt uit de summiere beschrijving (in vier zinnen); zij verkeren nog in shock. Hun kindje werd na 38 weken zwangerschap dood geboren, de autopsie wees uit dat er helemaal niets mis was.
De radeloosheid van een moeder van wie het kindje dood is, spreekt uit 'De stilte van het kind dat er niet is'. Monique schrijft, nadat haar dochtertje ten gevolge van ernstig zuurstoftekort tijdens de bevalling een week later overlijdt: "Ze mocht niet afkoelen. Ik wilde dat ze warm bleef en ik had haar in een badstoffen badcape gewikkeld."
Verkrachting
Ook degenen die hun kindje niet de volle negen maanden konden dragen, komen aan het woord. Francisca's verlies van Jaimy in de vijfde maand wordt in 1985 afgedaan als miskraam, waarschijnlijk ook omdat haar zwangerschap voortkwam uit een verkrachting en zij toen pas 18 jaar oud was. Ze kreeg haar kindje niet te zien. Door een spierziekte zal zij nooit meer zwanger kunnen worden. Na vijftien jaar mag ze eindelijk rouwen. Ze schrijft: "Bij Lieve Engeltjes kan ik vrijuit praten over wat er is gebeurd en over mijn gevoelens zonder dat iemand me veroordeelt."
Nuno, het zoontje van Angelique en Frank, is gezond, maar bij 18 weken zwangerschap breken Angeliques vliezen. Nuno is te klein om dit te overleven. Opvallend in Angeliques verhaal is hoe goed zij en Frank begeleid zijn door de verpleegkrachten. Ze kregen uitgebreide informatie over het aangeven van hun zoontje bij de burgerlijke stand, het bij laten schrijven in hun trouwboekje, maar ook over de mogelijkheid hem te laten begraven.
Waardevol
Baby's overlijden ten gevolge van afwijkingen, na operaties die hen leventjes hadden moeten redden, door nalatigheid van een arts of een verloskundige, en door medische problemen waarmee de moeder te kampen heeft. Maar ook zonder aanwijsbare reden. In 'Geen Blote Voetjes in het Gras' wordt de lezer meer dan een dwarsdoorsnede van mogelijke oorzaken geboden.
Ieder verlies en ieder verhaal is uniek. Ouders van overleden baby's zullen steun putten uit dit waardevolle boek en belangstellenden kunnen een idee krijgen over wat het rouwproces inhoudt.
Judith van Praag
p/a [email protected]
De Stichting Lieve Engeltjes is bereikbaar via www.lieve-engeltjes.nl.