Een zwaar christelijk boek

Marga Ven
juni 2001

Bespreking van:
Met kinderen onderweg – wegwijzer voor geloofsopvoeding in het gezin. Onder redactie van Marja Bos-Meeuwsen en Henk van Dam, uitgeverij Boekencentrum, ISBN 90 239 0682 9 (260 p.) ƒ 37,35 (met goede literatuurlijst).

Boekomslag: met kinderen onderweg

De redactie van Ouders Online is min of meer van God los, zeg maar. Toch vinden we de christelijke wortels van onze samenleving belangrijk genoeg om er aandacht aan te besteden. We vroegen Marga Ven, moeder van 3 zoons en leidster van kinder-nevendiensten, om een nieuw boek over geloofsopvoeding voor ons te bespreken. Haar conclusie: te zwaar en niet meer van deze tijd.

"Geloofsopvoeding is alle invloed die het kind helpt om persoonlijk met de Heer in de wereld te leven". Vanuit dit standpunt hebben de auteurs van Met kinderen onderweg gepoogd een naslagwerk te maken dat "ouders op alle belangrijke punten van de geloofs-opvoeding wil toerusten en van praktische suggesties voorzien".

Want, zo stellen ze, "tegenwoordig is het moeilijk om kinderen bewust op te voeden tot een gelovig christen. Het christelijk geloof is geen vanzelfsprekende levensbeschouwing meer."

Wat is opvoeden in geloven?
Volgens de auteurs is geloven: menen dat God bestaat, "een vertrouwensrelatie met God hebben", en "overtuigd zijn dat de Bijbel waar is". Het boek roept op tot: "het op God gericht zijn met heel je wezen". Alleen God kan onze kinderen leren geloven en wij moeten daarbij helpen.

De ontwikkeling van het geloofsleven van het kind hangt af van het voorleven van de ouders. Dit voorleven moet echt en oprecht zijn, anders is geloofsopvoeding gedoemd te mislukken. Onvoorwaardelijke liefde voor je kind en een goede sfeer in het gezin, zijn onmisbare ingrediënten bij de opvoeding en dus ook bij de geloofsopvoeding.

Twee delen
Het boek is opgebouwd uit twee delen. Het eerste deel bevat de theoretische achtergrondinformatie die nodig is om je kind beter te begrijpen. De visie van de auteurs op het kind en zijn opvoeding komt aan bod. De rol van het gezin als "de plaats bij uitstek waar mensen kunnen leven met elkaar en tot eer van God" wordt benadrukt.

Hierna volgt een beschrijving van de ontwikkeling van het kind op emotioneel, verstandelijk en moreel gebied. Hierbij krijgt ook de taalontwikkeling van het kind veel aandacht, omdat dit "een belangrijke basis voor een goede relatie is van jou als ouder met je kind".

Het tweede deel gaat over de praktische kant van geloofsopvoeding, zoals bidden en bijbel-lezen met kinderen en het praten over God en over goed en kwaad. Onderwerpen als rituelen, symbolen, 'gezinstijd' en het zegenen van kinderen worden ook besproken. Tevens vinden we in dit deel een hoofdstuk 'Kinderen in de kerk' en is er ruime aandacht voor rouw- en verliesverwerking bij kinderen.

Een persoonlijke ervaring
Het boek bestaat uit dertien goed geschreven hoofdstukken van zes verschillende auteurs. Tussen een aantal onderwerpen door worden vragen gesteld aan de lezer. Je wordt gevraagd een mening te formuleren over het geschrevene, of je wordt gevraagd om na te denken over hoe jij thuis bepaalde zaken aanpakt.

Bijvoorbeeld:

  • Is het mogelijk om niet naar de kerk te gaan en toch te geloven?
  • Hoe ga je thuis met de bijbel om?

    Hierdoor word je als lezer gedwongen om de echtheid van je eigen geloof en de overdracht daarvan op je kinderen kritisch te overdenken.

    Daar kun je jezelf vanaf maken natuurlijk, maar je kunt ook op de uitnodiging ingaan. Maar als je dat doet, moet je niet bang zijn. Je gaat je vragen stellen over je eigen opvoeding en de opvoeding die je je kinderen geeft. Wat wil je doorgeven en wat niet? Zo kan het lezen van dit boek een heel persoonlijke ervaring worden.

    Bidden is al moeilijk genoeg
    We gaan met ons gezin weliswaar naar de kerk, we lezen uit de bijbel en ik leid de kinderdienst, maar is dat ook echt opvoeden volgens de letter van de bijbel op de manier zoals de auteurs dat propageren?

    Ik ben bang van niet. En om eerlijk te zijn, vind ik bidden al moeilijk genoeg. In ons gezin worden we niet geleid door de bijbel 'naar de letter'. Bij ons is het geloof iets wat erbij hoort en niet gemist kan worden. Maar dit boek gaat veel verder: daar is de bijbel en het geloof de bron van waaruit alles ontspringt.

    Wat we willen, is dat onze kinderen leren leven met de overtuiging dat het leven een doel heeft. Dat we niet op deze wereld zijn om alleen maar geld uit te geven, maar dat er meer is. Dat we een bepaalde verantwoordelijkheid hebben.

    Respect, echtheid, en 'het geven van ruimte en verantwoordelijkheid', zijn begrippen waar ik wel wat mee kan en die veel in dit boek voorkomen. Er wordt nogal op gehamerd dat je bewust moet zijn bij wat je doet. Waarom schreeuw je tegen een kind? Waarom wil je dat ze naar de kerk gaan, en hoe maak je hun dat duidelijk? Waarom geef je een kind een klap en wat is het effect?

    Niet meer van deze tijd
    De sterke christelijke leidraad zoals die in dit boek gepropageerd wordt, is -- zoals ik het ervaar -- niet meer van deze tijd. Hij past in ieder geval niet meer bij ons gezin. Hoewel het stellen van de vragen die ik net noemde natuurlijk heel zinvol is. Ben ik een christen als ik de bijbel niet meer zo streng volg? Moet ik naar de kerk? Moeten we bidden aan tafel? Wat moet ik vertellen en wanneer?

    Het boek gaat wel op die vragen in, maar de antwoorden weet ik nog steeds niet. Ik weet bijvoorbeeld nog steeds niet of ik mijn kinderen nu wel of niet moet vertellen dat Jezus ook echt op een wolk de hemel ingaat (Hemelvaart) en dat Hij echt over het water heeft gelopen. Vertel ik dat je dat niet letterlijk moet nemen? Vertel ik dat je het maar moet geloven? Vertel ik dat ik het ook niet weet? Ik weet niet goed wat ik met dergelijke verhalen aanmoet en het boek gaat dit soort problemen een beetje uit de weg.

    Geloven gewenst
    Affiniteit met het geloof en de bijbel zijn bij het lezen van dit boek onontbeerlijk. De auteurs waarschuwen de lezer echter wel: de grote hoeveelheid informatie in dit boek kan verlammend werken en zelfs een schuldgevoel oproepen. Dit is niet de bedoeling. "De vele praktijkvoorbeelden moeten bij je passen. Kies wat je aanspreekt en wat past bij jezelf, je kinderen en je situatie. Laat de rest rusten."

    Die laatste tip is zo gek nog niet. Ik vond het boek leuk om te lezen, maar uiteindelijk toch te zwaar christelijk van toon.

    Zal ik het boek nog eens uit de kast pakken? Ik weet het niet; misschien wel. Zeker voor het laatste hoofdstuk over rouwverwerking. Of voor de literatuurlijst. En ik zal het aanraden aan iedereen die begint met het leiden van kinder-nevendiensten, omdat het goed aangeeft op welke leeftijd je een kind wat kunt aanbieden.

    Kortom: Met kinderen onderweg is een boek waarin veel aspecten van de geloofsopvoeding aan bod komen, maar waarin wel een zware wissel op je eigen geloof wordt getrokken. Voor ouders en voor andere opvoeders – zoals de leiding van kinder-nevendiensten – is het een nuttig boek, dat je echter vooral even moet wegleggen als het te zwaar wordt.

    Marga Ven
    p/a [email protected]

    Marga Ven is moeder van 3 zoons en leidster van kinder-nevendiensten.

  • Copyright © 1996-2000 Ouders Online BV
    Uitsluiting aansprakelijkheid
    Pagina voor het laatst bijgewerkt op: 13 juni 2001