|
|
22 februari 2008
Na haar standaardwerk over praten met kleine adoptiekinderen schreef Reneé Wolfs opnieuw een indrukwekkend boek, nu over praten met geadopteerde tieners. Volgens Dido Michielsen moet elke adoptie-ouder het hebben.
Bespreking van:
De adoptiedialoog
door: Renée Wolfs
uitg.: SWP, 2008
prijs: EUR 24,90
ISBN: 978-90-6665-887-5
door Dido Michielsen
Na de kleutertijd treden voor de ouders enkele jaren van betrekkelijke rust in, zeg maar tot de puberteit begint. Dat kan een heftige periode inluiden, al zijn er ook geluksvogels die er ongemerkt doorheenglijden.
Adoptie-ouders worden hier dubbel voor gewaarschuwd. Want op het moment dat een adoptiekind zich los wil maken en op zoek gaat naar z'n eigen identiteit, kan het ernstig in verwarring raken. Immers: van wie maakt het kind zich eigenlijk los, van zijn adoptie-ouders of van zijn – meestal onbekende – biologische ouders? Kán hij zich wel afzetten tegen mensen aan wie hij loyaal wil (of moet) zijn, in zijn eigen ogen althans? En welk deel van zijn identiteit dankt hij eigenlijk aan zijn genen?
Het is duidelijk dat adoptiepubers een ingewikkelder vraagstuk op te lossen hebben dan biologisch-eigen kinderen. De vraag "Wie ben ik?" blijft een puzzel met veel ontbrekende stukjes.
Hechting
De periode van rust is voor adoptie-ouders vaak korter dan voor biologische ouders. Adoptiekinderen komen meestal ergens tussen de 0 en 4 jaar bij hen, waarna er een periode volgt waarin de gezinsleden zich aan elkaar moeten leren hechten.
Dat hechten gaat niet altijd vanzelf. Ondanks alle verliefdheid die spontaan opbloeit zodra je je kind in de armen sluit (let maar eens op hoeveel adoptie-ouders de eerste ontmoeting met hun kind met verliefde gevoelens omschrijven), ben je je als adoptie-ouder de eerste maanden, zo niet jaren, scherp bewust van het hechtingsproces. Je weet: als dit naar wens verloopt, kan dat latere problemen voorkomen. Bijvoorbeeld in de puberteit.
Voor ouders met kleine kinderen schreef Renée Wolfs daarom (in 2004) het boek "Wereldkind, praten met je adoptiekind". Hierin liet ze zien hoe je het best met een klein kind over zijn adoptie kan praten. Doordat het kind zich gezien en gewaardeerd voelt, ontwikkelt het vertrouwen in zichzelf: ik mag er zijn.
Heldere how-to
In een normale situatie krijgen pasgeboren baby's hun basisvertrouwen meestal vanzelf van hun ouders mee. Hiermee kan een kind zich op een gezonde manier ontwikkelen en relaties met anderen aanknopen. Adoptiekinderen moeten dit vaak op latere leeftijd inhalen.
Wereldkind van Wolfs (uit 2004) is volgens psychologen en adoptiespecialisten een standaardwerk dat niet in de boekenkast van adoptie-ouders mag ontbreken. De schrijfster is gedegen te werk gegaan: al lezend bekruipt je de gedachte dat ze geen enkel scenario onbesproken laat. En zo'n heldere how-to is reuze handig als je zelf zo'n gesprek wilt voeren.
Vervolg: De adoptiedialoog
Onlangs verscheen het vervolg op Wereldkind: "De adoptiedialoog, gespreksvoering voor adoptiegezinnen met tieners". Ook in dit ruim 200 pagina's dikke boek dwingt het voorstellingsvermogen en de research van Wolfs respect af. Bijna alles wat een geadopteerde tiener kan denken, passeert de revue. Gedachten die bewust of onbewust door een adoptie-ouder heen kunnen gaan, komen eveneens aan de orde.
Zelfs minder fraaie gedachten van adoptie-ouders worden door de schrijfster genoteerd. Bijvoorbeeld dat het bloed zó onder je nagels vandaan kan worden getreiterd, dat je je als adoptie-ouder afvraagt of een kind uit je eigen buik niet hanteerbaarder zou zijn geweest. Weinig nobel, maar adoptie-ouders zijn tenslotte ook maar mensen, met soms onvolwassen trekjes.
Het is onwaarschijnlijk dat alle situaties die in het boek beschreven worden, zich in één gezin zullen voordoen. Maar je kunt je heel goed indenken dat je als ouder geconfronteerd wordt met enkele van deze vragen, opmerkingen of beschuldigingen van een puber.
Verplichte lectuur?
De vraag is nu of beide boeken verplichte lectuur voor adoptie-ouders zijn. Ik ben geneigd te zeggen: ja. Wel ben ik bang dat ouders die dit soort informatie dringend nodig hebben, deze boeken nou juist niet onder ogen krijgen of er niet aan beginnen.
Wolfs stijl is niet altijd simpel (de lezer moet boven alles geïnformeerd worden en niet geëntertaind), dus wie geen geoefende lezer van dit soort boeken is, haakt misschien voortijdig af. Daarnaast staan er veel herhalingen in (waarover later meer), die het lekker weglezen ook niet altijd bevorderen.
Kortom: ouders die onzeker zijn over hun aanpak en graag wat hulp willen hebben, zullen die hulp zeker vinden in de Adoptiedialoog. Maar ouders die volledig overtuigd zijn van hun eigen pedagogische kwaliteiten, zullen het nut van een stevig boek als dit niet inzien. En dat zou erg jammer zijn.
Verwijdering voorkomen
Zoals bekend kunnen discussies en ruzies in de puberteit voor ernstige verwijderingen zorgen tussen ouders en kind. Een autoritaire aanpak is hierbij niet altijd de beste om nader tot elkaar te komen, terwijl een kind wel grenzen nodig heeft.
Dat maakt het ingewikkeld. In veel gezinnen waait die communicatiestoornis wel weer over, maar als adoptie-ouders het contact met hun kind verliezen, kan dat onherstelbaar zijn. Dat is erg verdrietig voor het gezin, en tragisch voor de puber. Deze staat er dan op te jonge leeftijd alleen voor, terwijl hij de steun van zijn ouders nog hard nodig heeft (al denkt hij misschien van niet).
Een boek als de Adoptiedialoog kan helpen om deze ellende te voorkomen.
Zorg dat het in de kast staat
Ik pleit er daarom voor om het boek sowieso aan te schaffen. Dan heb je het als adoptie-ouder maar vast in de kast staan, ook al ontbreekt je op dit moment de tijd of de noodzaak om het te lezen.
Blader het zo nu en dan eens door en je zult zien dat je ogen blijven hangen aan een anekdote die je bekend voorkomt. Of aan een beschrijving van een sombere tiener die met rust gelaten wil worden. Doe dat dan het liefst vóórdat de gemoederen thuis te verhit zijn, want voor je het weet is het nodig om Wolfs receptuur voor een goed gesprek uit te proberen.
Misschien kost het een jaar om van fragment tot fragment te gaan en uiteindelijk het hele boek gelezen te hebben. Misschien grijpt het je meteen naar de keel en wil je alles van A tot Z tot je nemen. Het doet er niet toe. Stoor je er in ieder geval niet aan dat de schrijfster er steeds op hamert hoe belangrijk het is om je kind basisvertrouwen te geven (want daar komen al die ouder-kind situaties en uiteenlopende scenario's telkens weer op neer). Het ís ook van levensbelang. Dat is haar missie en ik hoop dat ze er velen mee bereikt.
Het lijkt mij een goed een idee om ouders die precies menen te weten hoe het moet met hun puber, de Adoptiedialoog cadeau te doen. Zelfs al riskeer je er een vriendschap mee. Want wie van zijn kind houdt, leest dit boek.
Dido Michielsen
p/a [email protected]
De adoptiedialoog - gespreksvoering voor adoptiegezinnen met tieners
door: Renée Wolfs
uitg.: SWP, 2008
prijs: EUR 24,90
ISBN: 978-90-6665-887-5
Het boek Wereldkind is ook nog verkrijgbaar.