|
|
5 juni 2009
Marc Litière schreef een prachtig boek over schoolrijpheid. Wanneer kan een kind naar groep 3? Verplichte kost voor ouders én leerkrachten.
Juf, mag ik overvaren
ondertitel: Schoolrijpheid. Als je kind naar de basisschool gaat.
door: Marc Litière
uitg.: Lannoo
ISBN 978 90 209 7814 8
EUR 19,95
door Justine Pardoen
Zou u van een ex-gymleraar willen horen wat 'schoolrijpheid' is, en wat er nodig is voor een kleuter om de overstap te maken van groep 2 naar groep 3? Ik wel! En zeker als hij Marc Litière heet.
Litière is mijn favoriete schrijver in de serie opvoedboeken van uitgeverij Lannoo. Eerder was ik al lovend over Mijn kind leert schrijven. En nu ben ik enthousiast over 'Juf, mag ik overvaren', een boek over schoolrijpheid en de overgang van kleuteren naar echt leren.
Het leuke van Litière is dat hij een brug weet te slaan tussen ouders en school, doordat hij enerzijds precies weet waar het over gaat, terwijl hij anderzijds geen onderwijskundige ballast met zich meedraagt. Litière is de ideale mediator, waar we heel veel van kunnen leren.
Hieronder volgt een samenvatting van zijn boek, dat ik iedereen kan aanraden. Zowel ouders als leerkrachten.
Schoolrijp
Sinds de afschaffing van de kleuterschool hebben we geen overgang meer van de ene school naar de andere. De kleuterschool is nu een onderdeel van de basisschool, waarbij de kleuterjaren de eerste twee jaren van het basisonderwijs vormen (groep 1 en groep 2). Kleuters komen binnen als ze 4 jaar zijn geworden, en gaan daarna elk schooljaar over naar de volgende groep.
Formeel is de regel: wie vóór de jaarwisseling 6 jaar wordt, kan naar groep 3. Maar scholen en ouders kunnen anders beslissen. Een kind moet tenslotte 'schoolrijp' zijn, zoals dat heet.
Maar wat is dat eigenlijk, schoolrijpheid? Juffen en meesters schijnen het te weten, want die spreken daarover wanneer er twijfel is bij een kind. Kan het kind wel naar groep 3? Is het eraan toe om te leren lezen en schrijven?
Probleem
Bij twijfel gaat de leerkracht in gesprek met de ouders. Meestal is volgt er dan overeenstemming. Niet alleen school maar ook de ouders zien dat het goed is voor het kind om nog een jaar te wachten. Maar soms ook niet. En dan is er een probleem.
Meestal komt dat doordat de juf vooral ziet wat het kind nog niet kan, en de ouders vooral zien wat het kind al wél kan.
De groep kinderen voor wie elk jaar in het voorjaar besloten wordt of zij naar groep 3 kunnen doorstromen, is niet homogeen. Het komt voor dat er bijna een jaar leeftijdsverschil zit tussen kinderen in één groep. Sommige kinderen zijn al 6, terwijl andere kinderen nog maar net een paar maanden 5 zijn. Elke school zal voor elk kind moeten beslissen of het eraan toe is om de overstap te maken.
'Te speels'
Niet elk kind is eraan toe om te leren lezen en schrijven in groep 3, al was het alleen maar omdat het kind dan meer taakgericht moet werken. In groep 3 moet een kind soms gewoon iets doen waar het geen zin in heeft. Een kleuter leert 'incidenteel', door middel van spel en speels werken. Maar een basisschoolkind moet ook leren op momenten dat de juf bepaalt dat er iets geleerd moet worden.
Heel jonge kinderen zijn vaak nog 'te speels', zoals dat heet. Ook al kunnen ze hun eigen naam al schrijven (of eigenlijk: tekenen), dan nog kunnen ze het moeilijk vinden om gemotiveerd te 'werken'. Oftewel: iets doen waar ze niet uit zichzelf de lol of het nut van inzien.
Voor hen kan het zin hebben om een nog een jaar te wachten. Ze verliezen daar niets mee; het extra jaar is alleen maar winst. Ze worden er sterker van, en zullen straks des te gemotiveerder aan groep 3 beginnen.
Twijfelgevallen
Soms maakt het kind tussen het moment dat de beslissing genomen wordt (meestal in mei, maar soms al in februari) en het moment dat school begint (augustus/september) een grote sprong in zijn ontwikkeling.
Het zou dus goed zijn om in twijfelgevallen het kind nogmaals te beschouwen aan het eind van de zomer. Maar meestal zijn scholen niet zo flexibel...
Doorkleuteren
Maar ook van oudere kinderen wordt soms gezegd dat ze beter nog een jaar kunnen doorkleuteren. Ouders zijn het daar vaak niet mee eens, en misschien is dat terecht, omdat deze kinderen in de meeste gevallen niet veel opschieten met dat doorkleuteren.
Litière heeft de ervaring dat zij vooral een jaar langer de kans krijgen om zich te onttrekken aan dingen waar ze tegenop zien. Ze leren dan niet voldoende nieuwe strategieën om hun problemen op te lossen en zullen alsnog in groep 3 beginnen met een gebrek aan zelfvertrouwen.
De juiste beslissing
Maar hoe dan ook: voor álle ouders met een oudere kleuter – of die komend schooljaar nu wel of niet naar groep 3 gaat – is dit boek verplichte kost.
Het is een belangrijke overgang. Of uw kind nu een twijfelgeval is of niet, of er nu wel of geen overeenstemming is tussen u en de school... Dit boek helpt u de juiste beslissing te nemen, waarbij ook het eigen oordeel van het kind een belangrijke rol speelt.
Heel praktisch
Het boek is heel praktisch. Alle aspecten van 'schoolrijpheid' passeren de revue; een hele waslijst van cognitieve, sociale en psychomotorische voorwaarden. Het is beslist niet de bedoeling dat een kind op alle punten goed moet scoren, maar wel dat je een palet krijgt aangereikt om het plaatje in te kleuren. Zodat je weet wat je kind wel en niet kan.
Ook heel praktisch is de manier waarop Litière aankijkt tegen de huidige prestatiedruk. Hij legt heel duidelijk en overtuigend uit wat er gebeurt als je kleuters meer beoordeelt op wat ze niet kunnen dan wat ze wel kunnen. Namelijk dat ze gaan opzien tegen de overgang naar groep 3, waaruit leerkrachten ten onrechte kunnen afleiden dat ze nog niet schoolrijp zijn.
Justine Pardoen
[email protected]