|
|
1 april 2011
"Voor kinderen is een echtscheiding altijd een ramp, hoe oud of jong ze ook zijn. Goed scheiden bestaat dus niet, maar je kunt het wel zo goed mogelijk doen..."
Hieronder een voorpublicatie uit:
Gescheiden - Met je ex toch samen goede ouders
door: Carlijne Vos, Jean-Pierre van de Ven en Susanne Donders
ISBN: 9789049106898
Prijs: EUR 16,99
bestel dit boek bij onze partner 6B.nl
door Carlijne Vos
Mensen die uit elkaar gaan, hebben meestal nog gevoelens voor elkaar. Ze hebben nog allerlei verwachtingen van elkaar, leunen automatisch op elkaar, en koesteren de hoop dat de ander iets zal bijdragen aan de ontwikkeling van hun eigen leven.
Een scheiding legt deze praktische en emotionele vervlechting bloot. Dat geldt nog sterker als er kinderen zijn. Je moet opeens afspraken maken over wie wanneer wat doet, terwijl je het liefst zou afspreken dat je als ouders hetzelfde blijft denken, doen, en voelen, als voor de scheiding.
En dat kan niet. Je bent namelijk bezig om van elkaar los te komen. Het blijkt moeilijk, soms zelfs onmogelijk om afspraken te maken. Je bent nog wel met elkaar verbonden, maar je hebt elkaar ook verlaten. Je koestert nog wat hoop, maar je bent ook verdrietig omdat je eigenlijk wel weet dat alle hoop is vervlogen.
Om te ontkomen aan deze verwarrende tegenstelling onderdrukken veel mensen die uit elkaar gaan de positieve gevoelens die diep vanbinnen nog resten. Zij doen alsof hun hart koud is om afscheid te kunnen nemen van iemand van wie zij nog wel houden. In de psychologie heet dit 'actief dissociëren'.
Dissociëren betekent dat je gevoelens, verwachtingen en gedachten ontkent, dan wel onbewust of heel bewust onderdrukt. Op het moment dat je in elkaars gezelschap bent, doe je net alsof je niets voelt, geen plezierige herinneringen hebt, geen hoop koestert en geen spijt voelt. Want deze dingen wel voelen is te pijnlijk. Uit zelfbescherming ontken je een gedeelte van jezelf. Voor de ander kan dat heel verwarrend en pijnlijk zijn. Het lijkt alsof de scheiding de ex koud laat.
Er zijn allerlei manieren om te dissociëren. Mensen dissociëren door een roes op te zoeken, bijvoorbeeld door veel alcohol te drinken of drugs te gebruiken. Mensen dissociëren door zich op hun werk te storten of op een andere min of meer nuttige activiteit. Mensen dissociëren door zich op een derde te richten, door een nieuwe relatie aan te gaan en zich daar met enthousiasme aan over te geven, ook als het zonneklaar is dat zo'n relatie geen kans van slagen heeft. Mensen dissociëren door seks met veel verschillende partners te hebben. En mensen dissociëren bijvoorbeeld door ziek te worden. Zij worden depressief of angstig, en in sommige gevallen psychotisch of manisch, al naargelang de aanleg voor psychische kwalen die iemand in zich draagt.
Net als bij ziek worden zien mensen zichzelf liever als slachtoffer dan als verantwoordelijke voor een nare gebeurtenis, zoals een scheiding. Wie ziek is, lijdt en wie lijdt, is slachtoffer. Zo is ongeveer de redenering. Tenminste, voor zover je van een redenering kunt spreken, want dissociëren verloopt meestal volautomatisch, dus onbewust. Een andere, net zo onbewuste manier om slachtoffer te kunnen blijven, is het demoniseren van je ex. Hoe slechter je ex van karakter is, hoe waarschijnlijker zijn of haar schuld aan de scheiding en hoe geloofwaardiger jouw slachtofferschap.
De mogelijkheid dat je ex simpelweg minder moeite heeft om de draad weer op te pakken, komt niet bij je op. Je registreert alleen feiten die bewijzen dat je ex een buitengewoon slecht mens is. Dit is de reden waarom mensen elkaar inktzwart maken na een scheiding: ze nemen selectief waar. Als je jezelf eenmaal ziet als slachtoffer en de ander als dader, dan verandert de manier waarop je de werkelijkheid waarneemt. Van jezelf zie je alleen het goede, en het feit dat je lijdt. Van de ander neem je alleen nog waar wat lelijk en naar is. Deze verstoorde waarneming leidt er na verloop van tijd toe dat partners die ooit een leven deelden, twee volkomen uiteenlopende en zelfs tegengestelde interpretaties van het gebeurde gaan aanhangen. Soms is het bijna onvoorstelbaar dat twee mensen over hetzelfde huwelijk spreken.
Gemengde gevoelens
Jezelf als slachtoffer zien en de ander demoniseren heeft, behalve dat je de waarheid geweld aandoet, allerlei nadelen. Het voornaamste nadeel is de verwarring waaraan je ten prooi valt. Deze verwarring komt tot uiting in vragen als:
Gemengde gevoelens en de verwarring waaraan je ten prooi valt, zijn niet erg bevorderlijk voor je zelfvertrouwen. Mensen die scheiden zijn onzeker, over zichzelf, over het verleden, over de toekomst. Deze onzekerheid maakt mensen in je omgeving ook onzeker. Onzekerheid is besmettelijk. Je kinderen voelen bijvoorbeeld aan dat je niet je vertrouwde zelf bent, zodat zij zich meer op anderen, of op zichzelf gaan richten. Het lijkt alsof zij zich van je losmaken of erger: alsof ze voor je ex kiezen, net nu je hen zo hard nodig hebt. Onzekerheid maakt zo dat je voor je gevoel nog meer alleen komt te staan.
Een ander gevolg van onzekerheid kan zijn dat je jezelf gaat overschreeuwen. Om het gebrek aan zelfvertrouwen maar niet te hoeven voelen, verhard je in je standpunten. Je gaat jezelf meer als goedbedoelend slachtoffer en de ander meer als kwade dader zien. Op deze manier versterkt onzekerheid de tegenstelling tussen jou en je ex. Je harde standpunten veranderen ook je waarneming. Onbewust ga je bewijsmateriaal zoeken dat je verharding rechtvaardigt. Maar met het groeiende bewijs groeien ook je gemengde gevoelens en je verwarring. En zo is de cirkel weer rond: onzekerheid voedt onzekerheid.
[...]
Geen slachtoffer meer
Actief dissociëren zorgt ervoor dat je geen verantwoordelijkheid neemt voor de situatie, omdat je slachtoffer bent en geen dader. Gemengde gevoelens, ook over dat slachtofferschap, leiden tot verwarring en tot een gebrek aan zelfvertrouwen. Schadelijke rolpatronen, die mede in stand blijven door een laag zelfbeeld, zorgen ervoor dat je elkaar steeds verder de put in helpt. Je gevoel van verlatenheid groeit met de dag en zo ook je verdriet daarover. Wat moet je doen om deze negatieve spiraal te doorbreken?
Hoe breek je uit de slachtofferrol?
Je laat oude patronen het snelst achter je door nieuwe patronen op te bouwen. Het principe van de moderne psychologie is: wie iets anders wil, moet iets anders gaan dóen.
Carlijne Vos
p/a [email protected]