7 november 2005 door Justine Pardoen
Justine Pardoen stelt dat de obesitas-hype voor de commercie als een geschenk uit de hemel komt. Aan dikke kinderen wordt dik verdiend.
De trend is er al een tijdje; het te dikke kind is in de mode. Iedereen, maar dan ook werkelijk iedereen bemoeit zich ermee. Waren het in het begin vooral de diëtisten en de kinderartsen, nu zijn het ook de voedselproducenten en de media die ermee aan de haal gaan. Kinderen kunnen zelfs al voor ze naar school gaan de tv aanzetten om te leren hoe ze met beweging hun vetzucht kunnen beperken.
Het te dikke kind heeft de industrie aangezet tot een enorme creativiteit: dikke kinderen zijn big business geworden.
Er gaat geen dag voorbij of het te dikke kind trekt mijn aandacht. Elk zichzelf respecterend bedrijf dat ongezond voedsel verkoopt, is al een of ander project gestart om kinderen aan te zetten tot meer beweging.
Vervolgens geeft zo'n bedrijf een persbericht uit, waarin ze hun enorme maatschappelijke betrokkenheid tonen. Ze geven geld uit om kinderen meer te laten bewegen. Want dik worden komt niet door te veel eten, wist u dat? Nee, kinderen worden te dik omdat ze te weinig bewegen! En het ergste is dat ouders hun kinderen gewoon maar op hun reet laten zitten. Uiteindelijk is het allemaal hun schuld, namelijk. Zo valt de aandacht aardig af te leiden.
McDonald's ("I'm lovin' it") is nu begonnen met het sponsoren van een bewegingsprogramma, en vertelt bij elke hamburger en bij elke milkshake precies hoeveel calorieën en vet erin zitten. Je kunt er inmiddels ook een minder vette salade bestellen.
Burger King doet het ook ongeveer zo: in kleine lettertjes staat alle informatie tot op de calorie nauwkeurig achterop de placemats. Niemand die meer kan zeggen dat hij niet weet hoeveel overbodige vetten hij naar binnenwerkt bij dit soort fastfood-restaurants. Misschien dat ze toekomstige claims, zoals bij de sigaretten-industrie, hiermee bij voorbaat het hoofd kunnen bieden.
Kapitein Koek presteert het om het imago van ontbijtkoek als 'gezond tussendoortje' er doorheen te drukken. Met verwijzing naar het Voedingscentrum beweren ze: "Drie tot vier tussendoortjes horen thuis in een gezond voedingspatroon".
De website van Kapitein Koek vertelt ouders dat het "heel makkelijk is om kinderen een gezond voedingspatroon aan te leren. Dat kan spelenderwijs." Gewoon elke dag ontbijtkoek in het broodtrommeltje, simpel zat!
Weet u wat ook heel gezond is? Alles met light erin. Cola Light bijvoorbeeld, of light kaas. Maakt niet uit, als er maar light bij staat. Het Voedingscentrum zegt het zelf. Dat het in essentie gaat om rechtpraten wat krom is, maakt ze niets uit.
De misleiding op dit gebied is groot, en dat is ook de bedoeling. Zo stond ik laatst met de kinderen heel ongezond bij zo'n fastfood-counter, waar een jongetje voor ons aan zijn moeder vroeg wat dat was, zo'n delight burger. "Oh, dat is net als Cola delight, speciaal voor mensen die willen afvallen." Missie geslaagd: je kunt het gerust eten. Sterker nog: het is goed voor je. Wel even lekker bewegen op weg naar huis natuurlijk.
De Hartstichting is al een tijdje bezig, inmiddels samen met de Consumentenbond, om ervoor te zorgen dat het in ons land verboden wordt om kinderen te bestoken met reclame voor ongezond eten, zoals snoep en snacks. We brengen kinderen onnodig in verleiding, op leeftijden waarop ze nog niet in staat zijn om te doorzien hoe ze gemanipuleerd worden.
Deze organisaties onderkennen dus dat het werkt, die reclame: zien eten doet eten. Maar helaas, ze krijgen nauwelijks een poot aan de grond.
Het lukt niet. De lobby van de voedselindustrie is te sterk. Hun laatste wapen is de Stichting Reklamerakkers, die zegt onafhankelijk te zijn en op te komen voor het kind, door lesmateriaal te maken voor scholen, waarmee kinderen weerbaar gemaakt zouden moeten worden tegen de verleidingen en misleidingen van reclame.
De activiteiten van Reklamerakkers worden betaald door bedrijven en reclamemakers, die daarmee vinden dat ze al genoeg doen. Ze vinden het niet billijk dat er dan ook nog verboden of andere beperkingen komen.
Reclame gericht op kinderen verbieden? Nee, het zit er niet in. Dat soort betutteling is uit de tijd, volgens Reklamerakkers. We leven in een vrij land nietwaar, en we dansen nu eenmaal graag om het gouden kalf.
De boodschap van alle belanghebbenden is dat ouders hun verantwoordelijkheid zélf maar moeten nemen: zíj zijn tenslotte degenen die verantwoordelijk zijn voor het eetgedrag van hun kinderen, aldus de industrie. Ze vergeten daarbij gemakshalve dat kinderen overal waar ze kijken geconfronteerd worden met de verlokkingen om ongezond te snaaien. Kinderen die naar school gaan, kunnen bijvoorbeeld geen enkel gezond hapje of drankje krijgen in de schoolkantine. Vette en zoete snacks, vaak soms zelf het hele frituur-assortiment, zoete frisdranken, alles is er. Elke dag.
Kunnen we dan de snacks in de kantine niet verbieden? Dat kan wel, maar dat willen de scholen niet meer. Ze kunnen de inkomsten niet meer missen. En bovendien: we moeten kinderen maar leren dat ze met de verlokkingen van het leven moeten omgaan. Zelfbeheersing, daar gaat het om. En dat leren ze alleen als ze elke dag geconfronteerd worden met het slechte lekkers. Dat is, kort samengevat, de boodschap van Reklamerakkers.
Begrijpt u het? Ik niet.
Gisteren kregen we een persbericht over een vetweegschaal voor kinderen. Dzjiez... Het apparaat meet het vetpercentage van kinderen, nauwkeurig vanaf 7 jaar. Het bedrijf weet ook hoe ouders hun gedrag moeten veranderen om te voorkomen dat hun kinderen slachtoffer worden van de globesitas.
Uit het weegschaal-persbericht: "Waar het om gaat is dat je je kinderen op vroege leeftijd een gezonde levensstijl moet aanleren. Verder is het belangrijk om kinderen die al ziekelijk overgewicht hebben, te laten inzien dat ze iets aan het probleem kunnen doen. Liefst moet dat gebeuren op een positieve en subtiele manier, want te dikke kinderen worden vaak gepest en hebben een betrekkelijk negatief zelfbeeld." Einde citaat.
Waar bemoeien ze zich mee? Kunnen ze niet een foldertje maken met die boodschap zónder ons zo'n malle weegschaal aan te smeren? Wat moeten we met zo'n ding?
Het zal duidelijk zijn dat ik niet onder de indruk ben van de betrokkenheid van de producent van het vetmeetapparaat. En ik vermoed dat meisjes die regelmatig door hun ouders gemeten worden met zo'n ding, binnen tien jaar anorexia hebben. Want alsmaar hameren op dat stomme vet, kan kinderen een behóórlijk gestoorde houding ten opzichte van gewoon gevarieerd eten (mét vet) aanleren.
Ook ben ik niet onder de indruk van de inspanningen van onze overheid. Ik vind het laf dat ze het overlaten aan de vrije markt, waardoor ouders niet substantieel gesteund worden in hun strijd tegen de negatieve invloed van de commercie op onze kinderen. Obesitas is maar één symptoom van de enorme greep die onze materialistische samenleving op ons heeft gekregen.
Ik ben al helemaal niet onder de indruk van de inspanningen van de industrie en de reclame-branche. Ze hebben een Januskop: de ene kant kijkt naar het verhogen van hun omzet door vette en andere ongezonde, maar zeer smakelijke snacks te produceren. Hoe verslavender, hoe beter. En met de andere kant kijken ze verlekkerd naar de mens met vetzucht. "Joehoe! Ga meer bewegen", zeggen ze dan. Hoe meer je beweegt, hoe meer rotzooi je kunt eten.
Ouders Online:
De zorgsector:
Voedingscentrum:
Hartstichting:
Informatie van de industrie:
