22 april 2013

M5 is een nieuwe anti-pest-methode die heel effectief lijkt te zijn. De essentie: begrip voor wat de pester drijft (de pikorde). Maar hem of haar wel aanspreken op zijn gedrag.
 

Nieuwe aanpak voor pesten: M5

door René Arns

Daar stond ze, trillend van angst en woede. De tranen liepen over haar wangen. Haar kwelgeest zat op een stoel voor haar. Kort daarvoor was ze de directiekamer binnengelopen, huilend en boos. Ze wilde onmiddellijk naar huis.

Lourens de Bakker, ontwikkelaar en directeur van M5, ving haar op. Ze kon haar verhaal kwijt. Hij zei: "Als hier iemand naar huis gaat, is hij dat en niet jij." Na haar gekalmeerd te hebben vroeg hij haar hoe ze het zou vinden om dat wat ze allemaal ervaren had te zeggen tegen de jongen die haar pestte. Hij zou haar daarbij steunen.

En zo kwam het dat ze daar nu stond, met een hand in de rug. Het maakte diepe indruk op die jongen, je zag hem krimpen. Hij had werkelijk niet in de gaten gehad dat dit zo erg was voor haar. Toen vroeg Lourens: "Jullie hebben nu nog 6 weken op school. Hoe zou je het vinden om die zes weken voor haar de fijnste weken te maken van haar hele schooltijd hier?" "Dat doe ik!" zei hij vol overtuiging. Ze fleurde duidelijk op en wist dat dit menens was.

Op slag veranderde haar toekomst, maar ook die van hem. Twee levens die een andere kant op zouden gaan. Hij werd naar huis gestuurd, ook als signaal naar de klas, waarin zij even later met een heel ander gevoel terugkwam.

School-brede M5 aanpak op individueel niveau
Het voorgaande voorbeeld laat zien wat de school-brede M5-aanpak doet. Ook op individueel niveau. Het maakt alles zichtbaar, open en bespreekbaar. Het taboe op pesten verdwijnt. De pestende kinderen worden geconfronteerd met hun gedrag en de consequenties daarvan zijn ook voor hen. Een online-meldsysteem maakt het voor iedereen mogelijk om veilig te melden wat er gebeurt, in welke vorm dan ook, dus ook cyberpesten. Daardoor wordt helder wat er zich afspeelt.

Als het beeld compleet is, wordt het besproken met de klas en wordt aan de pesters een kans geboden om te stoppen. Daar worden ze bij geholpen. Twee weken later is er dan weer een klassenronde, waarbij de resultaten worden besproken.

De resultaten mogen er zijn. Van de 17 kinderen met pestgedrag op deze school waren er na twee weken 14 gestopt. Geen meldingen meer. Voor de 3 die nog doorgaan, worden specifieke maatregelen genomen om ze te helpen te stoppen met hun gedrag.

Pesten is overleven
Dit alles wordt niet gedaan vanuit een schuldvraag of een oordeel dat de pester slecht is. Waar het wel om gaat, is de overlevingsstrategie die kinderen moeten kiezen om voor zichzelf een goede plek in de groep (en daarmee hun veiligheid) zeker te stellen. Dit gedrag is een natuurlijk fenomeen. Onze hele samenleving is gebaseerd op dit principe van een pikorde bepalen. Sommigen doen dat door 'geweld' te gebruiken (in de vorm van intimidatie en vernedering) oftewel door te pesten.

Dit gebruik van geweld kan echter niet worden getolereerd. Daar wordt bij de M5-aanpak de streep getrokken en daar wordt iedereen aan gehouden.

De macht van het collectief maakt dat nu de kinderen die pestgedrag vertonen, eieren voor hun geld moeten kiezen. Dat doen ze uiteindelijk allemaal, want ze zijn zelf ook onzeker en willen gewoon bij de groep horen. Dat is dan ook de eindsituatie, deze kinderen zijn weer gereïntegreerd in de groep. En daarmee is het structurele pestgedrag blijvend opgelost.

De meldbox blijft ter beschikking van de school, en iedereen kan blijven melden. Zijn er trends, dan kan er meteen worden ingegrepen. De school is nu sociaal veilig voor iedereen.

Van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs
Er zijn veel positieve bij-effecten, zodra het (structurele) pesten is gestopt. Kinderen bloeien op, en leerprestaties gaan omhoog. Ouders ontspannen, en hun kinderen veranderen. Dat maakt de ouders blij. Ook de ouderbetrokkenheid wordt vergroot, letterlijk vanwege hun betrokkenheid. Ze blijven ook alert meedoen omdat ze het zo willen houden. Leerkrachten komen weer op een natuurlijke wijze in hun leidersrol en kunnen ontspannen.

M5 is op dit moment vooral actief in het basisonderwijs. Door de successen daar, en de lessen die daar zijn geleerd, wordt nu de stap gewaagd naar het voortgezet onderwijs.

Directe aanpak
M5 is vooral zo effectief doordat het pestgedrag – in tegenstelling tot veel andere methodes – direct wordt aangepakt. Om dat te kunnen doen, moet je wel eerst weten wat er gebeurt. Wat doen ze, hoe doen ze het, en wanneer doen ze het? Met de feiten in de hand kun je doorpakken.

Maar dát maakt het juist zo lastig, want als er echt 'goed' gepest wordt, merk je er als volwassene niets van. Het veilige online meldsysteem maakt echter dat iedereen gaat meehelpen om dat onzichtbare pesten zichtbaar te maken. Dan kan er wel worden doorgepakt.

Door de kinderen te confronteren met hun pestgedrag op basis van de feiten, zal de rest van de groep hun conclusie trekken en stoppen met het al dan niet tegen hun zin steunen van het pesten. Ze maken zelf die keuze, en zo zakt het hele pest-imperium in als een kaartenhuis.

De praktijk wijst uit dat met de M5-aanpak het structurele pesten blijvend en binnen zo'n 3 maanden is op te lossen. Er is dus hoop. Het is alleen nog een kwestie van doen.

René Arns
p/a [email protected]