3 mei 2000 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Nele en haar man hebben één kind. Ze is bijna twee en erg gemakkelijk. De gedachte aan een tweede komt steeds minder boven. Waarom zouden ze er eigenlijk aan beginnen?
Nele legt het voor op het Forum van Ouders Online: "We hebben het erg gezellig met z'n drietjes en alles verloopt soepel. Ook de combinatie zorg-werk. We denken er sterk over om het hier bij te houden. Maar soms, als ik de negatieve reacties in mijn omgeving hoor, ga ik twijfelen."
Lisette begrijpt het: "Het schijnt zo te zijn dat je pas met twee kinderen gelukkig bent. En dat als je er geen twee 'neemt', dat er dan iets mis is. Dat ik de bevalling nog niet te boven ben of zo. Eén kind is voor ons niet 'zielig', net zomin als een derde vast een 'foutje' is."
Alle ouders met slechts één kind weten waar het over gaat: ze moeten zich verantwoorden omdat ze afwijken van de norm. De norm is twee (punt nog wat) en één ei is dus geen ei. Buitenstaanders weten vaak ook nog waarom dat zo is. Eén kind is niet alleen zielig voor de ouders, maar ook nog voor het kind zelf. Dat ene kind is zo alleen, leert niet te delen of samen te werken, is verwend en egocentrisch.
De reactie van Marijke voedt de twijfel van Nele: "Zo'n kind heeft niemand die hem steunt in het vormen van een front tegen de ouders. Niemand die aan een half woord van jou genoeg heeft en je af en toe met liefde de hersens inslaat, maar op het schoolplein wel altijd voor je opkomt als je wordt gepest. Zo'n kind heeft niemand om later het verleden van de jeugd mee te delen. Niemand die precies weet hoe je vader reageerde als je in discussie ging met hem. Niemand die precies weet welke rituelen er waren bij verjaardagen, feestdagen en vakanties. Niemand die je steunt in het verlies van je ouders."
Brigitte reageert. Zij heeft er ook maar eentje en zou graag nog een kind willen, maar dokters hebben het haar afgeraden. Zij heeft tijd nodig gehad om te beseffen dat een gezin met één kind eigenlijk heel prettig is. Brigitte: "Het is bijna een heerlijk voorrecht! Ik kan me niet meer voorstellen dat een tweede kind daar veel aan zou toevoegen."
Brigitte raadt alle twijfelaars aan het boek 'Uw enig kind' te lezen, geschreven door de Amerikanen Patricia Nachman en Andrea Thompson. Maar het is ook aan te raden voor niet-twijfelaars. Om te lezen over de voor- en nadelen van de hechte driehoeksrelatie tussen ouders en enig kind. Of om te ontdekken dat kinderen die zonder broertjes of zusjes opgroeien, vaker opvallend goed in hun vel zitten. Ze hebben een sterke persoonlijkheid, zijn zelfbewust, goed aangepast, succesvol en populair. Als kind ontwikkelen ze zich sneller, praten eerder en beter, krijgen meer kansen om hun interessen uit te leven en zien meer van de wereld dan andere kinderen. Kortom, ook zij kunnen opgroeien tot intelligente, gelukkige, sociale en veelzijdige mensen.
Enige kinderen fantaseren natuurlijk wel eens over een broertje of zusje en soms vragen ze hun ouders erom. Dat is heel normaal; ook kinderen in grotere gezinnen fantaseren. Hoe zou het zijn om een grotere broer te hebben of een kleiner zusje? Maar als ze daar nooit achterkomen, is dat natuurlijk lang niet altijd pijnlijk of traumatisch, weten de auteurs van 'Uw enig kind'.
Traumatisch wordt het pas als de ouders zelf zich er niet bij kunnen neerleggen dat het bij dat ene kind is gebleven. Of als de twijfel blijft. Dat blijkt uit onderzoek en uit de eigen psychologische praktijk-ervaring van Nachman en Thompson.
Sommige ouders twijfelen voortdurend. Agnes bijvoorbeeld: "Ik ben heel gelukkig zo, maar ik kan de rust niet vinden om het bij één te laten." Volgens Mickey komt dat doordat we tegenwoordig bijna overal zelf voor kunnen kiezen: "Daardoor lijkt het alsof we voor alles wat in ons leven gebeurt, gekozen hebben en verwacht men dat we voor elke keuze die we gemaakt hebben, een stel gedegen argumenten paraat hebben."
In dezelfde lijn zien sommigen een kind als het afdekken van risico: het tweede kind als 'reserve-kind', eentje achter de hand 'voor het geval dat'. Anne-Marije: "Mijn schoonmoeder zei laatst: 'jullie laten het toch niet bij eentje he? Dat is zo'n eng bezit.' Alsof het dan minder erg is als er een overlijdt!"
Op het Forum benadrukken alle ouders die zelf enig kind waren, dat ze werkelijk niets gemist hebben. Integendeel. 'Trek je van niemand iets aan en geniet van de huidige siuatie', adviseren ze. 'Stop met twijfelen', is volgens deskundigen inderdaad het beste advies. Want één ding is zeker: een enig kind mist alleen iets als de ouders iets missen.
