30 mei 2008 door Nadia Eversteijn

Onze dochter weigert de talen van mijn man te spreken. Wat nu? (5 jr)

Ik spreek thuis Nederlands met ons dochtertje van 5 jaar; mijn man Frans en Marokkaans. Het probleem is dat ze geen andere taal dan Nederlands wil gebruiken. We weten zelfs niet goed of ze het Frans en het Marokkaans wel begrijpt. Ze heeft wel al logopedie-lessen.

Kunt u ons helpen? Want mijn man begrijpt zijn eigen kind niet.

Opvoeding en gedrag

De gevreesde peuterpuberteit: tips hoe andere ouders hiermee omgaan

Antwoord

Het is beslist niet uitzonderlijk dat jonge kinderen weigeren om iets anders dan de meerderheidstaal, in dit geval Nederlands, te spreken. Maar voor een goede ouder-kind-relatie is het absoluut noodzakelijk dat uw dochter toch leert om minstens één van haar vaders talen te verstaan en te spreken.

Hieronder zal ik een aantal tips geven om jullie dochter te stimuleren om wat Marokkaans en/of Frans te gaan spreken. Maar eerst iets meer over het Marokkaans en het Frans zelf.

Taalaanbod

Jammer genoeg vertelde u weinig over het taalaanbod van uw man aan uw dochter. Bedoelde u met "Marokkaans" het Marokkaans-Arabisch (de officiële landstaal), of een variant van het Berber? Ook vroeg ik mij af hoe en wanneer hij die taal combineert met het Frans. En vooral: waarom gebruikt hij überhaupt Frans? Wat dat laatste betreft kan ik de volgende redenen bedenken:

• misschien spreekt uw man van huis uit Berber en kijkt hij, zoals veel Berber-sprekenden (ten onrechte!) een beetje op die moedertaal neer, omdat het een taal is die van origine niet geschreven wordt;
• misschien spreekt hij gewoon erg goed Frans (wat vanwege het koloniale verleden bij de meeste Marokkanen het geval is);
• of misschien wil hij uw dochter het Frans graag meegeven omdat het een van de Belgische talen is.

Motieven helder krijgen

Het lijkt me in ieder geval heel belangrijk dat u en uw man zijn motieven om beide talen tegen uw kind te spreken, heel helder voor ogen hebben. Uiteraard kunt hierover ook met de logopedist spreken.

Heeft jullie dochter bijvoorbeeld beide talen (Marokkaans en Frans) nodig om te kunnen communiceren met haar familieleden? Dan is het inderdaad belangrijk om beide talen te handhaven, naast het Nederlands. Ik zal nooit adviseren om een taal te laten vervallen die een meertalig kind nodig heeft om te kunnen functioneren in zijn of haar leefomgeving. Dat lost namelijk nooit problemen op, zelfs niet voor kinderen met een taal- of spraakprobleem. Integendeel: het creëert alleen maar problemen.

Mocht het echter zo zijn dat uw man zich het gemakkelijkst en meest vloeiend kan uiten in de Marokkaanse taal, én dat uw kind zich met die taal alleen ook prima zou kunnen redden bij haar familie van vaders kant, dan is het wellicht een optie om het Frans even te laten voor wat het is, en helemaal te gaan voor die Marokkaanse taal. Naast het Nederlands uiteraard, maar dat zit – als dominante omgevingstaal – wel goed.

Beslist geen nederlands

Wat het ook wordt, alleen de Marokkaanse taal, of die taal én het Frans, het is uitermate belangrijk dat uw man consequent vasthoudt aan zijn taalkeuze. In ieder geval moet hij zich niet laten verleiden om Nederlands te gaan spreken tegen zijn dochter (of dat te proberen). Daar zijn minstens drie redenen voor.

• Ten eerste vertelde u dat uw man zijn dochter niet (of niet goed) verstaat als zij Nederlands spreekt. Dat betekent dat hij zeker niet in staat zal zijn om zijn dochter goed verzorgd taalaanbod in het Nederlands aan te bieden. Hij zal waarschijnlijk blijven steken in korte zinnetjes, met veel herhalingen en een geringe woordenschat. In dat geval is het véél beter om lange, vloeiende zinnen met een brede woordenschat aan te bieden in zijn eigen moedertaal.
• Ten tweede is het een enorme barrière om een emotionele band met zijn kind op te bouwen, als uw man zich zou moeten uiten in een taal die hij onvoldoende beheerst.
• Ten derde zou hij talloze dingen van zichzelf niet aan zijn dochter kunnen doorgeven, als hij zijn moedertaal niet zou spreken. Zoals: familieverhalen, slaapliedjes, versjes, grapjes... De wortels zouden worden doorgesneden.

Gelukkig spreekt u in uw vraag ook niet over de mogelijkheid dat uw man Nederlands zou gaan spreken, maar ik wilde het toch graag even gezegd hebben.

Leuk en belangrijk

Tot zover wat jullie beter niet kunnen doen; nu wat er wél zou moeten gebeuren. Uw dochter moet gaan inzien dat de taal (of talen) van haar vader leuk én belangrijk zijn. Dat kan onder andere door:

• Heel veel voor te lezen op haar eigen niveau. Denk hierbij vooral ook aan plaatjesboeken zónder tekst. Bijvoorbeeld door jullie dochter te vragen om dingen aan te wijzen. Door het stellen van ja/nee-vragen kan uw man controleren of zijn dochter de aangeboden taal begrijpt. Vraag uw logopedist gerust om hulp!
• Het spelen van taalspelletjes. Vraag ook hierbij uw logopedist om advies.
• Contact onderhouden met mensen (liefst leeftijdsgenootjes) die géén Nederlands spreken, maar wel de andere taal. Uw dochter komt er dan achter dat papa die andere taal echt niet zelf verzonnen heeft, maar dat je er ook bij andere mensen mee terecht kunt.

Een en ander zal ongetwijfeld veel geduld, consequentie en volharding vragen, maar dat is een relatie tussen vader en kind ook waard. Ik wens jullie veel succes!