Terug naar overzicht Leeszaal

Het misverstand Judith Harris

door Justine Pardoen Nee. Tevergeefs zult u in Ouders Online zoeken naar een bespreking van het spraakmakende boek van Judith Harris: 'Het misverstand opvoeding' (The nurture assumption). Het boek is al tijden in het nieuws, en nu er een Nederlandse vertaling verschenen is, begint de publiciteitsgolf opnieuw. Waar gaat het ook alweer om? Om de vraag of het karakter van een kind nu gevormd wordt door zijn aangeboren geaardheid die vastligt in de genen (nature) of door de opvoeding die bepaald wordt door de ouders (nurture). Iedereen is het er wel zo'n beetje over eens dat het van beide een beetje is. Maar dan komt er ineens ene Harris, die beweert dat het niet zozeer de ouders zijn die een kind vormen, maar de vriendjes. Het karakter van een kind wordt vooral gevormd door zijn leeftijdgenootjes. Wie heeft daar baat bij? Steeds weer, als iemand de kwestie uitlegt die in het boek aan de orde gesteld wordt, word ik overspoeld door een 'nieuwe-kleren-van-de-keizer-gevoel'. Wij, argeloze lezers van het boek, worden gedwongen tot een stellingname in een gevecht tussen Harris en de gevestigde orde. En wie heeft daar eigenlijk zin in? Ik in ieder geval niet. En wie heeft daar baat bij? Na lezing van al die artikelen in de tijdschriften en kranten over het boek van Harris, bleek me nergens dat iemand iets aan het boek van Harris gehad heeft. Deskundigen hebben weer iets om zich druk om te maken, dat wel. Uiteindelijk is het voor iedereen ook een gratis ritje op zijn eigen stokpaardje. De een roept 'zie je wel, leve het kinderdagverblijf', de ander roept dat het 'gevaarlijk' is wat Harris beweert. Zo mocht pedagoge Marga Schiet van Ouders van Nu in de krant zeggen dat ze bang is dat ouders met een kind dat toch al nooit luistert, hun goede gedrag nu zullen opgeven, omdat ze denken dat het toch niet uitmaakt wat ze zeggen. Geneuzel. Alsof ouders echt zo dom zijn dat ze van het ene op het andere moment denken dat het er niet meer toe doet wat ze zeggen of doen. Alles vormt je Maar ouders leefden toch al nooit met de gedachte dat zij de persoonlijkheid, de intelligentie, de interesses en het toekomstige levensgeluk van hun kind kunnen vormen. Zodra je daadwerkelijk een kind onder je hoede krijgt, en helemaal wanneer je een gezin hebt met meer kinderen, weet je wat je beperkingen zijn als ouder. Natuurlijk: kinderen vormen elkaar. Wel zeker, niets nieuws. Maar de ouders doen er ook toe, het gezin, het pleeggezin, of welke andere opvoedingssituatie dan ook. Zelfs als ouders er niet zijn doen ze ertoe. En de opa's en oma's niet te vergeten, en de buurkinderen. Alles vormt je: je school, de leraren, de boeken die je leest, de gesprekken die je voert, de leuke en traumatische ervaringen, de stad waar je woont, het klimaat, je gezondheid...Ach jee, er is nog zo veel te onderzoeken! Niet bedoeld voor ouders Het boek van Harris gaat helemaal niet over ouders of over opvoeding. Het is ook niet bedoeld voor ouders. Het is een zet in een gevecht tussen wetenschappers, over de verdeling van aandacht en geld, waarbij Harris en passant wraak neemt op de gevestigde orde. Harris heeft zelf geen experimenteel onderzoek gedaan, maar ze wil onderzoekers laten zien dat ze blind waren voor hun eigen onderzoeksresultaten. Niemand wordt daar wijzer van behalve Harris. Zo gaat dat nu eenmaal met de nieuwe kleren van de keizer: de kleermaker lacht in zijn vuistje. Maar het is niets. Als de stoet voorbij is, lopen de toeschouwers gewoon weer verder. Justine Pardoen Uit de bladen

Meer vaccins voor kinderen

Trouw, 29 januari 1999 In zijn oratie stelde de hoogleraar R. de Groot (kindergeneeskunde en infectieziekten, Erasmusuniversiteit Rotterdam) dat het aantal vaccins in de toekomst zal toenemen. Op dit moment wordt een aantal nieuwe vaccins bij kinderen getest. Bijvoorbeeld voor het Respiratoir Syntcytieel (RS) virus. Als er zoveel meer vaccins gegeven moeten worden, moet onderzocht worden hoeveel je er tegelijk in een prik kunt geven. Ook wordt onderzocht of er niet meer vaccins via de mond gegeven kunnen worden.

Borst akkoord met vroege behandeling geslachtsverandering

Trouw, 19 februari 1999 Minister Borst (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) vindt het aanvaardbaar dat minderjarigen behandeld worden voor transseksualiteit. De vroege behandeling met hormonen bij kinderen die misschien op den duur een geslachtsverandering willen ondergaan, is zorgvuldig en in het belang van de kinderen.

Nederlandse onderwijs is ouderwets

de Volkskrant, 3 februari 1999 M. du Bois-Reymond (hoogleraar jeugdsociologie, Universiteit Leiden) vindt het onderwijs in ons land "waanzinnig ouderwets". Kinderen die thuis veel leren, krijgen daardoor een voorsprong ten opzichte van kinderen die het alleen van school moeten hebben. Er sluimert nog een taboe op 'vroeg leren', maar kinderen van drie zijn tegenwoordig zo goed verzorgd, dat ze echt al aan leren toe zijn. Veel ouders zijn zich bewust van de maatschappelijke druk op hun kinderen: ze zijn bang de boot te missen. Niet alleen ouders, ook scholen vragen zich af wat de beste begeleiding van kinderen is. Docenten worstelen met het oude gelijkheidsidiaal en de nieuwe leer van de 'individuele ontplooiing'. Van Du Bois-Reymond verscheen onlangs het boek 'Jongeren en hun keuzes' (Coutinho).

Engels op de basisscholen is een ratjetoe

NRC Handelsblad, 30 januari 1999 Engels op de basisschool is een verplicht vak, maar het wordt gegeven door onbevoegden. De wetttelijke kerndoelen zijn zo globaal, dat elke docent veel ruimte heeft de lessen zelf in te vullen. Hierdoor schort er iets aan de afstemming tussen het onderwijs op de basisschool en dat in het voortgezet onderwijs. Een vorm van toetsing is daarbij misschien nodig. Vanaf komend schooljaar zal geëxperimenteerd worden met het Britse Anglia-examen. Dit is ontwikkeld door een particulier instituut op Cyprus, en in 1994 aangekocht door het Britse Chichester College, dat het examen verfijnde en uitbreidde tot een groot aantal niveaus. Het experiment wordt gesubsidieerd door het Europees Platform, een stichting die tot doel heeft de internationalisering van het Nederlands onderwijs te bevorderen.

Scholen moeten seksueel misbruik door docent aangeven

Trouw, 10 februari 1999 Binnenkort worden scholen wettelijk verplicht om aangifte te doen van seksueel misbruik door een docent of bij een vermoeden daarvan. Tot nu toe konden scholen zelf beslissen of aangifte werd gedaan bij de politie, al of niet in overleg met het slachtoffer.

Grote gezinnen niet meer in het zuiden

de Volkskrant, 12 februari 1999 Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) constateert een opmerkelijke omslag. Voor de oorlog had men in het zuiden van Nederland de grootste gezinnen. Nu is het andersom: van de tien gemeenten waar vrouwen gemiddeld het kleinste aantal kinderen krijgen, liggen er zeven in het zuiden. Het beeld van het katholieke zuiden met zijn grote gezinnen is dus allang achterhaald. Grote gezinnen komen tegenwoordig vooral voor in de 'Bible Belt': die delen van Nederland waar de aanhang van de orhodox-protestantse kerken groot is. De tien gemeenten met het grootste kindertal per vrouw liggen in Zeeland, het Land van Maas en Waal, de Kop van Overijssel en Salland.

Schoolboeken voortgezet onderwijs fors duurder

de Volkskrant, 12 februari 1999 De nieuwe schoolboeken voor het Studiehuis zijn veel duurder dan de boeken voor het oude systeem. Ouders worden plotseling geconfronteerd met veel hogere kosten voor schoolboeken. Veel uitgevers hebben uitgepakt met illustraties en cd-roms. "Als de scholieren zelfstandig moeten werken, moet het lesmateriaal veel informatie bevatten". Ook het aantal schoolvakken is uitgebreid. Havo-4 had vroeger zes vakken, nu twaalf.

Talent heb je niet, dat verwerf je

NRC Handelsblad, 20 februari 1999 Drie Britse psychologen menen dat het niet per se een aangeboren talent is dat uitzonderlijke prestaties verklaart op het gebied van sport, wiskunde, schaken, muziek, vreemde talen, wetenschap, kunsten enz. Bijzondere prestaties gaan altijd samen met een hoge mate van oefening en training. Er is geen aanleiding om aan te nemen dat aangeboren talent belangrijker zou zijn dan training en oefening. Kan in principe iedereen dan alles als hij of zij maar genoeg oefent? Dat is nu de vraag. Goede experimenten zijn niet goed op te zetten: je kunt immers niet een kind dat geen zin heeft om piano te leren spelen dwingen om piano te leren spelen. Jarenlange oefening breng je alleen maar op als je enorm toegewijd bent. Toch leert de een iets sneller en gemakkelijker dan de ander, zo lijkt het. Maar dat is te verklaren door sterkere motivatie of uit eerdere leerervaringen die hebben geleid tot een bepaalde houding, kennis en zelfvertrouwen. Misschien is de enig echt noodzakelijke eigenschap die je nodig hebt om ergens te komen: volharding. Als doorzettingsvermogen beloond wordt, krijg je nog meer energie om door te gaan. Nadeel van deze opvatting is dat je mislukking niet langer kunt afschuiven op een gebrek aan talent, maar een gebrek aan inzet.

Hermans wil reclame op schoolcomputers

de Volkskrant, 20 februari 1999 Minister Hermans (Onderwijs) wil sponsors toelaten op het zogeheten Kennisnet, het toekomstige computernetwerk voor scholen. Voor het opzetten van Kennisnet is er genoeg geld, maar niet voor de aanschaf van de computers. Hermans kan het plan van Ritzen ('Investeren in voorsprong') niet uitvoeren, daarom heeft hij nu besloten alle beslissingen aan de scholen zelf over te laten. Scholen worden nu zelf verantwoordelijk voor de aanschaf en het beheer van computers, en de bijbehorende scholing van leraren. Ze krijgen daarvoor een bedrag per leerling. Hoeveel dat wordt, is nog niet bekend. Over zes tot acht jaar moet onze achterstand ingehaald zijn.

Toediening kinkhoestvaccin wordt vervroegd

de Volkskrant, 20 februari 1999 Vanaf 1 maart 1999 krijgen baby's in Nederland hun eerste DKTP-prik niet in hun derde maand, maar in hun tweede. Omdat het belangrijk is dat ze zo snel mogelijk weerstand krijgen tegen kinkhoest. Van juli 1996 tot januari 1997 steeg het aantal kinkhoestgevallen plotseling. In 1998 was het nog steeds hoog, al bleef verdere stijging uit. Opvallend was dat vooral kinderen die al tegen kinkhoest ingeënt waren de ziekte kregen. Dat betekende dus, dat het vaccin niet goed genoeg beschermde. Uit onderzoek bleek dat er een ander type bacterie circuleerde, waar het vaccin niets tegen deed. Het oude kinkhoestvaccin zal worden aangepast en verbeterd.

Vadergevoel is een kwestie van hormonen

Intermediair, 11 februari 1999 Twee biologen van de Queen's Universiteit in Kingston denken dat hormonen een rol spelen bij vaderende mannen. Ze stelden vast dat ook bij mannen hormoonconcentraties veranderen rond de tijd van de geboorte van hun kinderen. Hierdoor worden ze zorgzamer en minder paniekerig.

Vruchtbaarheidsstoornis bij de man erfelijk bepaald

de Telegraaf, 30 januari 1999 Bij tien procent van de mannen met een ernstige vruchtbaarheidsstoornis spelen erfelijke factoren een rol. Dat betekent dat hun zonen mogelijk dezelfde stoornis hebben. Dat blijkt uit onderzoek van de Nijmeegse arts en geneticus Joep Teurlings. Erfelijkheid komt onder de aandacht, omdat dit type mannen nu toch kinderen krijgt, dankzij technieken als ICSI (intracytoplasmatische sperma injectie), een vorm van reageerbuisbevruchting. Jaarlijks worden ruim 2000 ICSI-behandelingen uitgevoerd. Ongeveer een op de vijf behandelingen leidt tot zwangerschap. In Nijmegen worden betrokkenen voorgelicht over de erfelijkheid van de onvruchtbaarheid. Dertig procent ziet dan af van een behandeling.

Moeders veroorzaken probleemgedrag bij vroeggeborenen

Psychologie Magazine, februari 1999 Te vroeg geboren baby's blijken op latere leeftijd nogal eens gedragsproblemen te hebben. Dit zou kunnen liggen aan complicaties bij de geboorte, maar ook het gedrag van ouders zou een rol kunnen spelen. Amerikaanse kinderartsen deden een onderzoek waarbij ze moeders vroegen een oordeel te geven over het karakter van hun kind. Moeders van te vroeg geboren kinderen turfden vaker 'moeilijk gedrag' dan moeders van kinderen die op tijd geboren waren. Het globale oordeel was nog negatiever dan op basis van het turven verwacht mocht worden. Dit negatieve oordeel over het karakter van het kind vormt een risico voor latere gedragsproblemen. Het oordeel kan gaan werken als een zichzelf bevestigende voorspelling. Justine Pardoen (redactie Ouders Online) [email protected] Archief 'Uit de Bladen' in de Leeszaal.

Copyright © 1996-2001 Ouders Online BV
Uitsluiting aansprakelijkheid
Pagina voor het laatst bijgewerkt op: 3 maart 1999