Standaardwerk in nieuwe editie

'Het tweelingenboek' is in de afgelopen jaren gaan gelden als een onmisbaar standaardwerk. Niet alleen voor (toekomstige) ouders van tweelingen, maar ook voor professionele hulpverleners. De verschijning van een herziene editie was voor Ouders Online aanleiding om aan een tweelingmoeder (en tevens pedagoge) te vragen er eens grondig naar te kijken. Aan het eind van deze bespreking komen ook de verschillen met de vorige editie aan de orde, zodat u kunt bepalen of het lonend is een nieuwe te kopen als u al een oude heeft liggen.

Het eerste hoofdstuk gaat over de zwangerschap (100 pagina's) en het tweede hoofdstuk over de bevalling (60 pagina's). Daarna is er nog een flink stuk over de tijd daarna: 'het eerste jaar' in hoofdstuk 3 en 'na het eerste jaar' in hoofdstuk 4. Het laatste hoofdstuk gaat over drie-, vier- en vijflingen.

Ervaringsverhalen
In de opzet is bewust gekozen ouders veel zelf aan het woord te laten. Dat maakt de herkenbaarheid groter, maar zorgt er ook voor dat het hier en daar te oppervlakkig blijft. Soms belooft ook de titel van een paragraaf meer dan er waargemaakt wordt. De paragraaf over 'inleiden' bijvoorbeeld (blz. 108) zegt alleen dat een bevalling soms ingeleid wordt, maar niet wat dat eigenlijk betekent.

In deze nieuwe druk zijn de schrijfsters afgestapt van 'u' als aanspreekvorm. Nu is het 'je'. De toon van het boek blijft prettig: de lezer wordt gerespecteerd en krijgt vrijwel nooit een emotie opgedrongen. Maar soms gaat het mis. Aan het eind van de paragraaf over de zwangerschapscontrole bijvoorbeeld (blz. 51). Ineens vraagt het boek: "Heb je al iets heel speciaals voor je tweelingbaby'tjes gekocht?". Als je nog onzeker bent over de goede afloop van je zwangerschap, dan is zo'n blije formulering storend. Het prille begin van een tweelingzwangerschap kan heel onzeker zijn. Als het die periode betreft, is zorgvuldigheid dan ook van groot belang. In de paragraaf 'Bloedverlies' gaan de auteurs wellicht te kort door de bocht. Er staat: "Als de hartjes kloppen, ondanks het bloedverlies, dan heb je geen miskraam maar heeft de bloeding een andere oorzaak." Maar hartactie op dat moment garandeert op zichzelf toch niet dat een miskraam uitblijft?

Helder pedagogisch uitgangspunt
Het boek biedt niet alleen praktische tips die te maken hebben met de verzorging van een tweeling en de organisatie daarvan, maar ook een flink aantal nuttige pedagogische tips. Deze tips zijn gebaseerd op een helder pedagogisch uitgangspunt. Namelijk de gedachte dat het voor de ontwikkeling van een eigen identiteit van groot belang is om tweelingkinderen als afzonderlijke individuen te behandelen. In de praktijk weten ouders niet altijd of ze dit principe nu wel of niet moeten toepassen. Maar ook de auteurs zijn niet consequent. Zo moet de lezer zelf maar beslissen of hij de tweeling wel of niet dezelfde kleding laat dragen. Hierdoor krijg je als ouder in opvoedkundige zin soms toch te weinig houvast.

Overigens bevat het lang niet alleen informatie die voor tweelingouders interessant is: er staat ook heel veel in dat betrekking heeft op het krijgen, verzorgen en opvoeden van kleine kinderen in het algemeen. En in dat opzicht is het zelfs beter dan menig ander boek. Het is zeer informatief, leest prettig, is helder gestructureerd en overzichtelijk vormgegeven.

Kortom: 'Het tweelingenboek' noemt zichzelf terecht een "onmisbaar handboek". Als tweelingouder voel je je serieus genomen, en kun je je in veel van de beschreven situaties herkennen. Het bevat zeer veel praktische tips waar u echt wat aan hebt. En u zult het, ook na de geboorte van de kinderen, steeds weer ter hand nemen, want over bijna alles wat u mee gaat maken, kunt u in het boek wel iets vinden.

Veranderingen in 6e druk
Wat is er veranderd in de nieuwe editie? De nieuwe vormgeving valt direct op. De bladspiegel heeft een heldere indeling gekregen, waarbij de hoofdtekst duidelijk gescheiden is van tekst met ervaringsverhalen en citaten van deskundigen. De tips staan nu vetgedrukt, waardoor ze een opvallender eigen plaats hebben gekregen.

In de nieuwe editie ontbreekt helaas de lijst met 'nuttige adressen' na de inleiding. Die was wel zo overzichtelijk. Nu zijn de adressen door de tekst verspreid te vinden, wat soms wat lastiger zoekt. Ook verdween het relaas van volwassen tweelingen over hun ervaringen als deel van een tweeling. En de bijlage is eruit (tweelingtest, verdere mogelijkheden om uit te zoeken of je een een- of twee-eiige tweeling hebt).

Weinig voor werkende ouders
Nieuw zijn de stukken over erfelijkheidsonderzoek, over vruchtwateronderzoek en vlokkentest, en de tripletest. Ook nieuw is een stuk over zwangerschapscursussen, en over 'baby's en werk'. De specifieke situatie dat je werk combineert met twee kleintjes extra, komt daar echter niet aan bod. Geen verhaal over de voor- en nadelen van verschillende opvangmogelijkheden. Maar eigenlijk is er sowieso niet veel aandacht voor de situatie waarin beide ouders werken. En dat is jammer. De mogelijke ellende zit diep verstopt achter een zin als "Probeer je een voorstelling te maken van het gezin dat jullie na de bevalling zullen hebben en maak in elk geval als partners ook goede afspraken over de onderlinge taakverdeling." Jaja.

Nieuw is het hoofdstuk over 'drie- vier- en vijflingen', die steeds vaker voorkomen. De 'selectieve abortus' komt ter sprake: dat men bij een verwachte vier- of vijfling al of niet zou kunnen kiezen voor eicelreductie, om zo het risico van overlijden van sommige of alle kinderen te verkleinen. Over de thema's 'bevalling en de tijd erna' voegt het hoofdstuk niets substantieels toe aan wat er al elders in het boek staat.

Sommige paragrafen zijn inhoudelijk uitgebreid. Er wordt nu iets langer stilgestaan bij het 'Overlijden van een kindje of van allebei' (voorheen: 'Als een van de twee overlijdt'). De paragraaf over 'De peuterspeelzaal' heet nu 'Spelen met andere kinderen', en behandelt nu zowel peuterspeelzalen als crèches. In het gedeelte over 'de tweede drie maanden' van de zwangerschap, worden nu niet alleen ook striae behandeld, maar ook het veelbesproken verschijnsel van de symfisiolyse (bekkeninstabiliteit). In de paragraaf over 'de uitzet' wordt speciaal stilgestaan bij de luiers: wel of geen wegwerpluiers, de verschillende luiersystemen, en luiercentrales die je de was uit handen nemen. Het merendeel van de tekst is overigens ongewijzigd.

'Het tweelingenboek' is het vertrouwde tweelingenboek gebleven, in een fris nieuw jasje. Een opknapbeurt, dat moet gewoon zo nu en dan. Het "onmisbare handboek" kan weer een tijdje mee.

Magda Snoeck Henkemans (pedagoge en tweelingmoeder)
en
Justine Pardoen (redactie Ouders Online)