Borstvoeden op een roze wolk

Bespreking van:
Handboek Borstvoeding, La Leche League International, uitg. Tirion Baarn, 2000, ISBN 90.5121.873.7, ƒ 39,50 (352 blz.)

Het "Handboek Borstvoeding" is een vertaling (en tevens bewerking) van het standaardboek van La Leche League International: "The Womanly Art of Breastfeeding". Het is een beroemd en over de hele wereld gelezen standaardwerk, dat in vele talen vertaald is, en sinds het eerste verschijnen in 1958 vele malen herdrukt en bijgewerkt is. Hieronder een bespreking van de nieuwste druk, die dit jaar uitkwam.

Het boek ziet er uitnodigend uit. Een prachtige kaft, en een mooie rustige opmaak met veel foto's. Als je dit boek ziet liggen, zul je het graag willen oppakken om erin te bladeren.

Onmiskenbaar Amerikaans
De stijl van het boek is onmiskenbaar Amerikaans. Veel herhalingen, en veel nadruk. Het beeld dat van borstvoeding wordt gegeven is behoorlijk romantisch. Borstvoeding geven is prachtig, fantastisch en bevredigend. In de tekst zelf wordt nog wel enigzins ruimte gelaten voor negatieve gevoelens en ervaringen met borstvoeding, maar de aangehaalde teksten, opgetekend uit de monden van moeders, artsen en auteurs, getuigen van een 'borstvoeding op een roze wolk'- ervaring. Het is een stijl waarvan je moet houden.

Opvoedings-ideologie
Bovendien wordt er naast informatie over borstvoeding ook een duidelijke opvoedings-ideologie gegeven. Die ideologie behelst een zeer toegewijd moederschap, zo weinig mogelijke scheiding tussen moeder en kind, samen slapen, je kindje dragen, en je kindje nooit laten huilen.

Gemengde gevoelens
Ik lees dat met zeer gemengde gevoelens. Enerzijds ben ik een groot voorstander van deze invulling van het ouderschap, die ik ook zelf toepas. Ik geef lang borstvoeding, ik droeg mijn kinderen, we slapen samen, en ik laat mijn kind niet onnodig achter bij anderen. De gangbare Nederlandse kijk op een goede opvoeding wijkt hier danig van af, dus is het zeer prettig om je eigen manier van doen bevestigd te zien in een boek.

Maar anderzijds is dat tegelijk de reden waarom ik het boek met gemengde gevoelens lees. Er wordt de indruk gewekt dat borstvoeding geven en deze manier van opvoeden bij elkaar horen. Iemand die er andere ideeën op na houdt, kan daardoor het idee krijgen dat borstvoeding geven niet voor haar is weggelegd. En dat is jammer! Iedereen die borstvoeding wil geven, wat voor normen en waarden zij er ook op na houdt, kan dat in principe doen, mits de natuurlijke basisprincipes van borstvoeding (goed aanleggen, zodat de baby de borst goed kan leegdrinken; en het vraag-en-aanbod-systeem van de melkproductie) in acht worden genomen.

Niet juist
Omdat La Leche League International een professionele organisatie is, al sinds 1956 bestaat en zeer gedegen materiaal heeft gepubliceerd, had ik verwacht dat ik inhoudelijk niets op het boek had aan te merken. Ik was dan ook uitermate verbaasd toen ik dingen las die naar mijn idee niet juist zijn.

De theorie van de melkproductie die hier gepresenteerd wordt, namelijk dat de meeste melk aangemaakt zou worden tijdens de voeding, is onjuist.

Ook wordt er aanbevolen om bij platte of ingetrokken tepels tepel-gymnastiek te doen, en tepelvormers te dragen. Er is echter nooit aangetoond dat dit helpt. Uit een Engels onderzoek bleek dat tepel-gymnastiek en tepelvormers geen effect hebben op het slagen van de borstvoeding. Nu kan het doen van tepel-gymnastiek niet veel kwaad, en kun je zeggen: "Baat het niet dan schaadt het niet." Maar dat geldt niet voor het dragen van tepelvormers tussen de voedingen door. Tepelvormers hebben een kolvende werking, en bevorderen het lekken. Ik kom dan ook zeer veel vrouwen tegen die een schimmel-infectie op de tepel hebben gekregen als gevolg van het dragen van tepelvormers tussen de voedingen.

Borstvoeding en werken
De informatie over borstvoeding en werken is goed. Wel wordt overigens gesteld dat niet werken, zo weinig mogelijk werken en thuis werken de voorkeur hebben. Over het (buitenshuis) werken en de daarmee samenhangende fles-problematiek was ik echter minder te spreken.

Wennen aan de fles
Wat mij verbaasde was de bewering dat het niet nodig zou zijn om je baby op tijd aan een fles te laten wennen. Dat is vragen om problemen. Er zijn best veel baby's die de fles weigeren als ze die voor het eerst krijgen aangeboden, vooral als ze al een paar maanden oud zijn.

Uiteraard zie ik ook de negatieve gevolgen van het vroege starten met flesjes, vooral als het een gewoonte wordt om steeds maar tussendoor flessen te geven. Dan kan de baby de fles gaan prefereren. Maar daarom kun je nog niet ontkennen dat het wennen aan een fles problemen kan geven.

De ervaring leert dat 4 weken een goed leeftijd is om ermee te beginnen, als je binnen afzienbare tijd wilt gaan werken (mits de baby goed uit de borst drinkt). Als de baby ouder is dan 6 maanden hoeft dat niet meer. Dan kan hij uit een gewone beker drinken.

Veel goede tips
Mijn eindoordeel? Een mooi boek; een sieraad voor de boekenkast. Er staan veel goede tips in, waar je zeker wat aan hebt als je borstvoeding geeft.

En de dingen er omheen -- de roze wolk, en de duidelijke voorkeur voor een bepaalde manier van opvoeden -- kun je voor lief nemen. Past het bij je, dan is het prettig om bevestigd te worden. Past het niet bij je, dan kun je het negeren. Er zijn andere boeken over borstvoeding, waarin geen waardeoordeel wordt gegeven over opvoeding en over wel of niet buitenshuis werken. Het betekent in ieder geval niet dat als je er andere opvattingen op na houdt, borstvoeding voor jou niet weggelegd is!

Annelies Bon
[email protected]

Annelies Bon is moeder van drie kinderen, en beheert de homepage van de vereniging Borstvoeding Natuurlijk.