|
|
juli / augustus 2000
In haar praktijk als kinderpsycholoog/ kinderpsychotherapeut wordt Wieneke Goenee regelmatig geconfronteerd met problemen die wel eens te maken zouden kunnen hebben met de aanwezigheid (respectievelijk de afwezigheid of het vertrek) van een au pair.
Hieronder gooit ze de knuppel in het hoenderhok, met een stroom van reacties als gevolg (zie onderaan deze pagina).
Wieneke Goenee
De laatste jaren neemt het aantal au pairs in Nederland flink toe. Het zal te maken hebben met de sterke economische groei en de grote groep tweeverdienende ouders, die behoefte hebben aan een andere vorm van kinderopvang dan de crèche of de oppasmoeder. Door de grootte van die groep au pairs vallen ook de nadelen van deze manier van kinderopvang meer op, en daar wil ik hier op ingaan. Let wel: ik heb géén onderzoek gedaan naar het onderstaande, ik roep alleen vragen op die volgens mij niet vaak gesteld worden. Graag ontvang ik lezersreacties met afkeuring, bijval of nuanceringen.
In mijn praktijk als kinderpsycholoog krijg ik steeds vaker kinderen met problematiek die voor een deel te wijten lijkt aan de jaarlijks wisselende au pair. Er zijn gezinnen, zeker die met veel kinderen, waar de au pair-periode al gauw zeven jaar duurt. Kinderen hechten zich aan deze jonge moederfiguren die een grote rol in hun dagelijks leven spelen. Het verdriet om het vertrek is vaak lang ontroostbaar en na de derde 'wissel' kunnen kinderen zelfs onhandelbaar worden, heb ik gemerkt. Dan volgt weer een gedwongen hechting aan de nieuwe au pair en net als dat is gelukt, is haar jaar al weer voorbij...
Conflicthaard
Tot een kind een jaar of drie is, heeft een au pair vooral een verzorgende taak. Maar in het vierde levensjaar begint het echte opvoeden en dat is een mogelijke conflicthaard met de ouders. De 18-jarige huisgenote heeft weinig of geen ervaring om uit zichzelf de juiste beslissingen te nemen. In Zuid-Afrika, een land dat de laatste jaren veel au pairs aan Nederland levert, is hiervoor een oplossing bedacht. Toekomstige au pairs moeten eerst een tweejarige opleiding kinderverzorging volgen, voordat ze uitgezonden worden. Dan zijn ze 20 als ze hier komen zorgen voor je kinderen, en hebben ze wat meer levenservaring. Na zo'n - vermoedelijk gedegen - opleiding wil de au pair haar pas verworven pedagogische kennis natuurlijk toepassen, wat weer tot botsingen met de ouders kan leiden.
Onzekerheid
Veel moeders zijn onzeker over hun au pair. Ze merken dat die meisjes een geheel eigen agenda hebben om hier te zijn. Uitgaan en jongens ontmoeten lijkt vaak centraal te staan; de zorg voor de kinderen lijkt dan op het tweede plan te komen. In elk geval merk ik dat bepaalde ouders er na een paar jaar mee ophouden en een andere oplossing trachten te vinden. Een logisch moment om te stoppen is meestal als het jongste kind naar de basisschool gaat.
Ik wil benadrukken dat ik níet tegen het fenomeen au pairs ben. Het gaat me alleen om het signaleren van de problematiek, die kort samengevat hierop neerkomt:
Wieneke Goenee
Kinderpsycholoog / kinderpsychotherapeut
[email protected]
Wij hebben ook een au pair in huis. Nu voor de derde jaar en gaat erg goed. Het ligt er aan wat voor meisje in huis hebt maar over het algemeen genomen gaat het altijd er goed.
Ten eerste vind ik de instelling van de ouders erg belangerijk, Jij blijft de ouder en ook de einde verantwoordelijk. Als mijn dochter ergens heen wilt of bij iemand wil eten en wij zijn aan het werk. Dan wordt er altijd gebelt of het mag of niet. Ik beslis dan. Want ik wil de situatie voor zijn, dat 'alles" mag van de au pair en maar weinig van mij. En voordat er een strijd komt zijn we dit voor.
Over het hechten gesproken: ook mijn kinderen weten precies waar ze aan toe zijn. Tuurlijk hechten ze zich aan een persoon. Maar weten ook dat ze niet "voor altijd" kan blijven."Het meisje wil ook weer terug naar haar papa en mama." Ze accepteren zonder slag of stoot.
Met sommige au pais hebben we nog steeds contact. We mailen en als ze komt voor vakantie, komt ze altijd even hierheen. (We hebben meisjes uit Polen, dus redelijk makkelijk te bereizen.) Maar het belangerijkste reden waarom een au pair hier is? Voor culture ervaring. Okee, ze gaat naar de disco. Maar niet meer dan 1 keer per maand. Ontmoet andere au pairs. Gaat shoppen en dergelijk.
Ik vind niet dat mijn kinderen hier onder lijden. Ik vind juist dat ik de kinderen verrijk met het nemen van een au pair. Ze leren erg veel engels (mijn dochter van 8 zit op niveau van groep 8). En ze zijn psygisch niet anders dan andere kinderen. Daar waken wij voor.
Linda van der Horst
Ik ben het er helemaal mee eens, dat dit niet ten goede komt van kinderen. Voor ouders is dit vaak (vooral bij 3 of meer kinderen) een voordeliger manier van opvang dan ze naar de crèche te brengen, maar het hechtingsproces dat het met zich mee brengt heeft een groot nadeel. Kinderen op de opvang hechten ook wel waarde aan hun vaste leidsters maar ze weten toch dat er altijd weer een papa en mama is. Bij een au pair moeten kinderen op het laatst kiezen bij wie ze nou willen getroost worden, vooral als beide ouders veel van huis zijn en de au pair de grootste verantwoordelijkheid heeft.
3 jaar ervaring
Zelf spreek ik uit ervaring, ik ben 3 jaar lang au pair geweest in 3 verschillende gezinnen. In het eerste gezin was ik niet echt nodig en ben na 6 weken naar een ander gezin gegaan. Daar was ik zo ongeveer het huissloofje en voetveeg van zowel de ouders als de kinderen. Na 8 maanden hield ik het voor gezien. De andere twee jaar heb ik een gezin doorgebracht, daar had ik het prima naar mijn zin, tot de ouders gingen scheiden en de kinderen zich totaal op mij storten, net als de ouders overigens. Ik moest iedereen zijn problemen aanhoren, iedereen troosten en dat was zwaar. Ik ben nog een lange tijd gebleven, tot de vader een nieuwe relatie had (de kinderen woonden bij hem), toen was het voor mij tijd om op te stappen.
Gewoon beroep
Au pair of nanny zou gewoon een beroep moeten zijn dat je in eigen land of in het buitenland moet kunnen uitoefenen. Niet voor een jaar, zodat het een soort uitwisseling lijkt en de uitstapjes, de vriendjes e.d. het belangrijkste zijn. Maar gewoon een degelijk beroep waarvoor je eerst opgeleid moet zijn als kinderverzorgster of als pedagoog want je ben vaak de rots in de branding van zo'n familie. Salarissen voor deze meisjes (en jongens) moeten drastisch aangepast worden aan hun opleidingniveau en werkervaring. Want het is toch ook niet gek dat je voor dat kleine beetje geld dat je verdient je er echt voor gaat werken!
Waardering
In mijn eerste gezin verdiende ik $ 60,=, in het tweede gezin waar ik echt alles moest doen tot het maken van maaltijden voor 20 personen aan toe, kreeg ik $ 110,= per week. In het laatste gezin waar ik me alleen maar bezig hoefde te houden met het verzorgen van de kinderen, het heen en weer rijden van hot naar her e.d. kreeg ik $ 250,= per week. Dat laatste vond ik een gewaardeerd salaris en heb ik ook het meeste gedaan voor de kinderen.
Als au pair / nanny een daadwerkelijk beroep zou worden kan zo'n meisje (jongen) ook voor langere tijd blijven, totdat ze niet meer nodig is, omdat de kinderen groter zijn geworden. Want op zich is er niets mis mee om een au pair te zijn als je maar iets meer gewaardeerd werd en voor vol wordt aangezien. Nu geldt het natuurlijk ook dat meisjes (jongens) dit beroep als serieus moeten gaan zien.
Bianca Meijer
Niet te jong!
Margit Loukisas Mijnsbergen
22 juli 2000
Voor het eerst dit jaar hebben wij besloten om een au pair te nemen daar wij zelf zeer drukke bedrijven hebben in toerisme en daardoor 7 dagen per week in touw zijn. omdat we ons zoontje 2 talig opvoeden, leek een Nederlandse au pair ons het beste. Helaas tot nu zonder zonder veel succes, onze eerste au pair wilde de eerste dag na nakomst vanwege heimwee al naar huis en het 2de meisje, die hier nu 2 weken is, gaat volgende week al weg omdat ze heimwee heeft. we hebben alle moeite gedaan om ze het naar de zin te maken,goed salaris, prettige werktijden, eigen studio, leuke excursies op dag vrij ect, en allebei hadden ze het ook heel fijn bij ons volgens eigen zeggen, maar door hun jonge leeftijd (18 jaar) missen ze toch te veel hun eigen familie.
De 3de au pair komt as zaterdag aan, dit meisje is 21 jaar, dus hopelijk wat zelfstandiger met minder last van heimwee! voor volgend jaar zoeken we zeker een meisje die al vaker in het buitenland is geweest voor langere periode en die iets ouder is. ik denk dat iedereen die een au pair zoekt vooral rekening moet houden met leeftijd en ervaring, de au pair die we op het moment hebben is behalve heel lief en aardig, op zich supergeschikt, gaat eigenlijk op dezelfde manier om met Charis als ons, maar doet dan ook de opleiding voor spw (kinderopvang) in Nederland, en dat is duidelijk te merken aan haar omgang met ons zoontje. hopelijk vinden we voor volgend jaar gelijk een dergelijk meisje, zodat Charis in ieder geval heel de zomer een leuk vriendinnetje heeft en niet elke keer weer aan iemand anders hoeft te wennen!
Vaste uren
Wat die gewenning/ontwenning betreft; de au pair heeft echt vaste uren die ze heeft om op te passen, voor de rest van de tijd ben ik er zelf en heeft de au pair vrij en is ook niet bij ons in huis. Dat is voor zowel haar als voor ons beter, iedereen heeft dan toch nog zijn prive, en voor Charis (2 jaar) denk ik niet dat het veel uitmaakt, of hij nu een aantal uur per dag op een kinderdagverblijf is of een aantal uur met een au-pair . hij weet drommels goed dat wanneer mama thuiskomt, de au pair weggaat en accepteert dit heel makkelijk. wij zijn dan ook van mening dat in omstandigheden zoals de onze een au pair (eentje zonder heimwee......) zeker een goede oplossing is.
Margit Loukisas Mijnsbergen
Zakynthos - Griekenland
'Natuurlijke' vorm van kinderopvang
Anneke Scholten
26 juli 2000
(Friends Au Pair Agency)
Zelf hebben wij een aantal keren een au pair gehad als grote zus voor onze kids. De au pair zorgde tijdens afwezigheid voor de kinderen maar was bovenal gezinslid.
Ik werd zo enthousiast over deze "natuurlijke" vorm van kinderopvang dat ik een eigen bureau ben gestart. Ik heb dan ook gemeend te moeten reageren op dit artikel. Onderstaand is uiteraard mijn mening en mijn bijdrage aan deze discussie.
Duidelijke regels
In Nederland zijn duidelijke regels opgesteld voor au pairs. Helaas worden deze regels niet altijd nageleefd. In veel te veel gevallen is er sprake van uitbuiting van de au pair. De au pair kan dan nergens terecht met haar klacht over het gastgezin. De FNV houdt zich hier in groeiende mate mee bezig.
Uiteraard is in gezinnen waar de au pair wordt uitgebuit sprake van een oneigenlijke vorm van au pairschap. De kinderen zien de au pair meer dan de ouders en krijgen daardoor een scheef beeld van de werkelijkheid. Het is dan ook logisch dat juist in dit soort situaties de kinderen zich in extreme zin hechten aan de au pair. Daarbij komt nog de manier waarop er samen met de au pair is geleefd.
Goedkope werkkracht
In bovengenoemde gevallen zien ouders de au pair vaak als een goedkope werkkracht. Wanneer de au pair dan vertrekt worden de banden ook vaak op een abrupte manier verbroken. Terwijl in gezinnen waar de au pair een onderdeel van het gezin is geweest de contacten vaak nog jaren voortduren. Dit maakt voor de kinderen een groot verschil.
Verder is het niet helemaal onbegrijpelijk dat in dit soort gevallen er een machtsconflict ontstaat tussen ouders en au pair. In een gezonde au pair/gastgezinsituatie blijft de gastouder altijd de eindverantwoordelijke. Dit moet van begin af aan duidelijk zijn voor zowel de kinderen als de au pair. Ook moeten er goede afspraken gemaakt worden voor situaties waarin Wanneer er onduidelijkheid hierover ontstaat voelen kinderen dit vaak haarscherp aan. Met alle gevolgen van dien.
Wat betreft de motieven van de au pairs; uiteraard komt het ook voor dat au pairs naar Nederland komen met een verkeerd motief, bijvoorbeeld vluchtgedrag of avontuurzin. Echter, deze problemen kunnen ook voorkomen wanneer je kiest voor een "gewone" kinderoppas.
Belangenorganisatie nodig
Dit brengt mij op mijn laatste "punt":
in Nederland is een chronisch tekort aan kinderopvangplaatsen. Ook bestaat er voor mensen die er bewust voor kiezen om hun kinderen in de eigen omgeving te laten opvangen geen alternatief.
Dit zorgt voor een groeiende vraag naar au pairs. De Nederlandse overheid zou er dan ook goed aan doen om naast de duidelijke regelgeving ook te zorgen voor een goed opvangnetwerk en een belangenorganisatie voor zowel au pairs als gastgezinnen.
Ik ben zelf op dit moment druk bezig aandacht voor deze kant van het au pairverhaal te krijgen. Samen met organisaties als de FNV hoop ik binnenkort een start te maken met zo�n belangenorganisatie/meldpunt. Hiervoor ben ik ook op zoek naar gastouders die hierover mee willen denken.
Anneke Scholten
Friends Au Pair Agency
Wij willen niet anders meer
Yvonne Sielemann
Den Haag
7 augustus 2000
Wij hebben reeds 3 jaar au pairs in huis voor onze vier kinderen (van 9, 7, 4 en 1 jaar). In eerste instantie hebben we hiervoor gekozen omdat in onze nieuwe buurt geen opvang was. Daarnaast bleek het ook goedkoper te zijn dan de kinderopvang. Buiten dat zouden wij het nu ook niet anders willen omdat het gewoon onwijs leuk is om 12 maanden iemand uit een ander land over de vloer te hebben.
Onze kinderen hebben elke keer weer een fantastische tijd met de au pairs. Wij kiezen meestal voor een wat ouder meisje, liefst minstens 20 jaar. Onze nieuwe au pair voor het komende jaar is zelfs al 24. Voor de kinderen is het fijn om 12 maanden lang een vast iemand in huis te hebben waar ze op terug kunnen vallen. Ze kunnen thuis hun lunch eten, nemen 's middags vriendjes en vriendinnetjes mee en ondernemen dingen samen met de au pair. Ook als mijn man en ik 's avonds een enkele keer uitgaan is er een vertrouwd iemand in huis.
Voorbereiden op afscheid
Het afscheid moeten nemen vinden ze altijd wel jammer maar ze weten waarom
het is en hebben er weinig tot geen moeite mee. Waarschijnlijk komt dit ook
op de manier waarop wij hen hier op voorbereiden. Het contact met de nieuwe
au pair wordt al vroeg gelegd, de kinderen krijgen ook foto's te zien en
weten precies wie er komt en wanneer ze komt.
Een au pair in huis is een stuk betere opvang dan een dagverblijf of de naschoolse opvang waar wij voorheen gebruik van maakten (even afgezien van de problemen met de tijden). Wisselingen van leidsters in het dagverblijf / naschoolse opvang waren aan de orde van de dag. Niet alleen op maandelijkse of wekelijkse basis maar zelfs op de dag hadden de kinderen met steeds andere leidsters te maken. Vooral voor onze tweede dochter was dit frustrerend en riep dit veel spanningen bij haar op.
In plaats van vele malen per jaar geconfronteerd te worden met nieuwe mensen vindt er nu slechts 1 x per jaar een wisseling van de wacht plaats. Dit is voor alle kinderen, zoals gezegd, geen probleem. Voorlopig blijven wij dan ook trouw elk jaar een nieuwe au pair uitnodigen.
Yvonne Sielemann, Den Haag
Goed: contact met andere culturen, maar ...
Angela van Os
Goed om de discussie op deze manier weer even aan te wakkeren. Au pairs komen vaak uit heel andere culturen. Naar mijn idee is het heel goed dat kinderen met andere culturen te maken krijgen. Alleen zie ik om me heen wel gebeuren dat er, zeker als de au pair uit bijvoorbeeld Azië komt, toch een vreemde verhouding kan ontstaan. De Au pair stelt zich heel dienstbaar op. Het kind raakt eraan gewend dat alles voor hem of haar gedaan wordt. En dat sommige mensen er zijn om je te 'dienen'.
Wat die hechting betreft, ik geloof inderdaad dat je na een jaar een heel innige band op kunt bouwen. En dat het verdriet bij vertrek heel groot kan zijn. Vooral als de au pair een flink aantal uren per week oppast.
Angela van Os