Terug naar Leeszaal

Juryrapport & de vijf winnnaars september/oktober 1998 Onze zomerprijsvraag rond de stelling 'Kinderen kunnen niet meer alleen spelen' lokte een groot aantal reacties uit. Ook van de maker van de uitspraak, Eric de Kuyper, die zich uitgedaagd voelde een nabeschouwing te schrijven naar aanleiding van uw inzendingen. Zijn boek Kinders is inmiddels onderweg naar de vijf prijswinnaars. Juryrapport Vijf winnende inzendingen Nabeschouwing Eric de Kuyper Overige inzendingen

Juryrapport

Natuurlijk ontvingen wij veel reacties met een hoog welles-nietes-gehalte: mijn kind kan het wel, dus de stelling is onzin. Anderen zetten een redenering op of poneerden zelf een stelling. Uiteindelijk vormde zich een duidelijk beeld van overeenstemming onder onze lezers -- enkele sterk afwijkende meningen daargelaten. Ouders moeten beseffen dat het alleen-spelen een vaardigheid is die geleerd moet worden. Moderne kinderen krijgen daartoe echter onvoldoende gelegenheid. Dat heeft twee oorzaken. 1. Kinderen hebben een te geregeld leven (kinderdagverblijf, clubjes, geplande sociale activiteiten in het weekend, etc.), waardoor ze te weinig tijd krijgen om zich gewoon te vervelen. Een kind dat zich verveelt zal op den duur zijn eigen fantasie leren ontwikkelen, waardoor hij minder behoefte voelt om door anderen entertained te worden. Tenzij hij voor de televisie of de computer gezet wordt natuurlijk: dat maakt al snel elke andere oplossing overbodig. 2. Het is niet zozeer een behoefte van het kind zelf om entertained te worden, maar een behoefte van de ouders. Ofwel om zélf entertained te worden door het kind, ofwel om het kind te entertainen uit schuldgevoel. Dat geldt met name als beide ouders werken: dan forceren ze gemeenschappelijke activiteiten in de schaarse tijd die ze samen doorbrengen. Kinderen zijn daar uiteindelijk dus minder mee gebaat dan de ouders zelf. Kortom: onze lezers vinden eigenlijk allemaal dat kinderen zich in principe wel alleen kunnen vermaken, maar dat ze er wel een zekere training in moeten krijgen. Oefening baart kunst. En veel kinderen krijgen te weinig gelegenheid om er ook echt goed in te worden. Een aantal representatieve citaten: Een kind wil alleen entertained worden als het gewend is entertained te worden. Oftewel: het is aangeleerd gedrag. Kinderen kunnen zichzelf niet vermaken omdat ze nooit geleerd hebben de middelen die hen ter beschikking staan te gebruiken. De hedendaagse opvoeding en de scholen zijn hier voor een groot deel schuldig aan. Kies je voor een baan, tja, dan word je entertainer van je kind. Want wat je overdag niet kan doen met je kind, probeer je toch 's avonds of in het weekend goed te maken. Eigenlijk zou ik de stelling liever omdraaien: 'volwassenen willen entertained worden door kinderen'. Vooral ouders wier kinderen in de crèche zitten. Bewust of onbewust bouwen ze een schuldgevoel op en willen ze een aanhankelijkheidsbetoning van hun kinderen. Het probleem ligt mijns inziens meer bij de ouders: zij kunnen het kind 'niet met rust laten'. Het kind moet van alles: op schoot zitten, knuffelen, praten, samenspelen met brusje [= broertje of zusje - red.] of het kind van een kennis, enzovoort. Wat zien de kinderen dus: overdag een oppas die niets uitvoert in huis en die de hele dag leuke dingen bedenkt om te doen, zowel binnenshuis als buitenshuis. 's Avonds en in het weekend ouders die zich schuldig voelen en die dus met datzelfde patroon doorgaan. Laatst las ik ergens, dat ondanks het feit dat deze generatie ouders meer buitenshuis werkt dan eerdere generaties, er nog nooit zoveel tijd in kinderen is gestoken als nu. En daar wennen kinderen natuurlijk aan. Het is een kwestie van 'vraag en aanbod'. Hebben de ouders tijd, dan wordt die tijd genomen. Hebben de ouders geen tijd, dan verzint het kind op den duur wel een andere oplossing. Kinderen willen niet entertained worden. Ouders willen gewoon graag heel lang kind blijven. Kroost entertainen is daar een van de best beproefde methodes voor. De crèche vind ik zoiets als een gezin van acht kinderen: je leert er niet samen met anderen te spelen, je leert er alleen te zijn, met een hoop herrie om je heen. Ik denk dat de kinderen van tegenwoordig redelijk alleen kunnen spelen, maar met elkaar spelen gaat niet echt soepel. Het lijkt me dat een en ander verschilt per kind. Sommige mensen hebben anderen nodig om plezier te hebben, anderen hebben voldoende aan zichzelf om plezier te hebben. Dat geldt voor volwassenen en kinderen en zo is het nu eenmaal. Kinderen die zichzelf niet kunnen vermaken, hebben vaak ouders die dat ook niet kunnen. Het zal toch duidelijk zijn dat kinderen tegenwoordig inderdaad meer entertained worden en dat is maar goed ook. Wijzelf willen dat toch ook? We huren videofilms, gaan uit, willen lekker dineren en onze kinderen moeten maar alleen in een hoekje zitten spelen? Mijn man en ik zijn entertainers, in de striktste zin des woords. Waarom de onderstaande vijf winnaars: Natuurlijk was het moeilijk om te beslissen wie uitverkoren werd. Dat zeggen jury's altijd. We keken vooral naar een goede opbouw van het betoog, naar humor, naar een afwijkend geluid of sterke eigen mening of de spijker op de kop. De beste vijf zijn volgens de redactie:

Vijf winnende inzendingen

Winnaar 1: Entertainment-bereidheids-antenne ingekomen: 31 augustus 1998 Ik ben het deels met deze stelling eens: natuurlijk willen kinderen entertained worden door volwassenen, maar dat is van alle tijden. Kinderen zijn slimme wezens, uitgerust met een entertainment-bereidheids-antenne. Die antenne staat voortdurend aan en als een potenti�le entertainer zich in de nabijheid van het kind beweegt, wordt even een korte test door het kind uitgevoerd. Zo weten mijn twee (crèche) kinderen dat ik mij over het algemeen gemakkelijker laat verleiden tot entertainment dan mijn man; dat Opa J. en oma W. betere entertainers zijn dan opa N en oma M: mijn kinderen gedragen zich overeenkomstig deze wetenschap in de nabijheid van deze personen. Ik denk daarom dan ook niet dat er iets gewijzigd is in de capaciteiten van de kinderen (en de crèche hoeft dus niet de schuld te krijgen), maar dat er door allerlei maatschappelijke factoren meer volwassenen bereid zijn tot entertainen: opa's en oma's zijn tegenwoordig minder snel oud en versleten; ouders kiezen tegenwoordig bewust voor kinderen en vinden dan dat ze een verplichting hebben om zich bewust met het kind bezig te houden; misschien is er hier en daar ook wel sprake van overcompensatie in aandacht voor het kind omdat beide ouders werken. Ik kan voor mijzelf in ieder geval concluderen dat mijn kinderen zich, afhankelijk van de omstandigheden, uitstekend alleen kunnen vermaken. M. Koemeester, Zaandijk [email protected] Winnaar 2: Ze nemen zoveel als ze krijgen ingekomen: 7 augustus 1998 Of de stelling voor alle kinderen geldt kan ik slechts vermoeden, hij geldt in elk geval vaak voor mijn dochter (3;1). Heerlijk vindt ze het als ik met haar speel, en ze denkt volgens mij oprecht dat ik het altijd net zo leuk vind als zij. Ze is dan ook altijd zeer verbaasd als ik "nu even geen tijd" of "nu even geen zin" heb. Als ik echt geen tijd en/of zin heb, gebeurt het ook niet en is ze (in ieder geval tot broertje-lief oud genoeg is) een half uurtje op zichzelf aangewezen. Als dat eenmaal tot haar is doorgedrongen (en als ik een tijdje uit het zicht ben), gaat ze al zingend en pratend met de Duplo, de blokken, de poppen, de puzzles, en noem maar op aan de slag. (En elke keer ben ik weer aangenaam verrast.) Ik las laatst ergens dat, ondanks het feit dat deze generatie ouders meer buitenshuis werkt dan eerdere generaties, er nog nooit zoveel tijd in kinderen is gestoken als nu. En daar wennen kinderen natuurlijk aan. En natuurlijk denken kinderen dan dat wij spelen net zo leuk vinden als zij. Hoe kunnen zij nou verzinnen dat wij dat voor hen doen (ik vind Duplo-en trouwens ERG leuk)? Het is als je het mij vraagt en kwestie van vraag en aanbod. Hebben de ouders tijd, dan wordt die tijd genomen, want dat is toch veel leuker dan alleen spelen. Hebben de ouders geen tijd, dan verzint het kind op den duur wel een andere oplossing; alleen spelen (of klieren natuurlijk). Het alleen en niet-alleen spelen kan, denk ik, dus goed samengaan, maar eerlijk is eerlijk; Het entertained worden blijft natuurlijk top of the bill. Xandra Nibbeling, Rotterdam [email protected] Winnaar 3: Jorke 'hoeit' als wij zingen ingekomen: 28 juli 1998 Jorke was een huilbaby. Troosten, zo werd ons verteld, 'want je kunt hem nog niet verwennen'. Dat kwam neer op rondlopen en liedjes zingen. Om het toch nog een beetje uitdagend te houden gingen mijn man en ik de stille strijd aan wie hem het beste stil kon krijgen. Ik hou van Bach en hij van hardcore, maar noch de Hohe Messe noch de Chemical Brothers boden soelaas. Ik leerde in rap tempo Oudhollandse kinderliedjes, waaronder bijvoorbeeld veertien coupletten van Drie Schuintamboers, die ik met eindeloos geduld zong in het ritme van mijn pas. Mijn man bleek hele coupletten André; Hazes en Koos Alberts te kennen, die hij dansend en met gierende uithalen over Jorke uitgoot ("het is te laat, het is te laaaaat...."). Mijn man heeft gewonnen. Op een avond stopte Jorke opeens met huilen, en we hoorden hem een klank voortbrengen die nog het beste omschreven kan worden als het resultaat van 'inhaleren met geluid'. Meteen ben ik ook aan de smartlappen gegaan. De strijd zette zich vervolgens voort in wie het lied kon vinden dat de meeste 'hoeiers' uitlokte. Opnieuw won mijn man, want het bleken de evergreens van Elvis Presley te zijn, met Are You Lonesome Tonight als de absolute topper. Jorke is inmiddels acht maanden, en wij zingen nog dagelijks ons Elvis-repertoire. Soms vragen wij ons huiverend af of wij hem inmiddels wel verwennen (want zo jong is hij niet meer). Dan nemen wij ons plechtig voor hem af en toe eens zichzelf te laten redden. Zo heb ik hem laatst in z'n wipstoel op zolder een tijdje alleen gelaten omdat ik beneden iets moest halen. Maar hij begon te huilen en ik weet dat hij daar dan niet meer mee stopt. Al mijn goede voornemens ten spijt begon ik toch maar weer vertwijfeld te zingen. Geen Elvis, dacht ik ietwat grimmig, want hij moet het toch eens leren. Ik bleef het proberen, van de Stones tot aan de Schuintamboers, maar Jorke huilde alleen maar harder. Toen hij -- aan het snokkende geluid te horen -- elk moment kon stikken, heb ik toegegeven. Na twee zinnen Elvis was het al stil. Na het 'Is your heart filled with pain, shall I come back again? Tell me dear, are you lonesome tonight?' hoeide Jorke als nooit tevoren. Mijn man en ik zijn entertainers. In de striktste zin des woords. Sjoukje Osinga, Wageningen [email protected] Winnaar 4: Ouders spelen met hun kinderen om jong te blijven ingekomen: 24 juli 1998 Vroeger, toen ik opgroeide met mijn drie zussen en vier broertjes, deed mijn moeder de was, kookte het eten, poetste het huis, lapte de ramen, zong een lied, en zorgde dat we fris en gestreken naar school toe konden. Zij had heus geen tijd om mee videootje te kijken, voor de tamagotshi te zorgen, of een nieuwe cd-rom te installeren zodat wij fantastische monsters konden vangen of opblazen. Vroeger hoefden we niet ge-entertained te worden door mijn vader, die centjes verdiende, altijd op zijn werk was of ernaar toe ging, op zaterdag uitsliep, en op zondag naar kerk & kroeg ging voor de dorpse sociale contacten. Vroeger was de straat vol met buurkindertjes, waar ze er ook zes hadden rondlopen en een zevende op komst. Vroeger speelden we gewoon, binnen of buiten. Wat is er anders aan vroeger en nu? Het feit dat ouders graag jong willen blijven, rimpels laten weghalen, de breedte van een twintigjarige willen houden, dezelfde kleren als de dochter dragen, en vooral hopen dat iemand een spice-girl in ze ontdekt. Dus spelen de tegenwoordige ouders met hun kinderen, om jong te blijven, de tegenwoordige tijd te begrijpen, en er vooral bij te blijven. Kinderen willen niet entertained worden. Ouders willen gewoon graag heel lang kind blijven. Kroost entertainen is daar een van de beste beproefde methodes voor. Annelies Cuijpers, Weert [email protected] Winnaar 5: Lekker zitten en kijke, kijke, kijken ingekomen: 24 juli 1998 Ik heb als kind nooit met poppen, auto's of wat dan ook gespeeld. Soms dwongen vriendinnetjes van mij me "winkeltje te spelen", dat deed ik dus, maar het spelen zit me eigenlijk niet in het bloed. Ik ben namelijk de een na jongste van een gezin van acht kinderen, dus zelf spelen met een pop was wel het saaiste wat je kon doen. Het was altijd kijke, kijke, kijken en de hele dag ENTERTAIND worden. Een ruzie hier, bijleggen daar, vriendjes over de vloer, een klap voor je kop hier, een aai over je bol daar. De hele dag leven in de brouwerij, en maar kijke, kijke, kijken, niet spelen en toch entertained worden. Je had geen omkijken naar mij als kind, alhoewel ik niet speelde. Nu, dertig jaar later, trek ik me nog steeds graag terug op dat fort van kijke, kijke, kijken en voor de rest niet gestoord willen worden. Maar er is iets fundamenteel veranderd. Ik heb een dochter. En die wil wel heel erg graag entertained worden. Ze kan best wel een uurtje zelf spelen (knappe prestatie vind ik), maar daarna is het echt "handdoek", dan moet ik echt op mijn kop gaan staan, de clown uithangen, iets leuks verzinnen, dan moet er iets leuks gebeuren. Ze kan nog niet, zoals ik, op stap gaan en zelf iets ondernemen; ze kan nog niet, zoals ik, genieten van een goed boek, want tja lezen kan ze nog niet. Ze kan niet gewoon lekker zitten en kijke, kijke, kijken, want er valt gewoon niet zoveel te zien. Dus ik zal haar hoe dan ook op mijn manier moeten entertainen. En dat van die crèche ("vermaak door volwassenen geïnstitutionaliseerd") geloof ik wel. De crèche vind ik zoiets als een gezin van acht kinderen: je leert op de crèche niet het alleen zijn af, je leert op de crèche alleen te zijn, met een hoop herrie om je heen. Bernadette Hijstek [email protected]

Nabeschouwing Eric de Kuyper

De redactie heeft Eric de Kuyper bereid gevonden een nabeschouwing te schrijven over de inzendingen op deze prijsvraag. In een kort betoog zet hij uiteen dat kinderen niet alleen sociaal vaardig gemaakt moeten worden, maar ook 'a-sociaal'. Alleen kunnen zijn is ook een kunst, niet altijd een afwijking of een kwaal. "Waar ik voor wil pleiten is een soort verloren kunst om ook met jezelf te kunnen leven. [...] Kinderen dat al vroeg bijbrengen [...] lijkt me een belangrijke taak voor opvoeders." De volledige bijdrage van Eric de Kuyper leest u hier.

Copyright © 1996-1998 Ouders Online
Pagina voor het laatst bijgewerkt op: 29 september 1998