7-jarigen en verlies

Zal per kind verschillen

Ik denk dat dat per kind zal verschillen. Weet van mijzelf van vroeger nog dat ik het overlijden van een huisdier ongeveer op de zelfde manier relativeerde.

Mijn 7 jarige is momenteel erg bezig met de dood en heeft van de vakantie als 'uitstapje' geopperd om naar het graf van oma te gaan.

Maar of dat specifiek voor 7 jarigen geldt? Ik ken ook wel oudere kinderen die niet heel erg ontdaan zijn van het feit dat iemand dood gaat.

Nou ja,

ieder kind is natuurlijk uniek. Maar je kunt ervan uitgaan dat, als ze ook verder nog geen overlijden in de directe omgeving heeft meegemaakt, dat ze nog niet ten volle beseft wat doodgaan werkelijk inhoudt. Dat kun je ook niet uitleggen, dat moet ze ervaren.
Ik denk ook dat haar ýes' meer iets inhoudt van 'Yes; ik hoor er bij, ik mag mee met de volwassenen, ik word betrokken.
En dat is ook een goede zaak!

Ja hoor

(overgroot)Oma overleed hier toen zoon 8 jaar was. Natuurlijk vond hij het wel jammer dat ze er niet meer was, maar hé, ze was toch wel erg oud en krakkemikkig, dus voor haar was het misschien beter zo. Bij de crematie was hij vooral ontzettend geïnteresseerd in de werking van de oven, hij heeft de uitvaartbegeleidster helemaal uitgehoord.
Verder heeft hij me gesmeekt om mee te mogen naar de uitvaart van mijn oom, terwijl ze elkaar niet goed kenden. Dat heb ik toen dus maar even niet gedaan. Hij was vooral geïnteresseerd in het proces en minder in de overledene.

Vanmiddag

Ik kwam op de bso en vertelde aan dochter dat ik Hammie naar de dierenarts had gebracht en dat hij gecremeerd zou worden. Vraagt ze: 'Krijgen we dan zijn botjes weer terug in een vaas?' Agossie...

Vic

Ik denk ook dat het per kind heel verschillend is. Maar ook dat haar reactie ook niet hoeft te betekenen dat ze er geen verdriet van heeft of er niet mee bezig is. Ik weet niet hoe open jullie dochter normaal is over gevoelens; misschien dat dat ook meespeelt.
Hier een zevenjarige die natuurlijk al het een en ander meemaakte en van dichtbij heeft gezien. Hij was toen vier en het is dus voor hem al relatief lang geleden. Hij wist meteen en weet nog steeds heel goed wat dood is. Hoe dat er uit ziet, hoe dat voelt (en ruikt), en ook dat dat betekent dat iemand nooit meer terugkomt.
Toch is hij degene die het hardst roept dat hij je doodschiet, kan hij de halve dag met zijn hand in de vorm van een pistool op je gericht lopen. Is hij enorm gefascineerd door bloed, enge beelden (van die hardrockafbeeldingen van bebloede schedels ed.), spoken, mummies, zombies en zijn favoriete attractie is het spookhuis. Hij wilde al heel jong een anatomisch model en was teleurgesteld dat het er niet wat echter uit zag. De martelwerktuigen die we ooit een keer in een museum zagen laten hem niet los, hij tekent ze en legt een vriendje soms onder een denkbeeldige guillotine.
Toen hij deze week een item in het journaal zag over schapen die uit een vrachtwagen van een viaduct waren gevallen merkte hij heel droog op dat hij de ophef niet zo snapte; ze waren vast toch al op weg naar de slachterij.
Zelf hebben we geprobeerd die fascinatie wat 'in te dammen', het grijpt ons zelf zo namelijk zo aan. En natuurlijk staan we dingen ook niet toe (dat 'ik schiet je dood' mag beslist niet).
Toch is het zo dat hij echt wel rouwt. Maar dat is niet altijd even zichtbaar. Hij is een binnenvetter en zo af en toe komt er wat uit. Sommige opmerkingen zijn dubbelzinnig; hebben een diepere laag en zijn bijna altijd bedoeld om door te vragen. Met een omweg het gesprek beginnen. Of er gebeuren dingen die bij hem blijkbaar even tijd nodig hebben om te landen; dan komt hij er veel later op terug. Soms is er ook gewoon 'zomaar' intens verdriet. Om vervolgens na een half uur later de meest wrede martelingen uit te voeren met zijn playmobilpiraatjes.
Misschien rouwt je dochter wel op haar manier om de hamster. Misschien ook niet, maar komt het op een ander moment. Of misschien is ze werkelijk zo nuchter dat ze het niet zo erg vindt. Of was 'de band' met de hamster toch minder intens dan gedacht. En als ze jouw oma niet zo goed kende geldt het, hoe hard ook, misschien ook wel voor haar... Daarnaast vond ze het misschien ook wel erg interessant, meegaan met de crematie.

Zelf denk ik niet dat er één manier is waarop 7-jarigen omgaan met rouw. Net zoals dat bij volwassenen niet zo is. Natuurlijk zijn er wel overeenkomsten tussen verschillende kinderen in verschillende leeftijdsgroepen en zijn er bepaalde signalen waar je op kunt letten als het niet goed gaat tijdens een rouwproces. Daar is wel veel literatuur over te vinden, ook online.
Persoonlijk zou ik deze reacties niet verontrustend vinden.

Ik was 7

toen mijn opa doodging. Een hele lieve man, die ik echt wel aardig vond en die ik regelmatig zag.
Maar ik herinner me geen greintje verdriet. Wel opwinding over zes weken lang bij mijn nichtje logeren omdat opa op sterven lag, over de ziekenhuisbezoeken waar mijn moeder met ons damde met dropjes en pepermuntjes om de tijd te doden. En het glorieuze gevoel dat ik in de condoleancerij mocht staan en ook van iedereen een handje en een serieuze condoleance kreeg.
Mijn jongsten waren acht (bijna negen) toen oma dood ging. Maar die hadden wel heel veel verdriet en ik ontdekte in de broekzak van mijn zoon een kiezeltje van de begraafplaats dat mijn zoontje had meegenomen als herinnering aan oma's begrafenis. Een jaar maakt kennelijk veel uit in het besef van dood en afscheid.