|
|
De meningokokkenziekte blijft de gemoederen bezighouden. Het aantal slachtoffers groeit en de ongerustheid ook. Hieronder vindt u het laatste nieuws, plus een overzicht van veel gestelde vragen.
Meningokokken – laatste nieuws en veel gestelde vragen
Justine Pardoen
24 augustus 2001
Meningokokken komt in Nederland ongeveer 600 keer per jaar voor. In de meeste gevallen wordt de ziekte veroorzaakt door het type B, waarvoor nog geen vaccin beschikbaar is. In een relatief klein aantal gevallen betreft het type C. De meningokokken-bacterie kan zowel hersenvliesontsteking (nekkramp) als het veel ernstiger sepsis (bloedvergiftiging) veroorzaken.
Symptomen
De symptomen van hersenvliesontsteking zijn:
- hoofdpijn
- koorts
- braken
- blauwpaarse plekjes op de huid
- stijve nek
Bij sepsis ontbreekt de stijve nek (zie ook ons overzichtsartikel: Het ware verhaal over hersenvliesontsteking).
Geen landelijke vaccinatie
In tegenstelling tot Vlaanderen, zal in Nederland niet landelijk gevaccineerd worden tegen het C-type van de meningokokkenbacterie. De algemene inentingen blijven beperkt tot die in het West-Brabantse Zevenbergen en Klundert.
In Vlaanderen wordt in september al gestart met een landelijke inentingscampagne. Om de kosten enigszins te beperken, richt de campagne zich in de eerste fase alleen op de meest kwetsbare groepen: kinderen van zowat een jaar en pubers van twaalf of dertien jaar.
Het initiatief van Vlaams minister Vogels volgt op de vaststelling dat
de bacteriële C-vorm van hersenvliesontsteking over heel Vlaanderen,
maar vooral in Antwerpen, sterk is gestegen.
Druk van ouders neemt toe
In ons land vinden het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), en de Inspectie voor de Gezondheidszorg het nog geen tijd om alle Nederlandse kinderen en tieners een prik te geven om bloedvergiftiging of nekkramp te voorkomen. Als een patiënt toch om het vaccin vraagt, moet de huisarts zich terughoudend opstellen.
De GGD in Venlo voelt de druk van ouders steeds groter worden. De baby die deze week gestorven is, had waarschijnlijk meningokokkenziekte, maar zeker is dat nog niet. Ouders zijn echter dermate ongerust, dat de GGD zich afvraagt waarom het beleid van minister Borst om niet in het hele land te vaccineren nog gehandhaafd moet worden.
De Gezondheidsraad zal Borst eind dit jaar waarschijnlijk adviseren om het vaccin voor meningokokken (tegen type C) op te nemen in het landelijke vaccinatieprogramma.
Verkrijgbaar bij de apotheek
Het vaccin is sinds vorige week bij de apotheek verkrijgbaar voor ruim zeventig gulden. Wie het wil gebruiken, moet daar uiteraard de medewerking van de huisarts voor krijgen.
Ervaringen: op het Forum
Ervaringen met de inenting en de tekst van de bijsluiter zijn integraal te lezen op het Forum van Ouders Online (rubriek 'Algemeen', discussie 'Inenten voor meningokokken').
Meer informatie
Via een landelijk publieksnummer (0800-0776) kan informatie over de ziekte worden verkregen. Ook is er informatie beschikbaar op de website van het ministerie van VWS, zie www.minvws.nl.
De GGD West-Brabant heeft een handige circulaire samengesteld met veel gestelde vragen. De belangrijkste daarvan vindt u hieronder (overgenomen met toestemming van de makers).
1 - Wat is meningokokkenziekte en waardoor wordt de ziekte veroorzaakt?
Meningokokkenziekte is een ontsteking van de hersenvliezen, al dan niet gepaard gaande met een bloedvergiftiging. De meningokok is een bacterie die zich bij ongeveer 10% van de gezonde mensen in de keel / neusholte bevindt.
De ziekte wordt veroorzaakt door piepkleine druppeltjes met bacteriën die bij het hoesten, spreken en niezen vrijkomen. De kans op overdracht is groter in slecht geventileerde ruimtes waar mensen dicht bij elkaar zitten.
2 - Wat zijn de ziekteverschijnselen?
Meningokokkenziekte kan min of meer sluipend maar ook heel plotseling beginnen. De ziekte begint meestal met koorts. Daarnaast kunnen de volgende verschijnselen optreden:
- spierpijn
- koude rillingen
- misselijkheid en braken
- gevolgd door hoofdpijn, vooral bij het buigen van de nek (nekstijfheid)
Bij bloedvergiftiging (sepsis) komen daarbij:
- donkerrode vlekjes op de huid (huidbloedingen) die niet wegdrukbaar zijn;
- sufheid.
Bij zeer kleine kinderen zijn de ziekteverschijnselen soms moeilijk te onderscheiden van andere ziekten. Zuigelingen zijn algemeen ziek; zij kunnen:
- slecht drinken
- grauw zien
- slaperig zijn
- prikkelbaar zijn; dit valt op doordat zij ongewoon huilen, vooral bij het verwisselen van de luier of doordat zij onwillekeurige schokjes van het lichaam vertonen.
3 - Worden alle mensen die de bacterie in de keel hebben ook ziek?
Nee, het overgrote deel van de mensen heeft er geen last van en wordt ook niet ziek. Deze mensen zijn enkel drager van de bacterie
4 - Hoe lang kunnen mensen drager zijn van de bacterie?
Hier is geen duidelijk antwoord op te geven.
5 - Wie kan de ziekte krijgen?
Mensen die zeer nauw contact hebben met zieken en andere personen die de bacterie in de keel hebben, lopen een verhoogd risico. Slechts zeer weinig mensen worden echt ziek. Het risico om ziek te worden is erg klein. De ziekte kan zich op alle leeftijden voordoen maar komt voornamelijk bij kinderen en jongeren voor.
6 - Hoe lang is de tijd tussen besmetting en ziek worden?
Die tijd kan variëren tussen twee en tien dagen ( in de meeste gevallen drie tot vier dagen).
7 - Wanneer moet ik de huisarts waarschuwen?
De huisarts moet worden gewaarschuwd als iemand hoge koorts heeft en klaagt over hoofdpijn met misselijkheid en braken. Bij sufheid en bij niet wegdrukbare vlekjes op de huid dient men direct de huisarts te waarschuwen.
8 - Waar kunnen (huis)artsen nadere informatie krijgen?
(Huis)artsen kunnen voor nadere informatie terecht bij de plaatselijke GGD.
9 - Welke maatregelen kan ik zelf nemen om de ziekte te voorkomen?
- Zorg voor een goede voeding en voldoende rust.
- Nies of hoest niet in de gezichten van anderen, maar houd de hand of liever nog een papieren zakdoek voor de mond / neus.
- Verder kunt u woonruimten en klaslokalen ventileren door regelmatig ramen open te zetten.
10 - Kan men tegen meningokokkenziekte worden ingeënt?
Ja, soms wel. Er zijn meerdere typen bacteriën. Tegen de meest voorkomende tegen de vorm in Nederland niet, maar tegen de vorm van meningokokkenziekte die in Zevenbergen en Klundert is geconstateerd, is vaccinatie wel mogelijk (type C).
11 - Is de ziekte te behandelen?
De patiënten krijgen antibiotica toegediend. Nauwe gezinscontacten van de patiënten krijgen een preventief medicijn toegediend.
12 - Ben je immuun voor meningokokkenziekte als je het al een keer hebt gehad?
Neen, er zijn vele vormen van meningokokkenziekte. Alleen in de praktijk komt het zeer zelden voor dat iemand voor de tweede keer meningokokkenziekte oploopt.
13 - Wat is er in Zevenbergen en Klundert gebeurd?
In de gemeente Moerdijk hebben vijf kinderen in korte tijd meningokokkenziekte met bloedvergiftiging gekregen. Twee kinderen zijn overleden. Hierbij blijkt het steeds om het zelfde type bacterie te gaan. (type C)
14 - Mijn kinderen zijn kort geleden in Zevenbergen en Klundert geweest. Moeten zij ook worden gevaccineerd?
Nee, alleen kinderen in Zevenbergen en Klundert komen voor vaccinatie aanmerking. Voor alle anderen geldt dat de kans op ziekte zo gering is dat vaccinatie niet nodig is.
15 - Mijn kinderen zijn kort geleden in Zevenbergen en Klundert geweest. Moeten zij medicijnen nemen?
Nee, de medicijnen zijn alleen nodig bij mensen die zeer nauwe contacten hebben gehad met de zieken en worden dan door de arts voorgeschreven. Wel is het altijd goed om op de ziekteverschijnselen (zie vraag 2) te letten. Het risico op de ziekte is, nogmaals, erg klein.
16 - Hoe zijn de kinderen in Zevenbergen besmet?
Door contacten met mensen die de bacterie bij zich dragen. Dit kan overal gebeurd zijn.
17 - Ik wil mijn kinderen laten vaccineren, kan dat?
Overleg dit met uw huisarts.
18 - Mijn kind heeft klachten, wat moet ik doen?
Neem bij klachten die kunnen passen bij meningokokkose (zie vraag 2) of bij twijfel contact op met uw huisarts.
Meer informatie over Meningitis is te vinden op de site van Nederlandse meningitis stichting en de site van LCI:
www.meningitis-stichting.nl
www.lci.lcr.nl
versie 6 augustus 2001