Bespreking van:
Spraak- en Taalproblemen bij Kinderen. Ervaringen en Inzichten. Onder redactie van: Marquerite Weller, Claartje Slofstra, Sjoeke van der Meulen, Margot van Denderen, Bram van Beek en Arend Verschoor. Van Gorcum, ISBN 9023236009, (354 pag.), ƒ 54,65.

Wanneer moet je je zorgen gaan maken? En dan?

Eigenlijk sta je er nooit bij stil: het leren spreken en de taalontwikkeling van je kind. Het lijkt wel alsof het allemaal vanzelf gaat.

Het maken van fouten is daarbij volstrekt normaal; een kind spreekt immers niet van de ene dag op de andere vlekkeloos Nederlands. Maar wanneer is een fout niet meer normaal? En wat moet je dan doen? Op beide vragen geeft het hier besproken boek een goed en helder antwoord.

Een kind dat zich normaal ontwikkelt, beschikt over het vermogen om op een gegeven moment te constateren dat de eigen uitspraak of een eigen formulering niet overeenkomt met het taalaanbod van de omgeving. Het kind zal zichzelf dan verbeteren, waarmee het weer een stapje verder is in de spraak- en taalontwikkeling. Verbeteren 'van buitenaf', door al of niet professionele verbeteraars, is in principe niet nodig.

Wanneer zijn fouten niet meer normaal?
De vraag die zich bij veel ouders opdringt, is uiteraard wanneer het maken van fouten nog 'normaal' is, en wanneer men zich zorgen moet gaan maken. Het vergelijken van een kind waarmee misschien iets mis is, met andere kinderen (broertjes, zusjes, vriendjes) is lastig, omdat er veel variatie is tussen kinderen. Zowel in het tempo van taal- en spraakontwikkeling als in de manier waarop dat gebeurt. Maar wat dan?

Voor ouders die zich zorgen maken over de taal- en spraakontwikkeling van hun kind en hierover meer willen weten, is Spraak- en taalproblemen: ervaringen en inzichten geschreven. Daarnaast richt dit boek zich op ouders en hulpverleners van kinderen bij wie er al problemen zijn geconstateerd.

Het boek is een initiatief van de verenigingen van ouders van slechthorende kinderen, kinderen met spraak- en taalproblemen en kinderen met motorische problemen.

Er gaat een wereld open
Pas als er problemen geconstateerd worden met de spraak- en taalontwikkeling bij je kind, ga je je realiseren wat er allemaal bij het leren spreken en de taalontwikkeling komt kijken.

Er gaat een wereld open; niet alleen van oorzaken en gevolgen van spraak- en taalproblemen, maar ook van de complexiteit van het proces van spraak- en taalontwikkeling, waardoor spraak- en taalproblemen zeer divers van aard kunnen zijn.

Ruime aandacht voor verhalen en ervaringen
Het boek is bedoeld om op een prettige en toegankelijke manier meer duidelijkheid te bieden in de verschillende verschijningsvormen van spraak- en taalproblemen bij kinderen.

Als boek over ontwikkelingsproblemen onderscheidt het zich van soortgelijke boeken, doordat het ruime aandacht besteedt aan de verhalen opgetekend door ouders en hulpverleners als ervaringsdeskundigen.

In elk hoofdstuk wordt eerst door een deskundige een beeld geschetst van een spraak- of taalprobleem, zoals een taalontwikkelingsstoornis, een verbale ontwikkelings-dyspraxie, of het syndroom van Landau Kleffner. Hierna volgen de verhalen van ouders en hulpverleners van kinderen waarbij dit probleem werd geconstateerd.

Deze verhalen zijn vaak zeer emotioneel en geven een indruk van de zorg en de moeilijkheden voorafgaand aan het stellen van de diagnose. Ook de gevolgen van het taal-spraakprobleem voor de interactie van het kind met zijn omgeving (gezin, buurt, school) worden hierin duidelijk. Om die reden alleen al is dit boek ook nuttig voor de 'deskundigen'!

Een poging tot volledigheid
Met een uitgebreide lijst van relevante literatuur per spraak-taalprobleem en een verklarende woordenlijst, probeert dit boek de stand van zaken zo volledig mogelijk weer te geven.

Hoewel op een enkel punt de ontwikkelingen (gelukkig) al weer verder zijn, wordt die pretentie volledig waargemaakt. Het uitvoeren van cochleaire implantaties bij dove kinderen bijvoorbeeld, geschiedt tegenwoordig al in meer Academische Ziekenhuizen dan de twee die in het boek worden genoemd. Maar dat zijn kleinigheden.

Belangrijke functie
Het boek kan een belangrijke functie vervullen in de voorlichting en de informatievoorziening aan ouders en hulpverleners. Bij vragen van ouders kunnen zij die professioneel werkzaam zijn op dit terrein dit boek met een gerust hart aanraden aan ouders.

Mieke Beers
p/a [email protected]

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op Ouders Online in februari 2001.