|
|
9 september 2011
René van der Veer schreef een alarmerend boek over de gebrekkige onderbouwing van veel opvoedingsadviezen. Henk Dries bespreekt het boek.
Opvoeden door beginners
Zin en onzin van opvoedingsadvies
door: René van der Veer
uitg.: Balans, 2011
ISBN 978 94 600 3326
prijs: EUR 17,50
Online bestellen bij onze partner 6B.nl
door Henk Dries
De bezweringsformule 'onderzoek wijst uit dat...' biedt opvoedingsadviseurs ten onrechte houvast, betoogt René van der Veer, hoogleraar in de geschiedenis van de pedagogiek, in zijn boek 'Opvoeden door beginners'. Hij beargumenteert overtuigend dat je opvoedingsadviezen – en dus de opvoeding zelf – niet alleen kunt laten bepalen door wetenschappelijke inzichten. Al was het alleen maar omdat die 'wetenschappelijke inzichten' op zichzelf al vrij mager blijken te zijn.
Opvoedingsadviezen zijn tijd- en cultuurgebonden opinies
In zijn goed leesbare studie geeft Van der Veer een overzicht van de adviezen aan ouders van jonge kinderen over voeding, slapen, huilen, en zindelijkheidstraining in de Westerse wereld van de 20e eeuw. En hij vergelijkt die met niet-Westerse manieren van opvoeden.
Veel opvoedingsadviezen blijken tijd- en cultuurgebonden opinies. Met de blik van nu, ogen de adviezen uit een voorbije tijd soms vermakelijk. Maar vaak zijn ze ook schrijnend, omdat er weinig respect uit blijkt voor de inzichten en het handelen van ouders zelf.
Ouderschap is geen complexe wetenschap
Consultatiebureau-medewerkers zullen zich bij het lezen van Van der Veers boek niet op hun gemak voelen. Wat is waar, en wat is wijs? zullen ze zich afvragen. Terwijl vertwijfeling over wat 'het beste voor het kind' is, helemaal niet nodig is. Opgroeien en opvoeden is gewoon: het samenleven van een volwassene en een kind, waarbij de volwassene een extra verantwoordelijkheid heeft. Niets meer en niets minder.
Voor samenleven, of leven in het algemeen, is domweg geen handleiding beschikbaar. Ouders verschillen, kinderen hebben eigen mogelijkheden, en alle situaties zijn anders.
Ook de socioloog Frank Furedi (bekend van zijn boek 'Paranoid Parenting') schreef recentelijk dat ouderschap helemaal geen complexe wetenschap is. "It is not a science at all. In fact, it is a normal and natural undertaking", waarbij hij een omvangrijke studie aanhaalt van het Australian Institute of Family Studies. "This study discovered that it was the 'simple' things in life that made families happy". (Zie: Western parents need to chill out about their kids, Furedi 2011.)
Wat moet je ermee?
Dat er in het verleden onzinnige adviezen zijn gegeven, en dat er maar weinig goed onderzoek is gedaan, wordt overtuigend beschreven. Maar welke adviezen zijn nu wél nuttig en betrouwbaar? Waar héb je wat aan, als je kind moeilijk slaapt? Dat wordt helaas niet goed duidelijk.
Hoe denkt Van der Veer bijvoorbeeld over de Canadese Child encyclopedia on early childhood development? Die gebaseerd is op onderzoek, en biedt ouders en professionals in compacte vorm degelijke informatie en advies.
Ook de opvoedingscanon van René Diekstra wordt niet genoemd. De opvoedingsaviezen van Diekstra zijn toch ook gebaseerd op onderzoek? Ik zie uit naar een discussie tussen Diekstra en Van der Veer! [In het interview met Van der Veer, elders op deze site, spreekt hij zich wel uit over de opvoedingscanon - red.]
Tenslotte vraag ik me af wat Van der Veer vindt van de (digitale) informatie op de websites van de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG's). Zou Van der Veer dáár vertrouwen in hebben?
Henk Dries
p/a [email protected]