|
|
Vraagbaak kindertaal en meertaligheid - actuele vraag
In deze rubriek wordt om en om een vraag over kindertaal en meertalig opvoeden beantwoord.
Deze week: kindertaal
15 april 2011
Onze dochter is 25 maanden. Bij woorden als "aan" en "uit" had ze eerst geen problemen, maar sinds een paar weken hapert ze bij deze woorden als ze die in zinsverband gebruikt. Bijvoorbeeld bij "Jasje aan" of "Lamp uit". Hoe kan dat?
[naam en adres bekend bij de redactie]
De reden waarom uw dochter opeens moeite lijkt te hebben met woorden die ze een paar maanden geleden nog makkelijk leek te gebruiken, heeft alles te maken met de manier waarop kinderen hun eerste woordjes en zinnetjes leren uit te spreken. Ik zal dat uitleggen.
De eerste woordjes en 'zinnetjes'
Vanaf hun 1e levensjaar beginnen kinderen hun eerste woordjes te gebruiken. Het produceren van die woorden wordt – meestal – voorafgegaan door het begrip ervan.
Tussen het 1e en het 2e levensjaar verwerven kinderen in een heel rustig tempo rond de 50 woorden. Dat zijn woorden of zinnetje die ze heel vaak horen, zoals papa, mama en bal (zelfstandige naamwoorden), maar ook woorden als op, klaar en uit (bijwoorden, voorzetsels, etc.).
Vaak leert een kind in die eerste periode zo'n 1 à 2 woorden per week. Maar ook korte zinnetje, zoals "Wat is dat?" kan het kind dan gebruiken. Voor heel jonge kinderen is dit echter geen echte 'zin', bestaande uit losse woorden, maar één (lang) 'woord'. Voor hen is Wat-is-dat dus van dezelfde orde als papa.
Woordenschat-explosie
Rond de 18 maanden zien we bij veel kinderen dan ineens een enorme toename in het aantal woorden dat ze gebruiken. Dit wordt wel de 'vocabulair spurt' of 'woordenschat-explosie' genoemd.
Na deze grote toename in het aantal woordjes zien we dat kinderen gaan proberen die losse woorden te combineren. Bijvoorbeeld: "papa auto". Dit begint zo rond het 2e levensjaar. In deze periode krijgt het kind pas door dat losse woorden bepaalde rollen hebben in een zin, en dat woorden met elkaar gecombineerd kunnen woorden.
Woorden combineren tot zinnetjes
Het combineren van woorden tot zinnetjes is echter een hele opgave! De losse woorden die het kind vaak gebruikt, worden opeens een stuk lastiger in zinsverband. Daarnaast kunnen de 'zinnetjes' die het kind voorheen vaak gebruikte, ook opeens lastig worden. Het zinnetje wordt nu namelijk niet meer gezien als één woord, maar als een combinatie van verschillende woorden. Dit is dus de verklaring voor het verschijnsel dat u beschreef.
Naarmate uw dochter wat ouder wordt, zult u merken dat de woordjes er gaandeweg weer makkelijker uitkomen, ook in (korte) zinnetjes. Dat zullen eerst tweewoordzinnen zijn, wat vervolgens wordt opgebouwd tot langere zinnen van drie, vier, of vijf woorden.
Een mooi overzicht van de volgorde waarin kinderen de verschillende vaardigheden op het gebied van taal verwerven, vindt u in ons artikel Vanaf welke leeftijd leren kinderen voorzetsels?
Lizet van Ewijk
spraak-taal-patholoog en logopedist
Medewerkers aan deze rubriek:
Lizet van Ewijk is als spraak-taal-patholoog en logopedist verbonden aan het Sint Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Daarnaast werkt ze als promovendus bij de Universiteit van Utrecht waar ze taalstoornissen bij kinderen en volwassenen onderzoekt.
Nadia Eversteijn is socio-linguïst en gespecialiseerd in meertaligheid in het algemeen en de combinatie Turks-Nederlands in het bijzonder. Ze werkt als onderzoeker bij de Universiteit van Tilburg.
Mirjam Blumenthal is logopedist en Projectleider culturele en linguïstische diversiteit bij de Koninklijke Effatha Guyot Groep. Voor meer informatie, zie: www.effathaguyot.nl
Henk Boeke is taalkundige en redacteur van Ouders Online.