Uit de bladen

Hieronder vindt u het maandelijkse nieuws-overzicht van onze redacteur Justine Pardoen. Zoals gebruikelijk eerst het onderdeel "In het nieuws", met één specifiek onderwerp en de visie van onze redacteur daarop. Daarna volgen de vertrouwde samenvattingen van opmerkelijke artikelen.

Onze selectie van de afgelopen maand:

• IN HET NIEUWS: Fucking real!, over de nieuwe uitdaging die het Internet aan opvoeders stelt
• Listeria-bacterie geconstateerd in Franse producten
• Scholen langer open in plaats van korter?
• Extra financiële hulp voor dure schoolboeken
• "Ouders moeten meer vertrouwen op hun intuïtie"
• Bestaat er nou wel of geen opvoedings-crisis?
• Hoogleraar bouwt baby-laboratorium
• Zingen in de couveuse
• Collectieve verzekering voor kinderopvang
• Harde aanpak pedoseksuelen gevaarlijk voor de slachtoffers
• 4400 Keer met de voet tussen de spaken
• PC op school versterkt verschillen tussen jongens en meisjes
• Dood van klasgenoot veel ingrijpender dan aangenomen
• Opvoeding heeft geringe invloed op persoonlijkheids-ontwikkeling
• Cito constateert verbetering in taalvaardigheid allochtone kinderen

In het nieuws

Fucking real!
door Justine Pardoen

Communicatie-deskundige Liesbet van Zoonen (Universiteit van Amsterdam) zit sinds kort op de Opzij-leerstoel 'Gender en Multimedia' aan de Universiteit van Maastricht. Deze functie bekleedt ze een dag in de week, gedurende een jaar. Wat kunnen we daarvan verwachten?

Ze wil onderzoek doen naar hoe mensen op het Internet omgaan met hun identiteit.

Ook wil ze een nationale enquête laten uitvoeren naar Internet-gebruik, om te zien of Internet de sociale activiteiten van mensen verandert. Bij deze nodigt Ouders Online haar uit om ook hier haar vragen te stellen. Leg het onze bezoekers maar voor: al die vaders en moeders die tijd vrijmaken om Ouders Online te bezoeken. Niet alleen om informatie te vergaren, maar vooral ook voor de interactie. Wat drijft ze daartoe? Hoe verandert het hun leven, hun sociale leven, hun relaties met hun kinderen, de relatie met hun partner?

En vooral nodigen we de kersverse hoogleraar uit om de resultaten van het nationale onderzoek (ook) bij ons te publiceren. Ik zou zo graag weten hoe het zit.

De waarheid boven water
Van Zoonen is zelf helemaal weg van Internet, zegt ze in een interview in Trouw (6 maart 2000). "Op Internet kun je zelf bepalen wie je wilt zijn. [...] In cyberspace kunnen mensen, in tegenstelling tot het dagelijks leven, loskomen van hun lichamelijke verschijning en hun maatschappelijke positie."

De meest besproken verschijningsvorm daarvan is dat sommige mensen het fijn vinden om van sekse te wisselen. Mannen doen zich voor als -- vooral zeer stereotype -- vrouwen en andersom. Hoe doen ze dat en waarom? "Ik zal wel eventjes de waarheid over Internet en mannen en vrouwen boven water halen", zegt Van Zoonen met de nodige zelfspot.

Net-liefde
Ook ben ik benieuwd of Van Zoonen iets gaat doen met het onderwerp net-liefde. Met even veel verschijningsvormen als in werkelijkheid, zo leerde mij een kleine zoektocht op Internet zelf. Met alles wat liefde in real life ook zo de moeite waard maakt. Van vanille-seks tot de harde wip, van intiem gekeuvel met een hoog lief-dagboek-gehalte tot diep wroetende gesprekken die de kern raken van het menselijk bestaan. Maar dan "onlichamelijk, geïmagineerd en consequentieloos" volgens cyber-socioloog Albert Benschop (zie www.pscw.uva.nl/sociosite/WEBSOC/liefde.html).

Consequentieloos? Wie wil weten wat 'consequentieloos' hier betekent, doet er goed aan om te surfen naar
www.cyberg8t.com/charlie/response.htm. Het is niets meer of minder dan een nieuw soort menselijk contact. Met nadruk op zowel 'menselijk' als 'contact'.

Het gebeurt, en het gebeurt veel. Het heet 'virtueel' maar de gevoelens zijn onontkoombaar echt. Het is verslavend, en niet te verkopen aan je familie en vrienden. Het zet je leven op z'n kop op een manier die veel weg heeft van buitenechtelijke gedoe in werkelijkheid. Hoezo consequentieloos?

Kinderen
Uit onderzoek in Amerika blijkt dat steeds meer kinderen het Internet gebruiken om hun sociale leven vorm te geven. De tieners van vandaag zitten niet meer -- zoals wij destijds -- op de grond, in het donker, met een geestverruimend sigaretje, bij te harde muziek, te voelen wat het leven belooft, maar surfen in hun eentje een eind weg. Mailen hier en daar om een virtueel geurspoor achter te laten, en chatten zich suf.

Ik vind chatten saai. Ik begrijp er de lol niet van. Maar goed, ik ben dan ook veertig en geen zestien. En toch moet ik als ouder straks mijn kinderen iets kunnen leren over het inter-menselijk gedrag dat door Internet wordt opgeroepen.

Hoe doe je dat...
Zou mevrouw Van Zoonen al een beetje een idee hebben hoe we dat gaan doen? Hoe doe je dat, virtueel: de benen bij elkaar, de ogen zedig neerslaan als de blik te lang duurt. En vooral: rekening houden met de kwetsbare gevoelens van de ander in de liefde?

Zolang ouders denken dat Internet virtueel is -- in de zin van 'net niet echt' -- kunnen ze hun kinderen niet meegeven wat nodig is in de nieuwe wereld. Tandenpoetsen en autogordels vast, daar gaat het al lang niet meer om. Of, zoals Albert Benschop het formuleert op zijn fantastische site: "Cyberspace is geen automatenhal waarin men zich kan afreageren in leuke spelletjes. De ficties en simulaties die nodig zijn om virtuele werelden te scheppen zijn serieus." This is the Internet, man. This is fucking real!

Justine Pardoen

Uit de bladen

Listeria-bacterie geconstateerd in Franse producten
Trouw, 24 februari 2000

De Keuringsdienst van Waren waarschuwt voor Franse producten in de Nederlandse schappen. Mogelijk zijn deze producten besmet met de listeria-bacterie, die zoals bekend gevaarlijk kan zijn voor jonge kinderen en zwangere vrouwen.

Het gaat om de volgende producten (voor zover afkomstig uit Frankrijk):
• rauwmelkse kaas
• gerookte vis
• vleesproducten in gelei
• paté en rillettes

Advies: jonge kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met verminderde weerstand moeten deze producten niet eten.

Scholen langer open in plaats van korter?
Op gelijke voet, (SZW) jrg.21, nr.1, februari 2000

Staatssecretaris Verstand (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) had de stuurgroep Dagindeling gevraag om creatieve oplossingen in de discussie over de vierdaagse schoolweek. Een vierdaagse schoolweek lijkt nodig te zijn door de arbeidstijdverkorting in het onderwijs.

Maar gezien de ontwikkeling in openingstijden van bedrijven en winkels en de behoefte van mensen om zelf hun (werk)tijd in te delen, lijkt het voor de hand te liggen om de school-openingstijden juist uit te breiden in plaats van in te korten.

Het advies van de stuurgroep is dat de lestijden losgekoppeld zouden moeten worden van de school-openingstijden, zodat de school langer open kan zijn. Het verplichte onderwijs wordt dan op vijf dagen aangeboden, maar daarna (en op andere dagen) is de school open voor allerlei opvang- en vrijetijds-activiteiten, zoals sport en muziek.

De stuurgroep sluit hiermee aan bij de ontwikkelingen rond de Brede School/Vensterschool waarmee al hier en daar geëxperimenteerd wordt. Een combinatie van onderwijs, opvang en vrije tijd betekent ook dat er samenhang wordt aangebracht tussen voorschoolse, tussenschoolse en naschoolse opvang en de les-activiteiten.

Het advies van de stuurgroep is te bestellen bij het Projectbureau Dagindeling, tel. 070 - 376 59 12.

Extra financiële hulp voor dure schoolboeken
Trouw, 15 februari 2000

Een kamermeerderheid wil dat minister Hermans (Onderwijs) meer geld uittrekt om de kosten van schoolboeken te drukken. Door de invoering van het Studiehuis lopen de kosten erg hoog op.

Minder draagkrachtige ouders zouden volgens de Kamer een extra toelage moeten krijgen van 100 gulden (bovenop de reeds bestaande tegemoetkoming studiekosten). Per jaar kosten de boeken ongeveer 240 gulden. Minister Hermans wil zelf niet verder gaan dan 50 gulden per jaar extra toelage.

Met ingang van het schooljaar 2001-2002 wordt de inkomensgrens van de Wet Tegemoetkoming Studiekosten (WTS) opgetrokken naar ƒ 52.000,-

"Ouders moeten meer vertrouwen op hun intuïtie"
J/M, jrg. 4, nr.2, februari 2000

In een interview in het blad J/M zegt Willem Koops, hoogleraar ontwikkelings-psychologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, dat ouders zich meer bewust moeten worden van het feit dat ze het allemaal wel goed doen. Moderne ouders twijfelen te veel. Ook zouden ouders zich weer een doel moeten stellen in de opvoeding.

De huidige maatschappij is enorm ingewikkeld geworden voor opvoeders. Er is 'opvoedingsnood', die mede ontstaan zou zijn door de brede toegankelijkheid van de massamedia. Het aanbod is voor ouders onbeheersbaar geworden. Vroeger was er meer afstand tussen de volwassenheid en de kinderwereld; nu komen kinderen snel in aanraking met de wereld van de volwassenen.

Kinderen worden te snel volwassen en ouders blijven te lang kind. Ouders zouden meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor de opvoeding van hun kinderen. Koops: "Wanneer ouders minder opvoedingstijd hebben, onzeker zijn en mede daardoor alles wat hun kind doet prachtig vinden, leert het dus niet alleen geen normale omgangsvormen maar leert het ook niet frustraties te overwinnen, conflicten te beslechten. Het wordt niet weerbaar."

Bestaat er nou wel of geen opvoedings-crisis?
Trouw, 23 februari 2000

Christien Brinkgreve, hoogleraar sociale wetenschappen, zegt dat van een opvoedings-crisis of moreel verval geen sprake is. Ouders weten nog net zo goed als vroeger welke normen ze hun kinderen moeten overdragen.

Opvoeden is wel ingewikkelder geworden dan vroeger, omdat ouders niet meer willen dwingen, straffen en verbieden, maar kiezen voor overreding en onderhandeling.

De Rotterdamse officier van justitie jeugdzaken Bernadette Edelhauser is het daar niet mee eens. Zij ziet dagelijks dat kinderen te veel worden verwend: ze mogen alles en kennen nauwelijks regels. Deze jongeren hebben maar al te vaak het stelen van hun eigen ouders geleerd. Moeders die samen uit stelen gaan met geprepareerde boodschappentassen.

Maar ook ouders die gaan skiën buiten de reguliere schoolvakantie geven een slecht voorbeeld aan hun kinderen. Net als door het rode licht rijden en het uiten van grove taal op het sportveld.

Hoogleraar bouwt baby-laboratorium
De Telegraaf, 26 februari 2000

De Spinozaprijs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) voor de beste ondezoeker is dit jaar toegekend aan Anne Cutler, taalpsycholoog, bijzonder hoogleraar Vergelijkende Taalpsychologie (Katholieke Universiteit Nijmegen) en directeur van het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek in Nijmegen.

Drie miljoen gulden krijgt ze, en daarmee wil ze een baby-laboratorium opzetten. Om onderzoek te doen naar de taalontwikkeling van baby's.
Cutler: "Als een kind met tien maanden volwassen is op het gebied van klanken, dan wil ik precies weten hoe dat gaat, welke 'stappen' daaraan vooraf gaan."

De baby's worden geronseld via het Radboudziekenhuis in Nijmegen en via consultatiebureau's in die buurt.

Zingen in de couveuse
De Volkskrant, 12 februari 2000

Zieke of te vroeg geboren baby's, met name meisjes, ontwikkelen zich beter als ze in hun couveuse slaapliedjes horen. Nog beter is het als de moeder ze zelf zingt en de baby daarbij zachtjes masseert.

Deze baby's ontwikkelen zich neurologisch beter, huilen minder en komen meer aan dan baby's die geen muziek te horen krijgen.

Collectieve verzekering voor kinderopvang
De Volkskrant, 10 februari 2000

De PvdA werkt aan een volksverzekering voor kinderopvang en betaald verlof. Met een aparte premieheffing hopen ze de grote vraag naar opvangplaatsen te kunnen financieren.

Met uitbreiding van de voorzieningen voor verlof en opvang zullen meer ouders de stap naar de arbeidsmarkt zetten. De partij denkt aan een door de werkgever te betalen premie. Deze lastenverzwaring zou gecompenseerd kunnen worden door een verlaging van de werkloosheidpremie of een andere lastenverlaging.

Bij werkgevers bestaat veel weerstand tegen alwéér een collectieve verzekering.

Harde aanpak pedoseksuelen gevaarlijk voor de slachtoffers
Trouw, 7 maart 2000

In een interview in Trouw legt de psycholoog R. Bullens uit dat de harde aanpak van zeden-delinquenten wel eens averechts zou kunnen werken. Het aantal kinderen dat na misbruik door zeden-delinquenten vermoord wordt, neemt toe. Het lijkt erop dat daders uit angst voor de hogere straffen hun slachtoffers definitief het zwijgen willen opleggen.

R. Bullens, die werkt als behandelaar van daders van zedendelicten, pleit voor een behoedzame aanpak.

Het volledige interview (lang!) is te lezen op de site van Trouw (rubriek Opvoeding, afdeling Nieuws). Zie http://www.trouw.nl/opvoeding/frame/345023210.html

4400 Keer met de voet tussen de spaken
Trouw, 3 maart 2000

Per jaar komen 4400 kinderen van 0 tot 4 zodanig met hun voetjes tussen de spaken van een fiets, dat ze naar de Eerste Hulp van een ziekenhuis moeten. Dit blijkt uit cijfers van de Stichting Consument en Veiligheid (SCV).

Een kwart van die kinderen heeft zware botbreuken. Nog een kwart heeft zware verwondingen aan de voeten, en de helft aan de enkels. De SCV wijt de ongelukken aan onoplettendheid van de ouders en niet aan de kwaliteit van de kinderzitjes. Het advies is om vooral te letten op een goede spaakafscherming.

PC op school versterkt verschillen tussen jongens en meisjes
Op gelijke voet, (SZW) jrg.21, nr.1, februari 2000

Meisjes vinden computers anders leuk dan jongens. Daar moet het onderwijs goed rekening mee houden. Want als de computer niet aansluit op de verschillen tussen jongens en meisjes, dan heeft dit nieuwe onderwijs-middel ongewenste bijwerkingen.

Monique Veltman (VU) en Edith van Eck (SCO-Kohnstam Instituut) onderzochten in opdracht van het ministerie van OCW de verschillen in deelname, resultaten, attitude en aanpak bij computergebruik in het onderwijs. Het is niet erg dat jongens en meisjes een andere leerstijl hebben, maar als het onderwijs slechts op een van beide aanluit, is er wel een probleem.

Een greep uit de verschillen:
• Meisjes verwachten iets anders van de computer dan jongens. Meisjes willen onderwerpen waarin avontuur, vriendschap en creativiteit centraal staan in plaats van knikkers, actie en geweld.
• Meisjes werken liever samen dan dat ze competitie aangaan achter de computer. Jongens zijn meer gericht op het apparaat zelf en de te leveren prestatie.
• Meisjes hebben de neiging zich achter de computer als leek op te stellen, terwijl jongens doen alsof ze er alles vanaf weten. Jongens hebben graag de muis in handen, meisjes geven de muis vaker aan elkaar door.

Docenten moeten goed beseffen dat de computer geen neutraal leermiddel is. De meeste software is ook door mannen gemaakt.

Het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum (APS) in Utrecht (tel. 030 - 285 66 84) heeft een vragenlijst waarmee docenten kunnen vaststellen welke eisen een bepaalde klas aan software stelt en waarmee ze hun software kunnen screenen. Voor meer informatie, zie http://www.ess.nl/ictdagen.

Dood van klasgenoot veel ingrijpender dan aangenomen
Psychologie, jrg.19, nr.2, februari 2000

De reacties op het overlijden van een klasgenoot blijken net zo hevig te zijn als de reacties bij de dood van een broer of zus. Dit concluderen Noorse onderzoekers van het centrum voor crisis-psychologie in Bergen.

In het onderzochte geval bleken veel kinderen, vooral meisjes, negen maanden na het verlies van een klasgenoot, er nog lang niet overheen te zijn. Twintig procent van de kinderen leed zelfs aan post-traumatische stress.

Dat de dood van een klasgenoot zulke ernstige en langdurige gevolgen heeft, was tot nu toe niet bekend. De onderzoekers pleiten dan ook voor meer aandacht voor latere emotionele problemen, het liefst met behulp van een psycholoog.

Opvoeding heeft geringe invloed op persoonlijkheids- ontwikkeling
Psychologie, jrg. 19, nr.2, februari 2000

Opvoeders dragen niet sterk bij aan de vorming van de persoonlijkheid van hun kinderen, zo heeft gedrags-genetisch onderzoek uitgewezen. Er blijken nauwelijks aanwijzingen te zijn dat de omgeving belangrijk zou zijn voor persoolijkheidskenmerken als extravertheid, neuroticisme, openheid, vriendelijkheid, stiptheid en openheid. Voor een aantal vormen van gedrag lijkt de houding van de vriendenkring belangrijker dan de houding van de ouders.

Het kan voor ouders een opluchting zijn: zij zijn niet als enige verantwoordelijk voor alles wat er mis kan gaan met de kinderen. Maar hoe doe je er dan nog wel toe als ouder?

Goed ouderschap bestaat eruit om alle opvoedkundige voornemens kritisch te bekijken en uit te zoeken wat voor dit kind goed zou kunnen zijn en wat niet, in het licht van zijn of haar aanleg. De rol van ouders mag daarom toch niet onderschat worden.

Cito constateert verbetering in taalvaardigheid allochtone kinderen
De Volkskrant, 24 februari 2000

Het is weer volop in de aandacht: allochtone leerlingen hebben een taalachterstand (what ever it may be). Die achterstand lopen ze echter wel stapje voor stapje in. Dat blijkt uit de uitslagen van de Cito-eindtoets voor het basisonderwijs.

Een analyse van de uitslagen van de scholen in de vier grote steden laat zien dat die scholen steeds beter presteren. Bij de onderdelen taal en informatieverwerking is de vooruitgang het grootst.

Meer dan de helft van de zwarte scholen presteert onder de maat. De verschillen tussen scholen onderling zijn het grootst bij de zwarte scholen. Van de witte scholen presteert ook nog altijd eenderde onvoldoende.

Justine Pardoen (redactie Ouders Online)
[email protected]

Archief 'Uit de Bladen' in de Leeszaal.