Terug naar overzicht Leeszaal

"In het nieuws"

door Justine Pardoen Om te ontsnappen aan het keurslijf van "bladen" (ook op radio en tv gebeuren interessante dingen) én om onszelf wat meer ruimte te gunnen voor interessante kwesties, starten we deze maand met "In het nieuws". Een nieuw onderdeel, waarin alle remmen losgaan. Ook op het gebied van onze eigen mening, die we hier vrijelijk door het nieuws heenweven. In dit geval de mening van Justine Pardoen, redacteur van Ouders Online. Kind en carrière: over roepende moeders en het geval Wijers Het gaat nog lang niet goed met de combinatie 'moederschap en carrière', en steeds meer vrouwen roepen dat hardop (zoals onlangs nog de voorzitter van de PvdA, Karin Adelmund). Ook het dubbeldikke decembernummer van Opzij staat vol met artikelen over kind en carrière. Een voordeel van het 'late moederschap' is dat veel van die roepende vrouwen inmiddels op posities zitten van waaruit hun geroep ook gehoord wordt. Een deel van het probleem zit 'm in de krapte in de kinderopvang, inclusief naschoolse opvang. Zelfs Frits Bolkestein (VVD) zei onlangs op een achternamiddag dat er meer geld moet komen voor kinderopvang, omdat dat de produktiecapaciteit van Nederland ten goede komt. Ook Bolkestein weet namelijk dat het onderwijsniveau van vrouwen enorm gestegen is de laatste jaren. En dat werkende vrouwen nu al gemiddeld hoger opgeleid zijn dan mannen (ook al zie je dat meestal niet terug in hun loon). Het wordt dus steeds duidelijker dat het belangrijk is om te voorkomen dat die goed opgeleide, veelal ervaren vrouwen, thuiszittende moeders worden. Inmiddels zeggen ook mánnen met goede banen, zoals minister Wijers (Economische Zaken) en zijn partijgenoot Thom de Graaf (de nieuwe fractievoorzitter van D66), hardop dat ze geen vader op afstand willen zijn. Wijers voegde zelfs de daad bij het woord, door afgelopen maand vervroegd een commissievergadering te verlaten vanwege de verjaardag van zijn dochtertje. Nieuws! Stop de persen! Heel Nederland was in rep en roer. In de discussie die erop volgde, liet het CDA zijn ware gezicht zien, door bedenkingen te uiten over de handelwijze van Wijers. Een weinig consistente houding, gezien het eeuwige pleidooi van de christen-democraten voor het gezin en de gezinswaarden. Oei, ik knoei: bestaan die sprongen nou wel of niet? Een andere kwestie die afgelopen maand de gemoederen beroerde was dat de sprongentheorie uit het boek Oei, ik groei van F.X. Plooij en H. van de Rijt weerlegd zou zijn. Voor degenen die dit standaardwerk niet kennen: Plooij en Van de Rijt betogen dat er duidelijk aanwijsbare periodes in de ontwikkeling van een baby bestaan, waarin de baby slecht gehumeurd en huilerig is. De verklaring hiervoor zou zijn dat de ontwikkeling in sprongen verloopt, waarbij telkens een bepaalde vaardigheid wordt toegevoegd, die dan tot verwarring en angst bij de baby leidt. De oude vertrouwde waarden bestaan niet meer en de baby moet opnieuw houvast vinden. Ouders die het boek wél kennen, zien vaak met angst en beven uit naar 'het volgende donderwolkje op de tijdbalk van Oei, ik groei', dat de volgende zware periode aankondigt. Terug naar de commotie. Afgelopen maand verschenen nieuwe onderzoeksresultaten, nota bene gepubliceerd door een leerling van Plooij zelf, waarin die hele sprongentheorie weer onderuit wordt gehaald. Wat nu? Geen sprongetjes? Ik heb ze toch zelf gezien? En mijn baby was ook regelmatig hangerig hoor! Door het boek had ik soms nét een tikkeltje meer geduld, omdat ik het begreep en kon plaatsen, en na zo'n periode kon-ie inderdaad toch echt weer iets nieuws. En ik heb ook wel na de eerste verjaardag (het punt waarop Oei, ik groei stopt) nog vele sprongen meegemaakt. De laatste sprong zal zich wel voordoen als hij het huis uitgaat, vermoed ik. En bestaan ze nu opeens niet meer, die sprongetjes? Kortom: wat nu? Niets. De ontwikkeling van baby's en kleine kinderen gaat gewoon nog steeds in sprongetjes. Alleen misschien niet precies op de dagen of weken van Oei, ik groei. Niets nieuws onder de zon dus, althans voor ouders (vanuit academisch oogpunt is het natuurlijk wel een zeer gewichtige zaak). Het is daarom volstrekt onbegrijpelijk waarom de media ons zó lastig gevallen hebben met deze futiele ruzie. De vete en zijn voorgeschiedenis werden overal breed uitgemeten. Zelfs het anders zo degelijke maandblad Psychologie wijdde er in zijn december-nummer een heel artikel aan, waarin de jonge promovenda alle gelegenheid kreeg om zich nog eens publiekelijk af te zetten tegen haar leermeester. Goed beschouwd was het niet meer dan kinderachtige aandacht-trekkerij van mensen die hun problemen beter binnen de muren van de universiteit hadden kunnen uitvechten. W.F. Hermans zou waarschijnlijk gezegd hebben: "Ach ja, kijkt u eens, Groningen zeker?"

Vrouwen stellen het moederschap te lang uit

de Volkskrant, 1 november 1997 In ons land zijn vrouwen die hun eerste kind krijgen gemiddeld ruim 29 jaar. Dat is oud, en de leeftijd stijgt nog steeds. Uit het recente rapport Uitgesteld Ouderschap (Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut) blijkt dat Nederlanders niet goed op de hoogte zijn van de ontwikkeling van de vrouwelijke vruchtbaarheid. De vruchtbaarheid neemt snel af met het klimmen der jaren. Van alle vrouwen van 35 jaar is 10 procent onvruchtbaar! Uitstelgedrag is een probleem voor de maatschappij. Veel moeders stoppen uiteindelijk toch met werken en met hen verdwijnt een hoop arbeidservaring. De meeste vrouwen houden daar vooraf geen rekening mee, omdat ze niet weten hoe slecht de kinderopvangvoorzieningen eigenlijk zijn. Maar hoe moet het dan? Eerst kinderen krijgen en dan naar school? Eerst studeren, dan kinderen? En die baan dan? "Het bedrijfsleven ziet je aankomen als je halverwege de dertig bent, zonder enige ervaring", aldus iemand die haar beslissing motiveert. Een andere vrouw: "Tot mijn grote ergernis zie ik om me heen steeds meer jonge heren op management-posities zitten, met vrouw en drie kinderen thuis. Het lijkt wel of we terug naar af gaan."

Emancipatiebeleid nog steeds nodig

de Volkskrant, 1 november 1997 Karin Adelmund (voorzitter van de PvdA) constateert dat het met de verworven gelijkheid van man en vrouw ineens een stuk slechter gaat als er kinderen komen. In de meeste gevallen geeft niet de man maar de vrouw haar werk (of een deel daarvan) op. Want nog altijd is het zo dat vrouwen minder verdienen dan mannen, en zij hebben vaker een werkgever bij wie deeltijdwerk mogelijk is. Hooggeschoolden slagen er nog het best in om kinderen en werk te combineren. "De politiek dient een actief emancipatiebeleid te voeren, zonder in de fout te vervallen van overheidswege een feministisch goedgekeurde levensweg af te dwingen. Mensen moeten op eigen kracht en samen voor een beter bestaan voor zichzelf en hun kinderen vechten, maar de politiek moet wel een bondgenoot zijn", aldus Adelmund.

Beter een beker dan een zuigfles: campagne werkt

De Telegraaf, 3 november 1997 Bijna drie jaar geleden startte het Ivoren Kruis de campagne 'beter een beker'. Via consultatiebureaus, peuterspeelzalen, kleuterleidsters en een voorlichtingsboekje (voor ouders en tandartsen) is aandacht gevraagd voor het probleem van de zuigfles-cariës. Zeer jonge kinderen -- uit alle lagen van de bevolking -- verliezen soms vroegtijdig hun melkgebit door te lang drinken uit een fles met zoetigheid. Het tandbederf wordt veroorzaakt door de bacterie streptococcus mutans, die gevoed wordt door de suikers uit het flesje. Er ontstaat dan een zuur dat het glazuur van de tanden aantast. De baby wordt niet geboren met de bacterie die als boosdoener wordt beschouwd. Uit onderzoek blijkt dat het de moeder is die het kind besmet; via haar eigen speeksel. Het is dus niet zo onschuldig als het lijkt, wanneer een ouder van de lepel van het kind likt om voor te proeven. Als de moeder een gezonde flora heeft, zal het kind die ook krijgen. Maar wanneer het evenwicht in de mond van de moeder verstoord is, kan zij haar kind opzadelen met een grotere gevoeligheid voor cariës. Dit, gevoegd bij het langdurig zuigen uit een fles, levert een verhoogd risico op vroege tandproblemen. Veel ouders beginnen het kind inmiddels eerder te wennen aan een beker, maar toch kampt nog steeds vijf tot zeventien procent van de peuters met zuigflescariës.

Kindermishandeling: vriendjes houden hun mond

de Volkskrant, 5 november 1997 Steeds minder kinderen bellen hulplijnen om mishandeling van leeftijdgenoten te melden. Kinderen kunnen bellen met de kindertelefoon, de vertrouwensarts of een meldpunt voor kindermishandeling, maar vriendjes of vriendinnetjes bellen praktisch nooit. Wel de mishandelde kinderen zelf, gelukkig. Als iemand in hun omgeving mishandeld wordt, denkt slechts eenvijfde aan het inschakelen van een instantie als de kindertelefoon. Een kwart van de kinderen durft niet te bellen.

Over het gezin niets dan goeds

NRC Handelsblad, 6 november 1997 de Volkskrant, 6 november 1997 Het gezin verkeert niet in crisis, zo concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau in Het gezinsrapport, vervaardigd in opdracht van het kabinet. Ouders besteden meer tijd aan hun kinderen dan vroeger. Vooral vaders. In 1995 besteedden zij twee keer zo veel tijd aan hun jonge kinderen als in 1975. Het Planbureau veronderstelt dat dat komt doordat ouders hun kinderen tegenwoordig bewuster krijgen dan vroeger. Een andere opmerkelijke conclusie is dat van de vrouwen die in 1970 geboren zijn, waarschijnlijk 21 procent kinderloos zal blijven. Dat is veel, en het percentage zal nog stijgen ook.

Kind van rokende vader heeft meer kans op kanker

de Volkskrant, 21 november 1997 Engelse onderzoekers vermoeden dat roken de zaadcellen van de man beschadigt. Rokende vaders, hebben namelijk een verhoogde kans een kind te verwekken dat voor het vijftiende jaar overlijdt aan kanker. Een pakje per dag tijdens de conceptie verhoogt het risico met 30 procent, twee pakjes per dag met 60 procent. Het onderzoek bevestigt resultaten van andere onderzoeken naar de relatie tussen rokende vaders en jeugdkanker.

Zorgen over logopedie voor kleine kinderen

de Volkskrant, 22 november 1997 De overheid wil bezuinigen op logopedische behandelingen. De Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie is bang dat dat ten koste zal gaan van hulp voor kleine kinderen. En juist bij die kleintjes is het zo belangrijk dat er vroeg begonnen wordt met logopedie als er een probleem is. De jeugdartsen van de GG en GD zien de meeste kinderen als ze vijf jaar zijn, maar dan is de taalontwikkeling meestal al (te) vergevorderd. Een eventuele achterstand is dan moeilijk meer in te lopen. Hoe eerder een kind behandeld wordt, hoe korter de behandeling. Een bezuiniging zou op den duur dus nog wel eens juist het omgekeerde effect kunnen hebben.

Loopstoeltjes onveilig

NRC Handelsblad, 26 november 1997 Uit onderzoek blijkt dat loopstoeltjes voor baby's vaak ernstige ongelukken veroorzaken. Sinds de loopstoeltjes in Europa verkocht worden (1965) zijn er ruim 6000 slachtoffers geregistreerd, waarvan twee doden. Veertien Europese consumentenorganisaties raden het gebruik ervan af: de stoeltjes zijn allemaal getest en 'slecht' bevonden. De Nederlandse Consumentenbond heeft aan staatssecretaris Terpstra gevraagd om fabrikanten te dwingen tot waarschuwen voor de gevaren: in loopstoeltjes kunnen baby's onveilige plekken bereiken met allerlei soorten letsel tot gevolg (verbranding, vergiftiging, schedelbreuken en beenbreuken). Fabrikanten en importeurs zeggen dat loopstoeltjes gunstig zijn voor de ontwikkeling van het kind, maar bij nader inzien blijken ze juist een remmend effect te hebben op de loopontwikkeling.

Wiegendood door te veel kooldioxide

de Volkskrant, 29 november 1997 Sinds een jaar of tien wordt geadviseerd om baby's niet op hun buik te laten slapen, ter voorkoming van wiegendood. In alle landen waar dit advies gegegeven werd, daalde het aantal baby's dat plotseling op onverklaarbare wijze stierf, flink. Toch komt wiegendood nog steeds voor. Onlangs suggereerden onderzoekers dat wiegendood te maken zou kunnen hebben met een afwijking in de hersenstam, met name het gebied dat te maken heeft met de ademhaling. Als de hersenen niet goed reageren op bepaalde prikkels, dan kan het lichaam daardoor niet goed reageren op stijgende kooldioxide-concentraties en een hoger wordende bloeddruk. Dat wiegendood samenhangt met een te hoog kooldioxide-gehalte in het bloed, zou verklaren waarom de buikligging een risico is: op de buik zullen baby's meer van hun eigen uitgeademde kooldioxide weer inademen dan in een andere houding.

Kind moet regelmatig op de sofa

de Volkskrant, 29 november 1997 Onder aanvoering van psychiater Poolse Havenstad (Van Dantzig dus), vindt zestig procent van de psychiaters en psychotherapeuten dat de geestelijke gezondheid van kinderen regelmatig gecontroleerd moet worden. De Volkskrant liet dit onderzoeken door het bureau Inter/View. Voorkomen is beter dan genezen. Nu begint de behandeling pas in het einstadium van een ziekte in plaats van aan het begin. Van Dantzig: "Wij hebben de plicht de geestelijke gezondheidszorg te laten kijken achter de heilige voordeur van het gezin. In Nederland worden vijftig kinderen per jaar doodgeslagen. Er is veel leed achter al die voordeuren, daar moeten we iets aan doen."

Gezinsideaal botst met de werkelijkheid

de Volkskrant, 29 november 1997 Driekwart van alle Nederlanders leeft in een gezin, en 85 procent van alle kinderen woont de eerste twintig jaar gewoon bij de biologische ouders. Getalsmatig verliest het gezin dus niet aan betekenis. Maar er is wel veel veranderd. Gabriël van den Brink analyseerde en evalueerde het gezinsideaal in opdracht van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn. Zijn visie is te lezen in Hoge eisen, ware liefde. De opkomst van een nieuw gezinsideaal in Nederland. We stellen hogere eisen dan vroeger. Aan de partner (gezond, aantrekkelijk, sportief, zorgzaam maar wilskrachtig, met baan en enige culturele bagage) -- maar ook aan de kinderen (leuke vriendjes, goed presteren op school, leuke hobby's, zelfstandig en sociaal, mileubewust). Een probleem is dat het aantal echtscheidingen sinds de jaren zeventig enorm gestegen is. "Het toegenomen aantal scheidingen betekent niet dat men geen relatie wil, maar dat men hogere eisen aan die relatie stelt, en vaker of scherper op die eisen selecteert", aldus Van den Brink. Een ander probleem is de toename van agressief gedrag van jongeren. Het verdwijnen van autoritaire gezagsverhoudingen binnen het gezin maakt het moeilijker om probleemgedrag aan banden te leggen. Veel jongeren begrijpen niet dat juist bij meer egalitaire verhoudingen een aantal duidelijke grenzen gerespecteerd moet worden. Een derde probleem is dat bepaalde groepen door de hoge eisen van het moderne gezinsleven vanzelf in een achterstandspositie terechtkomen. De positie van gezinnen met weinig opleiding wordt steeds moeilijker in een zogeheten kennismaatschappij. Er heerst meer openheid dan vroeger over het huwelijks- en gezinsleven. Daardoor lijkt het alsof het gezin in crisis is, maar misschien komen de problemen nu gewoon eerder naar buiten dan vroeger. We weten nu dat er in een gezin heel veel verkeerd kan gaan en dat ingrijpen soms nodig is. Er onstaat steeds meer spanning tussen ideaal en realiteit. En daar moet wat aan gebeuren op den duur. Van den Brink voorziet dat men zich dan ook steeds meer van bovenaf met het gezin gaat bemoeien -- een typisch Nederlandse oplossing. Justine Pardoen (redactie Ouders Online) [email protected] Archief 'Uit de Bladen' in de Leeszaal.

Copyright © 1996-1999 Ouders Online BV
Uitsluiting aansprakelijkheid
Pagina voor het laatst bijgewerkt op: 16 december 1997