Baby Essentials: 10x items die je leven fijner maken

22 juni 2007 door Joanna Sandberg

Hoe leren we ons kind dat hij ook aan anderen moet denken? (5 jr)

Ik zou willen dat mijn zoontje zich wat meer aantrok van de kindjes om hem heen. Op school, tijdens visite, etc. Hij is 5½ jaar, en heeft een grote vriend op school (die volgende week 5 wordt), maar hij wordt eigenlijk nooit uitgenodigd voor feestjes omdat hij waarschijnlijk alle aandacht zal opeisen.

Hij praat veel, en is gezellig, maar daardoor komen andere kindjes niet aan bod. In de klas luistert hij slecht naar anderen. Hij is druk met zichzelf bezig.

Hij vertelt thuis nooit iets over andere kindjes of over de juffen. Alleen over zijn ene vriendje.

Kan het zijn omdat hij opgroeit met twee zussen (van 20 en 22), en zoveel aandacht krijgt dat hij niet beseft (of leert) dat hij interesse moet hebben voor andere kindjes? Zelf heeft hij dus geen besef daarvan. Hoe kunnen wij proberen hem daarin te sturen?

Antwoord

Wat u beschreef, lijkt sterk op een nakomertjes-probleem. Het risico bij nakomertjes is dat ze vaak erg in de watten worden gelegd, wat het door u genoemde gedrag tot gevolg kan hebben.

Met u en zijn twee volwassen zussen heeft uw zoontje eigenlijk drie moeders, die hem in zekere zin verwend hebben met veel aandacht. Waarschijnlijk vindt hij het volstrekt normaal dat hij alle aandacht krijgt van de volwassenen om hem heen (omdat hij dat al gewend is vanaf zijn baby-tijd). Met als gevolg dat hij niet goed geleerd heeft om op tijd zijn mond te houden, en ook anderen gelegenheid te geven om iets te zeggen.

Vroeger zeiden ze dan: "Aller ogen zijn gericht op Kwatta". Dat was een oude reclame-spreuk voor chocolade-repen van het merk Kwatta, die gaandeweg ging betekenen: "Alle aandacht is gericht op één onderwerp" (waarbij dat ene onderwerp vaak 'het nakomertje' betrof).

Gebrekkige sociale vaardigheden

Daarnaast kan het zijn dat hij ook op andere fronten verwend is dan alleen met aandacht. Zoals: speelgoed, alleen hoeven eten wat hij lekker vindt, bij u in bed slapen, naar pretparken gaan, etc.

In zo'n situatie leert een kind niet wat de normale omgangsregels zijn, zoals het uitwisselen van beleefdheden, op je beurt wachten, en respect tonen voor anderen. De oorzaak van dat soort gebrekkige sociale vaardigheden is vaak dat de ouders te weinig grenzen en te weinig eisen stellen (lees: te weinig 'nee' zeggen).

Te weinig frustraties

Het zou kunnen zijn dat uw zoon te weinig door u (of zijn zussen) gefrustreerd wordt. Als dat zo is, dan is dat niet goed. Frustraties, tegenslagen en teleurstellingen zijn absoluut nodig voor kinderen.

Iemand 'frustreren' betekent: iemand 'belemmeren in het bevredigen van zijn behoeften'. Bij kinderen kan dat af en toe nodig zijn, omdat ze moeten leren dat ze de bevrediging van hun behoeften soms moeten uitstellen. Dat is geen kwestie van (al of niet ouderwetse) normen en waarden, maar gewoon een nuttige levensles, omdat het uitstellen van de bevrediging op den duur meer oplevert dan onmiddellijke bevrediging.

Denk bijvoorbeeld aan het bekende marshmallow-experiment. Een aantal 4-jarige kinderen kreeg een bordje met een marshmallow (een soort spekkie). Ze mochten die meteen opeten als ze dat wilden, maar ze kregen ook de boodschap dat ze er nog een marshmallow bij zouden krijgen, als ze even konden wachten met eten. Sommige kinderen konden zich niet beheersen, en aten de marshmallow meteen op. Andere kinderen konden zich wél beheersen, en kregen er dus nog eentje bij. Achteraf bleek dat de kinderen die zich hadden kunnen beheersen, op latere leeftijd populairder waren, meer zelfvertrouwen en verantwoordelijkheidsgevoel hadden, en 20 tot 25% hoger scoorden op de test die hun succes op het vervolgonderwijs moest voorspellen.

Maar ook met je gezonde verstand kun je de voordelen van uitgestelde behoeftebevrediging natuurlijk makkelijk inzien. Daar heb je helemaal geen ingewikkelde psychologische experimenten voor nodig. Denk bijvoorbeeld aan het nut van tanden poetsen, wat zich vooral openbaart op langere termijn.

Onmiddellijke bevrediging

Tegenover de uitgestelde bevrediging staat de onmiddellijke bevrediging. Het kind wil iets, en de ouder zegt meteen 'ja'. Dat is niet handig.

Bijvoorbeeld: je kind heeft met iets gespeeld, is uitgespeeld, en wil onmiddellijk met iets anders spelen. Als je dat toestaat, zonder het kind te leren dat het even moet wachten met zijn nieuwe speelgoed, en eerst zijn oude speelgoed moet opruimen, zul je dat later moeten bezuren.

Ander voorbeeld: snoepen. Wanneer je dat altijd toestaat, leer je je kind dat zeuren helpt. Bovendien heeft een kind dat veel snoept 's avonds vaak geen trek meer, met alle eetproblemen van dien.

Praktische tips

Wat kunt u doen? Ik wil u daar graag een aantal praktische tips voor geven:

  • Ga praten met uw dochters. Zeg hen dat ze anders met hun kleine broertje moeten omgaan, en waarom ze dat moeten doen.
  • Leer uw zoon dat hij niet de enige op de wereld is. Dat betekent (onder andere): dat hij rekening moet houden met anderen, en dat hij moet leren om iets voor een ander te doen.
  • Leer uw zoon omgaan met zijn leeftijdsgenoten. Dat kan eigenlijk alleen maar door hem veel te laten spelen met kinderen van zijn leeftijd.
  • Nodig regelmatig kinderen uit bij u thuis en maak het gezellig voor ze. Zo leert uw zoon:

    - het delen van aandacht met anderen;

    - dat hij niet altijd zijn eigen zin kan doordrijven;

    - rekening houden met anderen;

    - én dat het leuk is om dingen samen te doen.
  • Help uw zoon op weg. Als u merkt dat hij weinig ruimte geeft aan andere kinderen, grijp dan in. Pak uw zoon in ieder geval vriendelijk aan.
  • Als het samen spelen moeizaam gaat (wat in het begin zeker het geval zal zijn), neem dan het voortouw door iets leuks met ze te gaan doen. Zoals pannenkoeken bakken of een spelletje spelen. Dus geen tv-kijken, maar samen leuke dingen doen.
  • Doe uw zoon op een doe-clubje of een sportclub. Bedenk samen wat hij leuk vindt, zoals gymmen, tekenen of voetballen. Vooral teamsporten zijn goed, maar houd wel rekening met zijn leeftijd. Even bellen is altijd nuttig.
  • Leer uw zoon zichzelf te vermaken, en geef hem een taakje in het huishouden (zoals tafeldekken).
  • Zeg "nee" als dat nodig is, en leer hem te wachten tot u uitgesproken bent (of tot hij aan de beurt is).
  • Laat uw zoon regelmatig uit logeren gaan; het liefst bij een gezin met kinderen van zijn leeftijd.
  • Ga praten met zijn juffen, en bespreek hoe jullie hem het beste – liefdevol – kunnen aanpakken. Leg uw zoon uit dat u en de juf hem gaan helpen om vriendjes en vriendinnetjes te krijgen, zodat hij ook eens uitgenodigd wordt op een kinderfeestje.

Besluit

Misschien gaat uw zoon protesteren tegen deze aanpak (omdat hij er gewoon niet aan gewend is), maar laat u daardoor niet van de wijs brengen!

Als u na 3 maanden nog geen verbetering ziet (bijvoorbeeld omdat u de bovenstaande tips niet consequent kon volhouden), dan kunt u het beste te rade gaan bij een opvoedkundig bureau in uw regio.

Veel succes gewenst!

Lees ook: