Inwijding tot de jongens-opvoeding

Bespreking van:
Steve Biddulph, Jongens. Hoe voed je ze op? Elmar, Rijswijk 1999, ISBN 90 389 08490, prijs ƒ 37,50.

Een jongen moet je anders opvoeden dan een meisje. Deels gaat dat vanzelf, door de andere manier van omgaan die je met je zoon hebt. Maar voor een groter deel moet je er je best voor doen hem speciale aandacht te geven. Op dat laatste hamert de Australische gezinstherapeut, eerder bekend geworden met Het geheim van een blije opvoeding (Elmar, 1995).

Graag had ik deze bespreking vergezeld doen gaan van een foto waarin ik het boek van Biddulph zit te lezen en mijn zoon (5) aan me trekt omdat hij wil spelen. Dat gevoel heb ik wel vaker bij opvoedingsboeken: wat een gezeur, doe het gewoon op gevoel! Met deze (niet-optimale) instelling las ik het boek, lezer dezes is gewaarschuwd.

Mentoren
Biddulph wil ouders helpen van hun zoons evenwichtige en gelukkige mensen te maken. De rol van de vader en van vaderfiguren -- of mentoren zoals hij ze noemt -- is daarin cruciaal. De volwassen man als spiegel is nu eenmaal onmisbaar in de opvoeding van jongens. Zo spijt het hem dat er zo weinig mannen in het basisonderwijs werken, de jongen krijgt daardoor alleen maar vrouwelijke rolmodellen aangeboden. De vrouwenbeweging heeft zich boos gemaakt over dit boek, maar daar is volgens mij geen reden toe. Als je je blindstaart op de krenten uit de Biddulph-pap misschien wel, maar wie het hele boek leest komt tot een genuanceerder beeld. Ook voor alleenstaande moeders heeft hij immers goede adviezen: je kunt je zoon prima opvoeden zonder vader, maar zorg ervoor dat er regelmatig mannelijke mentoren in de buurt zijn om hem naar volwassenheid te begeleiden.

Initiatie-rite
Het oeroude stilstaan bij de overgang naar geslachtsrijpheid is weer terug met dit boek. Je moet als ouders een inwijdingsavond met je zoon organiseren rond zijn tiende verjaardag. Dat lijkt jong, maar hij argumenteert dat kinderen op die leeftijd expliciet over seksualiteit beginnen te praten, en dat er bij gebrek aan goede informatie verkeerde idee�n ontstaan.

Biddulph beschrijft heel eerlijk hoe knullig hij samen met zijn vrouw hun zoon een feestavond hebben bezorgd: "Onze zoon vond het allemaal een beetje g�nant en wilde het liefst dat het gauw voorbij was. Dit geldt echter voor iedere inwijdingservaring en betekent nog niet dat het een slecht idee is." Met zo'n avondje uit wordt het begin van de adolescentie gemarkeerd: je praat als ouders met je zoon hoe je over seks denkt, en brengt over dat het iets moois is waar hij van zal genieten, door masturbatie en, later, een partner. Het hoofdstuk over seksualiteit bevat nog meer interessante gezichtspunten, zoals de raad niet mee te doen aan de trend om relaties tussen jongens en meisjes al voor hun zestiende een seksueel tintje te geven.

Verder predikt Biddulph een revolutie in het onderwijs:

• Jongens moeten een jaar later beginnen met lezen en schrijven dan meisjes, omdat hun fijne motoriek zich later ontwikkelt.
• Geef het moedertaalonderwijs op de middelbare school aan sekse-gescheiden klassen: jongens èn meisjes presteren vervolgens beter in dit vak. Jongens zijn trager in de verwerving van taalvaardigheden en apart onderwijs zorgt ervoor dat ze zich veiliger voelen; niet afgaan in de ogen van meisjes. Dit blijkt uit een Brits experiment op een gemengde school in de Cotswolds. Ik zal wel een uitzondering zijn, maar ik herinner me geen onveiligheidsgevoelens bij de lessen Nederlands...

Andere opvallende adviezen zijn:

• Jongens moeten tot hun derde jaar thuisblijven, en dus niet naar de kinderopvang. Waarom? Scheiding van hun ouders kunnen ze emotioneel niet aan, meisjes op jonge leeftijd wel.
• Vaders die zo'n zestig uur per week voor hun werk van huis zijn (dus reistijd incluis), zijn er de oorzaak van als hun zoon later in de problemen komt. Dus sla die promotie volgende keer af ten gunste van je kind.
• Vaders: breng je zoon respect bij voor vrouwen, te beginnen bij zijn moeder.
• Sommige jongens krijgen Aandacht Defici�ntie Stoornis (ADS) alleen door de afwezigheid van een vader.
• Sport kan fantastisch werken om het karakter te vormen en mannelijkheid te ontwikkelen, maar nu de nadruk in de sport vaak te veel op competitie komt te liggen, haken steeds meer jongens met te weinig talent af.

De auteur baseert zich op uiteenlopende onderzoeken, zowel fysische over de testosteron-produktie als psychologische, bijvoorbeeld over de ontwikkeling van crimineel gedrag bij afwezigheid van goede mentoren.

Rommelig
Over het algemeen vind ik 'Jongens. Hoe voed je ze op?' een rommelig boek. Biddulph stort heel veel weetjes en bewijzen voor zijn visie over je uit, zonder een heldere structuur of argumentatie. Veel van zijn adviezen kun je volgens mij ook op de relatie dochter-vader toepassen, maar daar gaat het hier even niet om. Hoewel het boek dus niet zo goed geschreven is, zet het inhoudelijk hier en daar wel aan het denken over je eigen rol als ouders en die van vader in het bijzonder. En dat is nooit weg.

Noot:
Oplettende lezers konden al in april 1999 kennismaken met de visie van de Australische auteur Steve Biddulph, toen Ouders Online ��n week een vraagbaak van hem openstelde. Die Engelstalige vragen van onze lezers en de antwoorden van de schrijver zijn terug te vinden in ons Leeszaal-archief.

Pieter van Scherpenberg, Ouders Online.
[email protected]