31 maart 2020 door Loth van Veen
En ineens zitten we allemaal thuis. En ondanks de nare aanleiding daarvan, is tijd voor elkaar een van de dingen die deze periode ons oplevert. Daarover schreven we vorige week dit artikel. Misschien heb je deze periode wel tijd voor een gesprek over De Toekomst met je puber! Hoe gaat het nu écht met hem of haar? En: hoe ziet jouw zoon of dochter de toekomst voor zich? Heeft hij/zij al een idee over mogelijke studierichtingen of opleidingen? In dit artikel delen we zes tips voor een goed gesprek met je puber.
Weet je kind welke mogelijkheden er zijn na afronding van de middelbare school? Het kan zijn dat je kind door het gigantische aanbod van beroepen, studierichtingen en vervolgopleidingen niet weet waar het moet beginnen. Inventariseer samen alle opties. Studeren? Mbo? Hbo? Wo? Een tussenjaar? En heb je al eens van een associate degree gehoord?
Erachter komen wat je kind wil, kun je het best doen met een open houding en zonder meteen advies te geven. Misschien heeft je kind hele andere wensen dan je gedacht had. Heb je ook andere mogelijkheden dan een vervolgopleiding, zoals een tussenjaar, met je kind besproken? Zorg dat het praten over een studiekeuze meer op een interview lijkt dan op een wijze les. Stel open vragen en wees geïnteresseerd in de motivaties van je kind.
Wanneer we merken dat iemand met een probleem zit en we zelf een oplossing zien, hebben we de neiging de ander te adviseren, onderwijzen en overtuigen van de in onze ogen beste keuze. Dit heet de “reparatiereflex”. Helaas weten de meeste mensen niet dat dit vaak een tegenovergesteld effect heeft. Wanneer je iemand overlaadt met advies, heeft de ander al snel de neiging zijn eigen toestand (niet kiezen of veranderen) te verdedigen. Hoe vaker de ander deze verdediging hoort, hoe meer hij erin gaat geloven. Dus: hoe harder jij A zegt, hoe harder de ander B zal zeggen. En hoe vaker de ander zichzelf B hoort zeggen, hoe meer hij in B gaat geloven. Wanneer iemand niks doet met de door ons gegeven adviezen, bestempelen we hem of haar al snel als ongemotiveerd. Toch hoeft dit niet zo te zijn.
Als jij in een gesprek vooral de mogelijkheden aandraagt en je kind steeds minder zegt, kwaad wordt of het niet maken van een keuze gaat verdedigen, zit je op de verkeerde weg. Wat je wel kunt doen? Zie tip 5!
Het kan dat je kind het maken van een studiekeuze spannend vindt, of dat hij of zij andere prioriteiten heeft. Wees begripvol en aanvaard de eigen ideeën van je kind.
Zeg dingen als: ‘Toen ik ging studeren vond ik het ook spannend om te kiezen’ of ‘Ik kan me voorstellen dat je zenuwachtig bent’.
Reflectief luisteren houdt in dat je blokkades in een gesprek voorkomt. Blokkades zijn bijvoorbeeld:
In plaats van blokkades op te werpen, kun je raden wat de ander bedoelt.
Voorbeelden van reflectief luisteren zijn:
Op deze manier houd je het gesprek op gang en stimuleer je de ander om te onderzoeken wat hij zelf wil.
Vind je het lastig om te bedenken welke vragen je kunt stellen? Gebruik gespreksstarters. Dit zijn kaartjes met daarop vragen, stellingen en zinnen die je af kunt maken, om een gesprek op gang te brengen. Studiekeuzeorganisatie Intermijn maakte bijvoorbeeld het Studiekeuzespel bestaande uit zestig kaarten met daarop vragen over kwaliteiten, interesses, ambities en drijfveren.
Deze tips zijn gebaseerd op het boek Motiverende gespreksvoering van William R. Miller en Stephen Rollnick (2010).
