10 januari 2001 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Kleine kinderen oefenen met hun hoge aaibaarheidsfactor een enorme aantrekkingskracht uit op hun volwassen soortgenoten. Veel volwassenen willen voelen, strelen en soms nog ruiken ook. Gezien de hulpeloze staat van kleine kinderen is deze reflex misschien gunstig voor hun kans op overleving, maar bijna alle moeders ergeren zich groen en geel als een wildvreemde op straat ongevraagd aan hun kind zit.
Op het Forum van Ouders Online vertelt Sanne: "Natuurlijk zijn dreumesen vertederend, maar dat wil toch niet zeggen dat men dan altijd maar in 'die lekkere wangetjes' mag knijpen of 'die schattige handjes' mag pakken?" Sanne zegt er wel iets van, maar ook al doet ze dat nog zo vriendelijk, ze krijgt alleen maar boze blikken: "Verbazingwekkend vind ik dat. Maar bij volwassenen knijp je toch ook niet zomaar in de wang terwijl je zegt 'ach wat een poepie?' of ligt dat nu aan mij?"
Eerst is de zwangere buik publiek bezit, dan de pasgeborene. Jessie vertelt: "Toen ooit een wildvreemde zo maar aan mijn buik begon te wrijven -- 'even voelen hoor' -- riep ik hetzelfde en greep naar haar borsten. Het was een ondoordachte actie. Later in de auto kreeg ik de slappe lach... het gezicht van dat mens!" Een kind is publiek bezit tot ver na het stadium van schattig dreumesje. Ietje: "Oelepoetje boven de wagen hangen en als de kleine van de schrik begint te huilen, 'oh vast honger' zeggen. Ik had niet gedacht dat ik zo zou zijn, maar ik word er agressief van." Dominica: "In de supermarkt stond een oudere man te kwijlen van vertedering boven mijn dochter. Toen hij haar uitgebreid over haar bolletje aaide, schoot het me zo in het verkeerde keelgat, dat ik die man ook een aai over zijn bol gaf. Verbouwereerd keek hij me aan, maar hij begreep het uiteindelijk wel en we moesten er samen om lachen."
De moeders geven toe dat ze er de ene dag beter tegen kunnen dan de andere. Ook vinden ze het van de ene mens irritanter vinden dan van de andere. Judith Buitenhek-van Schooten, vrijgevestigd gezondheidszorg-psychologe en ouderbegeleidster te Rijswijk, denkt dat het erg veel uitmaakt hoe de vreemde het kind benadert: "Kleine kinderen reageren meestal nog heel zuiver op vreemden. Als ze zich onprettig voelen, laten ze dat merken. Baby's doen dat ook al, soms door zich af te wenden, te gaan huilen of op andere, meer subtiele manieren. Een moeder merkt dat, soms onbewust en is dan op haar hoede. Een moeder beschermt haar kinderen vaak instinctief."
"Veel volwassenen tonen echt belangstelling voor het kind zelf", vervolgt Buitenhek-Van Schooten. "Maar er zijn ook mensen die het kind aanraken vanuit een egoïstische behoefte. Ze proberen zich te laven aan het nieuwe leven, ze lebberen aan de onschuld van het kind. Ze denken daarbij misschien met weemoed terug aan hun eigen kind-zijn, de tijd dat hun eigen kinderen klein waren, of juist aan een onvervuld gebleven verlangen naar een eigen kind. De ene mens respecteert daarbij nog wel de grens van het kind en de moeder, terwijl de ander daar totaal geen oog voor heeft. Een moeder die daar agressief van wordt, vindt dat ze haar kind niet hoeft te lenen voor het vervullen van de behoeften van een ander. En dat recht heeft ze natuurlijk."
Uit de reacties op het Forum blijkt dat de plotselinge aanraking door een vreemde soms voelt als een ongewenste inmenging in de intieme relatie tussen moeder en kind. Ida: "Beetje zweverig misschien, maar het was net of ze een gat heeft gemaakt in het gezamenlijke aura van mijn kind en mij." Buitenhek-Van Schoten begrijpt dat heel goed: "Vergelijk het eens met een verliefd stel. Die twee mensen zijn op dat moment alleen op elkaar gericht en dat is okee. Daar ga je dan toch ook niet zomaar tussenin zitten?"
Een moeder die niet wil dat haar kind aangeraakt wordt door anderen, heeft het volste recht om dat te voelen en kenbaar te maken. Het is een natuurlijke reactie, aldus de psychologe. Als je het niet op een vriendelijke manier kunt zeggen, dan maar niet vriendelijk. Of zoals Dominica aanraadt: "In een uiterste geval trek je gewoon flink van leer en gooi je alle trossen los. Lucht lekker op." Iets minder extraverte moeders kunnen maatregelen nemen. Een baby in de draagzak zal minder last hebben van ongewenste aanrakingen: vreemden kunnen er gewoon minder goed bij. Een kind dat vastzit in de buggy kan niet anders dan zich tegen zijn zin onderwerpen aan gefriemel van anderen. Een kind dat oud genoeg is om zich watervlug uit de voeten te maken als er weer zo'n krulletjesjas of oude bril met hoog stemgeluid een ongewenste hand zijn richting uitsteekt, lost het probleem zelf op.
