Check onze 10 slimme tips om geld te besparen op je volgende gezinsvakantie

8 februari 2021

Dochter voor de eerste keer ongesteld: alles over menstruatie

Kleine meiden worden groot. En daar hoort de eerste menstruatie bij, de eerste keer ongesteld. Maar wanneer is die keer? En wat gebeurt er eigenlijk precies? Wat doen die hormonen? Kun je je dochter erop voorbereiden? Hoe kun je haar het beste helpen? In dit artikel vind je het antwoord op deze en andere vragen.

Wanneer is de eerste menstruatie?

Gemiddeld, maar later of eerder kan ook, menstrueren meiden voor het eerst als ze tussen de 10 en 15 jaar zijn. De eerste keren is de menstruatie vaak alles behalve regelmatig. Soms duurt het een paar maanden voor je dochter weer ongesteld wordt. Het lichaam went aan de hormonen. Die afgifte neemt gedurende de puberteit toe, waardoor de menstruatie over het algemeen regelmatiger wordt.

Hoe weet je of dochter voor het eerst ongesteld wordt?

Precies voorspellen kun je het natuurlijk niet, maar er zijn wel tekenen die erop wijzen dat de eerste keer ongesteld niet lang duurt:

  • De groeispurt is voorbij: inmiddels zijn haar kleren niet meer binnen no-time te kort. Het gaat nu allemaal wat langzamer. Meestal groeien meiden eerst en worden ze daarna ongesteld.
  • Borsten en heupen: begint het lichaam van je dochter steeds meer vrouwelijke vormen te krijgen? Dan is de kans groot dat deze ontwikkeling ook aan de binnenkant doorzet...
  • Hangerig, humeurig en andere klachten: die hormonen die werken op 101 manieren. Een van de manieren waarop je weet dat ze er zijn is een slecht humeur. Ook rug- en buikpijn worden veroorzaakt door de hormonen.
  • Afscheiding en/of bruine vlekjes in haar ondergoed: witte of doorzichtige afscheiding is een van de eerste tekenen dat het lichaam zich klaarmaakt voor menstruatie. Als dit ‘begint’ dan wordt je dochter waarschijnlijk binnen een jaar ongesteld. Bruine vlekjes in haar ondergoed kunnen een teken zijn dat de eerste menstruatie is begonnen. Het hoeft namelijk niet gelijk ‘vol’ te beginnen. De eerste (paar) keer kan het ook maar heel licht zijn.

Kun je je dochter voorbereiden op haar eerste menstruatie?

Jazeker. Het leven wordt een stuk makkelijker als je dochter weet wat haar te wachten staat. Niet alleen fysiek - wat gebeurt er in haar lichaam? - maar ook mentaal - wat hebben de hormonen voor invloed? Leg uit wat er gebeurt in haar lichaam, welke invloed hormonen hebben en welke keuzes je hebt tijdens je menstruatie: maandverband, tampons, menstruatiecups, etc.

Wat gebeurt er eigenlijk?

In het kort: het lichaam heeft een eicel aangemaakt. Als deze niet wordt bevrucht, je dus niet zwanger wordt, dan sterft de eicel af. Het slijmvlies dat was aangemaakt voor een eventuele bevruchte eicel ruimt je lichaam weer op. Dat is het bloed en slijm wat je verliest als je ongesteld bent.

Hoe zit het lichamelijk en mentaal eigenlijk?

Menstruatie is meer dan alleen de week dat je bloed verliest. Vaak benoemen we wel alleen die fase, maar het is een proces dat bestaat uit 4 fases. Hier lees je heel kort wat er lichamelijk en mentaal tijdens deze fases gebeurt.

1. Bloed verliezen (ongesteld zijn)

Lichamelijk: je lijf ruimt het slijmvlies en bloed op dat het heeft aangemaakt, maar niet nodig heeft voor de bevruchte eicellen. Om dit te doen trekt de baarmoeder samen, waardoor je buik- en rugpijn kunt krijgen.

Mentaal: de hormoonspiegels schieten naar beneden. Dit zorgt voor emotionele onrust en het gevoel om alles te kunnen huilen. Een goedbedoelde opmerking kan to-taal in het verkeerde keelgat schieten.

Hoe ondersteun je je dochter: laat haar waar het kan extra rust pakken, doe dingen waar ze plezier aan heeft of waarvan je weet dat ze het lekker vindt: een extra kop thee, een kruik tegen de buikpijn of een warm bad.

2. De eicel rijpt

Lichamelijk: in de eierstokken rijpt een eiblaasje, dit wordt de eicel die straks vrijkomt. Er komt meer afscheiding vrij.

Mentaal: door het hormoon dat het rijpende eiblaasje uitstoot, voel je je energiek, gemotiveerd en vol interesse in wat er allemaal om je heen gebeurt. Het zorgt voor een soort kinderlijke nieuwsgierigheid en fysiek hebben vrouwen vaak meer behoefte aan beweging.

Hoe ondersteun je je dochter: dat is in deze fase meestal niet nodig, omdat veel vrouwen zich nu heel goed voelen.

3. De ovulatie (eisprong)

Lichamelijk: de gerijpte eicel krijgt het laatste hormonale zetje om tot de eisprong te komen. Sommige vrouwen voelen de eisprong als een korte stekende pijn, rechts of linksonder bij hun liezen. De hormonen die zorgen voor de eisprong, zorgen er ook voor dat je huid vaak iets rustiger is/straalt, dat je minder slaap nodig hebt en ook eten minder belangrijk vindt.

Mentaal: de hormonen die de eicel tot haar sprong aanzetten, zorgen ervoor dat je een helder hoofd hebt, dat je graag met andere mensen in contact bent en dat je (bijna) alles zonnig inziet.

Hoe ondersteun je je dochter: hoewel dit voor veel vrouwen ook een fijne fase is, is het ook de fase waarop het lichaam er hormonaal alles aan doet om seks te laten gebeuren. Bij de eerste menstruatie is dat niet aan de orde, maar als je dochter ouder wordt, is dit goed om dat te weten. Voor jou en voor haar. De hormonen in deze fase zorgen ervoor dat vrouwen zich sneller binden aan iemand. Op zich niets mis mee, maar wel goed om te weten dat het (deels) door hormonen kan komen.

4. Voorbereiding op het opruimen

Lichamelijk: je lijf komt erachter dat er geen eicel bevrucht is. Daar hoeft het dus geen energie meer in te stoppen. De eicel sterft af en het slijmvlies ontwikkelt niet meer.

Mentaal: de hormonen die ervoor zorgen dat je je goed voelt, verdwijnen als sneeuw voor de zon. Hierdoor voel je je misschien onrustiger, maar ook ben je sneller chagrijnig, geïrriteerd, verdrietig en/of moe. Je wordt serieuzer en kunt beter nadenken over wat jij nodig hebt.

Hoe ondersteun je je dochter? Dit is voor veel vrouwen niet de makkelijkste fase. Door de hormonen zijn ze gevoeliger voor kritiek, zowel van anderen als zichzelf. Probeer aanspreekpunten te verplaatsen of voorzichtiger te brengen. Praat met haar als ze erg zelfkritisch is en help haar rationaliseren. Zeg je iets tegen je dochter? Dan is de kans heel groot dat je in deze fase geen antwoord krijgt, maar een reactie. Dus als jij vraagt: ‘Weet jij waar mijn sleutels zijn?’ hoor je bijvoorbeeld ‘Hoe moet ik dat nou weten?!’ in plaats van ‘Weet ik veel’. Het is niet alleen maar ellende. In deze fase kunnen weten vrouwen beter wat hen gelukkig maakt. Het is dus, samen met het daadwerkelijke ongesteld zijn, een goede tijd om eens te kijken naar dingen die voor haar belangrijk zijn: school- of studiekeuze, nieuwe sport, etc.

Tips om de eerste menstruatie(s) soepel te laten verlopen

Op het lichamelijke deel heb je helaas weinig invloed. Maar in het mentale en praktische stuk kun je haar heel goed helpen.

  • Wees voorbereid. zorg dat je verschillende soorten maandverband, tampons en menstruatiecups in huis hebt. Tampons en menstruatiecups zijn wellicht niet gelijk aan de orde, maar je weet het niet… Eventueel kun je ook maandverband in haar schooltas doen, zo is ze er beter op voorbereid.
  • Het is normaal. Behandel het dan ook zo. De tijd dat menstruatie iets was om je voor te schamen ligt - gelukkig - steeds meer achter ons. Maar ook nu is er nog veel te winnen. Als jij er zonder schaamte over kunt praten, dan is de kans groter dat je dochter dit overneemt. Neem hierin het hele gezin mee, want opmerkingen van broertjes en zusjes kunnen nu helemaal verkeerd vallen. 
  • Het is bijzonder. Menstruatie wordt vaak gelinkt aan ellende, maar dat is het niet. Menstruatiepijn is niet fijn, maar het feit dat je menstrueert geeft aan dat de natuurlijke ontwikkeling zijn gang gaat en dat je dochter langzaam een vrouw wordt. Maak er iets bijzonders van. Tijd voor chocolade, samen ergens eten of samen shoppen.
  • Doorbreek het taboe. Menstruatie is normaal, dus laten we het ook zo behandelen. Vertel je dochter dat ze, als ze daar zin in heeft, alles kan en mag blijven doen. Vanuit vroeger ligt er een toch een soort taboe op menstruatie, terwijl dat absoluut niet nodig is. Ze kan gewoon door met alles wat ze normaal doet. Als ze daar zin in heeft. Liever een warm bad of met een kruik op de bank? Ook helemaal prima.
  • Wees open. Praat zelf open, eerlijk en zonder schaamte over menstruatie. Leef je dochter voor dat menstruatie iets normaals is. Laat haar weten dat ze altijd bij jou mag komen met vragen of als ze ergens hulp bij nodig heeft.

Boeken + fijne websites over menstruatie

Weet je zelf ‘ongeveer’ wat er gebeurt, maar wil je meer weten? Er zijn heel veel boeken over geschreven, speciaal gericht op pubers, maar ook om als volwassene meer te leren over het hele proces.

Boeken:

Websites: