1 mei 2020
Als het je voor de eerste keer overkomt schrik je jezelf een hoedje: een driftbui bij je dreumes of kleuter. Waar komt dat vandaan? Wat kan een driftbui veroorzaken en hoe kun je het beste reageren op een driftige kleuter? Lees hier de tips van kindercoach Nicole.
Je herkent het misschien wel: een kind krijsend in het gangpad van de supermarkt (of is dat die van jou?). De handjes gebald tot vuistjes en de voetjes stampend op de grond. En daar staat de moeder/vader dan, vol schaamte, frustratie en woede. Een driftbui bij je kleuter is thuis al vervelend, maar als het publiekelijk gebeurt kun je al helemaal door de grond zakken. Hoe kun je goed omgaan met een driftige kleuter? Ouders Online vroeg het aan kindercoach Nicole van Pamelen.
Een driftbui kun je het beste omschrijven als een plotselinge, hysterische en oncontroleerbare woedeaanval waarbij je kind voor geen reden vatbaar is. Een driftbui is voor peuters en kleuter een manier om frustratie en boosheid te uiten. Sommige driftbuien duren ongeveer 20 seconden, andere kunnen wel uren duren. Een driftige kleuter of peuter gaat stampen, gillen of liggen op de grond. Het is behoorlijk heftig. Zeker als je het voor de eerste keer meemaakt. Driftbuien komen het meeste voor tussen de 2 en 4 jaar, maar er zijn ook driftige kleuters.
Believe us when we say: je bent echt niet de enige ouder met een driftige kleuter (of peuter). De meeste ouders hebben ermee te maken. Driftbuien bij een kleuter of peuter zeggen niets over jou manier van opvoeden of dat je een slechte moeder/vader bent. Het is een heel normaal verschijnsel dat aangeeft dat je kind een emotionele ontwikkeling doorgaat. Onderstaand triggers van een driftbui.
Nicole: ‘Je kleuter is nog volop aan het ontdekken wat voor verschillende gevoelens er bij hem naar boven komen in verschillende situaties. Zo wordt hij verdrietig als een vriendje speelgoed van hem afpakt, of boos als hij net lekker zit te spelen en zijn moeder zegt dat ze naar de winkel gaan. Hoewel de woordenschat van een kleuter met de dag groeit, en hij dus steeds meer woorden kent om uit te drukken hoe hij zich voelt, moet hij nog wel leren hoe hij dat het beste kan doen. Soms vliegt hij daarbij een beetje 'uit de bocht'. Dan kan hij de juiste woorden niet vinden, en raakt daar gefrustreerd over. Het gevolg is en driftbui van huilen en boos zijn.’
Soms hoeft de aanleiding voor een driftbui helemaal niet groot te zijn. Een klein iets kan je kind al mateloos frustreren en een woedeaanval uitlokken. Vaak speelt vermoeidheid, honger, stress, angst of vaker een afwijzing krijgen op een dag, een grote rol.
Ook het karakter van het kind speelt een rol in het krijgen van driftbuien. Zo krijgen temperamentvolle kinderen vaker een driftbui dan rustige kinderen. Kinderen die graag alles in de hand hebben en niet houden van veranderingen, kunnen ook heftiger reageren dan flexibele kinderen.
Een driftbui kan ook veroorzaakt worden door stress of een grote verandering. Denk bijvoorbeeld aan een scheiding, voor het eerst naar de basisschool gaan of gepest worden op school. Het is dus altijd goed om even na te gaan waar de driftbuien vandaan komen, maar dat neemt niet weg dat in de regel een vrij normaal verschijnsel is dat simpelweg aangeeft dat je kind nog niet goed met heftige emoties kan omgaan. Dit leert je kind vanzelf met een beetje hulp van jou.
Wanneer je driftige kleuter heftig krijsend op de grond ligt, dan is het heel begrijpelijk dat je als ouder even met stomheid geslagen bent. Vooral bij de eerste keer. Komt het vaker voor dan maakt die houding plaats voor allerlei emoties zoals boosheid, frustratie, hulpeloosheid of irritatie. Dat maakt het soms heel moeilijk om op de juiste wijze om te gaan met een driftige kleuter (of peuter). Want wat kun je het beste doen? Het is sowieso heel belangrijk om goed stil te staan bij je eigen reactie. Jouw reactie is namelijk heel belangrijk en kan een driftbui verminderen of juist verergeren.
Nicole: ‘In de eerste plaats is het, hoe lastig soms ook, belangrijk om rustig te blijven. Als ouder ben je een spiegel voor je kind: als jij hard gaat roepen, zal je kleuter hetzelfde doen. En hoe driftiger jij bent, hoe langer zijn driftbui zal duren.
Als je kind een heftige driftbui heeft, zal je niet tot hem of haar door kunnen dringen: praten heeft dan ook geen zin, eerst moeten alle negatieve emoties eruit. Laat je kleuter daarom even uitrazen.’
Nicole: ‘Als hij wat rustiger is, vraag je kort en duidelijk waarom hij zo boos/verdrietig is. Daarna probeer je samen tot een oplossing te komen, maar stel wel duidelijke grenzen: als je kleuter boos in het gangpad van de supermarkt ligt omdat hij pannenkoeken wil eten in plaats van bloemkool, kan je daar niet elke keer aan toegeven. Het helpt dan om duidelijk te zijn: bijvoorbeeld door uit te leggen dat jullie altijd pannenkoeken eten als er iemand jarig is in het gezin, en dat dit deze week niet zo is.’
Kinderen gedijen heel goed op duidelijke grenzen en structuur (al vinden ze de grenzen die je stelt soms niet zo heel leuk). Zo weten ze waar ze aan toe zijn, hebben ze duidelijkheid, voorspelbaarheid en overzicht. Je kind leert zo ook vanzelf dat een driftbui niet helpt om de zin te krijgen. Raakt je kind gefrustreerd omdat iets niet mag, dan kan een time-out helpen. Zet je kind bijvoorbeeld even apart.
Kindercoach Nicole: Soms kan je merken dat je kleuter in een driftbui 'blijft hangen': hij blijft dan huilen en dreinen, en weet misschien zelf niet meer waarom! Dan kan je helpen door hem wat af te leiden: door over een ander onderwerp te beginnen of hem te vragen of hij je wil helpen. Als jullie in de supermarkt zijn, dan kan je kind bijvoorbeeld iets voor je pakken.’
Heel belangrijk: beloon je kind als hij of zij goed gedrag vertoont, bijvoorbeeld door complimentjes te geven, even te knuffelen of samen te spelen. Het is jammer dat we dit vaak vergeten te doen. Dus volgende keer als je kind lekker zit te spelen, een keer een rit in de auto niet zit te zeuren of het bordje netjes leeg eet: merk het op en spreek je waardering uit!
Merk je dat je kind vaak een driftbui heeft of heel snel om kleine dingen boos kan worden? Dan kan het helpen om er samen mee aan de slag te gaan, bijvoorbeeld met dit werkboek 'Wat kun je doen als je te snel boos wordt'. Dit werkboek is gemaakt voor kinderen om hen door middel van oefeningen (die jullie samen doen) te helpen met deze heftige emoties. Zo kan je kind oefenen om hier zelf steeds meer grip op te krijgen. De oefeningen zijn geschikt voor alle kinderen in de basisschoolleeftijd.
Rustig blijven en een beetje afstand bewaren is dus heel belangrijk, hoe moeilijk dat ook is. En dan nog iets, wat trouwens ook super moeilijk is: zorg ervoor dat je de driftbui van je kleuter (of peuter) niet beloont! Belonen doe je bijvoorbeeld als je jouw kind veel aandacht gaat geven. Wat je dus NIET moet doen:
Het zou natuurlijk fijn dat je met je driftige kleuter wel ‘gewoon’ boodschappen kunt doen zonder dat het uitloopt op een woedeaanval. Wat kun je doen om een driftbui te voorkomen?
Nicole: ‘Je kunt een driftbui niet helemaal voorkomen, maar je kunt wel dingen doen om de kans erop te verkleinen. Als eerste is het belangrijk dat je kind weet dat hij best eens boos mag zijn. Boosheid is een emotie die, net zoals alle andere emoties, gewoon geuit mag worden. Soms moet je kind de emmer van emoties nu eenmaal even legen. Maar je kunt wel wat afspraken maken, bijvoorbeeld dat je kind tijdens een driftbui niemand of zichzelf pijn mag doen, niet fysiek maar ook niet met woorden (bijvoorbeeld door te schelden).’
Onderstaand nog een paar tips van Nicole die op den duur kunnen helpen bij driftige kleuters:
Dit artikel in geschreven in samenwerking met Nicole van Pamelen, Kindercoach De Zeeuwse Pluim.
