18 april 2005 door Henk Boeke

Gekibbel over kinkhoest

Kort samengevat komt het probleem hierop neer. Er bestaan twee soorten vaccins voor kinkhoest:

• een cellulair vaccin dat hele cellen bevat, en dat toegepast wordt in Nederland;
• een a-cellulair vaccin dat alleen maar stukjes van cellen bevat, en dat toegepast wordt in het buitenland.

Het a-cellulaire kinkhoest-vaccin wordt algemeen erkend als veiliger. De Gezondheidsraad heeft daarom al in 2000 geadviseerd om over te stappen op het a-cellulaire vaccin. Dit advies is echter nog steeds niet opgevolgd. Althans niet volledig. Alleen bij de herhalingsprik op 4-jarige leeftijd wordt dit vaccin toegepast.

Hoewel ook de overheid erkent dat het a-cellulaire vaccin veiliger is, houdt men toch vast aan vaccinatie met het cellulaire vaccin. Het argument daarvoor is dat het cellulaire vaccin niet per se onveilig is, en dat het a-cellulaire vaccin pas over een aantal jaren beschikbaar komt in Nederland.

Netwerk kwam echter met andere cijfers dan de cijfers die de overheid hanteert. Het cellulaire vaccin zou volgens de programmamakers lang niet zo veilig zijn als de overheid altijd zegt. Deze boodschap werd flink zwaar aangezet, met een voorbeeld van een kind dat blijvende hersenschade had opgelopen.

Gezondheid

De NIPT-test nu vergoed door de zorgverzekering: 7 vragen beantwoord

De risico's

Wat zijn nu eigenlijk de risico's? Eigenlijk is er nog maar weinig bekend over de bijverschijnselen van de DKTP-prik. Netwerk stelde daarover het volgende:

"Uit een rapport van het Rijksinstituut van Volksgezondheid en Milieu (RIVM) uit 1999 blijkt onder meer dat artsen melden dat 1 op de 1000 kinderen, enkele uren na de prik, een collaps krijgt. Dit betekent dat de zuigeling een periode helemaal van de wereld is. Zeven zuigelingen overlijden per jaar na het krijgen van de vaccinatie."

De cijfers

Op dit moment wordt er flink gekibbeld over de risico-cijfers. Direct na de uitzending van Netwerk kwam het NVI (Nederlands Vaccin Instituut) dat de vaccins maakt, met een verklaring waarin de cijfers van Netwerk werden aangevochten.

Vooralsnog blijft deze kwestie onbeslist. In ieder geval is hij te technisch en te ingewikkeld om er makkelijk een oordeel over te kunnen vellen.

Kamervragen

Inmiddels is deze zaak ook doorgedrongen tot de Tweede Kamer. Op 6 januari stelde Agnes Kant van de SP al vragen aan de minister van Volksgezondheid ("Waarom neemt u het advies van de Gezondheidsraad niet over?") en op 15 januari stelden de kamerleden Schippers en de Vries (VVD) vragen naar aanleiding van de Netwerk-reportage.

Eind januari zal de minister antwoorden.

Petitie

Niet alleen de Tweede Kamer maakt zich zorgen, maar ook de Stichting Vaccinatieschade. Deze stichting, een initiatief van een bezorgde (en goed geïnformeerde) ouder, heeft een petitie opgesteld die u kunt tekenen. In deze petitie wordt de minister van Volksgezondheid opgeroepen om het a-cellulaire vaccin in te voeren.

Als u tekent, zegt u het volgende:

"Hierbij vraag ik aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om direct het whole-cell kinkhoestvaccin uit het RVP (RijksVaccinatieProgramma) te vervangen door het a-cellulaire kinkhoestvaccin."

Let op: per 18 april 2005 is de Stichting Vaccinatieschade opgeheven vanwege gebrek aan financiële middelen.

Praktische vragen

Al met al blijven er natuurlijk heel wat praktische vragen over. Een aantal daarvan kunnen we beantwoorden, maar andere (nog) niet. Vanzelfsprekend zullen we de witte plekken voor u invullen zodra we meer weten.

• Wat zijn nu precies de bijwerkingen van het kinkhoest-vaccin?
  
  Het RIVM (de overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor het rijksvaccinatieprogramma) zegt daarover: "Bij de DKTP-vaccinatie bestaan de bijwerkingen vooral uit koorts, huilen en reacties rondom de prikplek. Bij een klein deel van de ingeënte kinderen doen zich tijdelijk heftiger verschijnselen voor zoals koortsstuipen en collaps (wit wegtrekken, spierslapte en niet reageren). Het vaccin leidt niet tot blijvende schade. Er bestaat ook geen verband tussen vaccinatie en overlijden van kinderen."

De critici stellen hier tegenover dat de bijwerkingen heftiger kunnen zijn dan het RIVM zegt. Tot blijvend letsel en overlijden aan toe. Maar ook al is dat het geval, dan nog is de kans daarop heel klein.

• Is het nu wel of niet gevaarlijk om te vaccineren?
  
  Deze vraag valt helaas niet beantwoorden. Niet alleen nu, maar ook niet in de toekomst. Want wat de een gevaarlijk noemt, vindt de ander veel minder gevaarlijk. Zelfs al zou de kinkhoest-vaccinatie blijvend letsel kunnen veroorzaken (wat ontkend wordt door de overheid), dan nog zal de één een getal van 1 op de 1000 wel gevaarlijk vinden en de ander niet. De werkelijke getallen (van de critici) zijn trouwens nog een stuk lager dan 1 op de 1000.

• Is het a-cellulaire vaccin te koop bij de apotheek?
  
  Nee, het a-cellulaire vaccin is niet te koop bij Nederlandse apotheken.

• Kan het a-cellulaire vaccin in het buitenland worden aangeschaft?
  
  Ja, maar dat heeft weinig zin. In landen als België en Duitsland wordt het kinkhoest-vaccin namelijk los verkocht. In Nederland wordt het gecombineerd met het Hib-vaccin.

• Heeft het zin om de kinkhoest-vaccinatie uit te stellen?
  
  Daarover bestaat op dit moment nog zoveel onduidelijkheid dat we er nu geen uitspraak over kunnen doen.

Wordt vervolgd.