23 december 2005 door Justine Pardoen
Giftige stoffen zitten niet alleen in 'het milieu', maar ook in ons eigen bloed. Zelfs in het bloed van baby's, zo blijkt uit Groningse analyses van navelstrengbloed.
Het maakt niet uit waar je woont, hoe oud je bent, of welk werk je doet: iedereen heeft milieuvervuilende stoffen in zijn bloed. De chemische stoffen die in ons milieu komen, vervuilen niet alleen dat milieu, maar ook onszelf. Nieuw onderzoek laat zien dat moeders deze stoffen doorgeven aan hun kinderen. Het wordt dus tijd dat de industrie stopt met het gebruik van deze stoffen. Milieu-organisaties zoals Greenpeace ijveren al een tijd voor strengere wetgeving.
In ons land hebben Greenpeace en het Wereldnatuurfonds onderzoek laten doen naar bloedmonsters uit navelstrengbloed, die zijn afgestaan door moeders na een bevalling in het Academisch Ziekenhuis Groningen. Wat zit daarin en wat zijn daarvan de gevolgen voor de baby?
Uit de jaren '70 kennen we nog het gedoe rond PCB's en dioxinen. De effecten daarvan op kinderen en ongeboren baby's waren dermate zorgelijk dat die stoffen in 1976 verboden werden.
De gevolgen waren onder andere: ontregeling van het immuunsysteem, veranderingen in de seksuele ontwikkeling van de foetus, borstkanker, een lager IQ, en een vertraagde hersenontwikkeling.
De stoffen waar we ons nu, anno 2005/2006, zorgen om moeten maken, lijken veel op die PCB's uit de jaren '70. Ze heten PBDE's. Net als PCB's zijn PBDE's vooral schadelijk voor ongeboren baby's en jonge kinderen, omdat in die leeftijdsfase de hersenen worden aangelegd en zich ontwikkelen.
Inmiddels wijzen verscheidene dierproeven al op een relatie tussen het contact met deze PBDE's enerzijds en gedragsproblemen, hormonale problemen en leerstoornissen anderzijds. Het recente onderzoek uit Groningen heeft de aanwezigheid van PBDE's nu ook aangetoond in navelstrengbloed; het kan dus zijn dat baby's er in de buik al mee in aanraking komen.
Naast de PBDE's moeten we ons ook zorgen maken over Bisphenol-A, een stof die veel gebruikt wordt in plastic. Deze stof heeft gevolgen voor de geslachtsorganen en het voortplantingssysteem. Inmiddels is ook deze stof gevonden in het navelstrengbloed van baby's. Via het lichaam van de moeder wordt die stof dus doorgegeven aan de kinderen.
Daarnaast zijn er in het navelstrengbloed ftalaten (weekmakers) gevonden. Deze stoffen zijn vooral schadelijk voor het mannelijk voortplantingssysteem.
Ook werden er stoffen aangetroffen die inmiddels al verboden zijn, zoals een synthetische musk-verbinding (die gebruikt werd in cosmetica), ingrediënten voor industriële schoonmaakmiddelen, stoffen voor de productie van anti-aanbakpannen, waterafstotende coatings, en zelfs sporen van DDT.
Hoe komen al die stoffen in ons lijf (of het lijf van onze kinderen) terecht? Dat kan via verschillende routes:
Voor vrijwel alle toepassingen zijn inmiddels alternatieven beschikbaar, maar veel bedrijven gaan daar helaas (nog) niet toe over. De reden daarvoor is dat de alternatieven meestal duurder zijn.
Sommige bedrijven hebben wél aangegeven de schadelijke stoffen te gaan vermijden of vervangen, waaronder Samsung, Puma, en Hennes & Mauritz. Maar veel andere bedrijven weigeren dat. Zoals Disney, die schadelijke stoffen verwerkt in kinderkleding. Dit soort bedrijven kan pas gedwongen worden tot een ander beleid, als daar Europese wetgeving voor komt.
De Europese Unie is al geruime tijd bezig om nieuwe wetgeving voor te bereiden voor het gebruik van chemicaliën, in de vorm van REACH (Registratie, Evaluatie en Autoristatie van Chemicaliën). Met REACH gaat het echter niet goed:
Begin 2006 heeft het Europees parlement in een tweede stemronde de kans om die verplichte vervanging voor alle gevaarlijke chemische stoffen alsnog in de wetgeving op te nemen. Zo kán REACH alsnog de gewenste wetgeving worden om daadwerkelijk een einde te maken aan de voortgaande chemische vervuiling van mens en milieu.
Los van al die wetgeving kunt u natuurlijk zélf al proberen om zo veel mogelijk gifvrije producten te gebruiken. De Koopwijzer van Greenpeace kan u daarbij helpen.
De Koopwijzer kent vier product-categorieën:
www.greenpeace.nl
Greenpeace houdt de meest actuele stand van zaken bij op de eigen website.
Greenpeace rapport - 'A Present for Life' (pfd, 1Mb)
Het rapport 'A Present for Life' van Greenpeace en het Wereldnatuurfonds (september 2005).
TNO-rapport - 'Man-Made Chemicals in Maternal and Cord Blood' (pdf, 724 Kb)
Testresultaten van het Groningse onderzoek naar schadelijke stoffen in navelstrengbloed, op initiatief van Greenpeace en het Wereldnatuurfonds.
Persbericht d.d. 17 november 2005
De reactie van de gezamenlijke milieu- en consumentenorganisaties op het Europese besluit van 17 november 2005
Persbericht d.d. 13 december 2005
De reactie van de gezamenlijke milieu- en consumentenorganisaties op het Europese besluit van 13 december 2005
