11 september 2020 door Michanou Selberie

Machtsspelletjes onder meiden: dit kun je doen

Wat is meidenvenijn?

Meidenvenijn gaat om het vormen van vaste groepjes en het expliciet buitensluiten van andere meisjes door vervelende machtsspelletjes maar ook negeren, staren, fluisteren, roddelen, met de ogen rollen, iemand belachelijk maken, manipuleren, commentaar leveren op kleding, kapsel of gedragingen, enzovoorts. Jonge meiden kunnen door hele korte momenten gekleineerd worden door anderen. Dit typische gedrag is soms zo subtiel dat je het makkelijk kunt missen als je niet oplet. We kennen en zien het allemaal maar er wordt nog steeds te weinig aan gedaan, terwijl het veel schade kan opleveren bij de slachtoffers.

Koninginnen binnen hun koninkrijkje

De meeste meisjesgroepjes zijn als een koninkrijkje met een koningin aan het hoofd. Zij bepaalt wie erbij hoort en wie niet. Zij maakt de regels: wat gaan we doen, wat trekken we aan. Rosalind Wiseman, een Amerikaanse pedagoge, noemt de koningin de ‘queenbee’, haar trouwste vriendin heet ‘sidekick’ (aangeefster of hofdame) en de raadsvrouw van de koningin is de ‘banker’. De banker verzamelt roddels en informatie. Met die informatie kan het drietal elkaar en andere meisjes manipuleren. Een koningin is natuurlijk niets zonder onderdanen, daarom heeft zij meisjes in haar gevolg: de ‘wannabees’. Zij doen alles om bij het populaire drietal te horen. Om zich als groep sterker te voelen, hebben de koningin, haar hofdame en raadsvrouw, het vaak voorzien op een ‘target’, een doelwit. Een target is niet altijd het klassieke lelijke eendje of de nerd van de klas. Het kunnen ook meisjes zijn die een bedreiging vormen voor de koningin. Iedereen kan dus een slachtoffer worden.

Hoe ga je om met meidenvenijn en machtsspelletjes?

Als je dochter thuiskomt in tranen doordat ze door andere meiden is uitgelachen of omdat ze het gevoel heeft dat er over haar geroddeld wordt, kun je je als ouder erg machteloos voelen. Je kunt het probleem nu eenmaal niet oplossen. Wat kun je wel doen?

• Luister écht naar je dochter en haar verhaal en vraag zo veel mogelijk door om het hele verhaal te horen.
• Neem haar verhaal en de ruzie altijd serieus, ook als je denkt dat het wel meevalt en het ook bij de leeftijd hoort. Neem haar emotie ook altijd serieus.
• Benoem dat je het waardeert dat ze naar je toekomt en het aan je vertelt.
• Praat met je dochter over dit typische meidengedrag en leg uit dat de ‘koningin’ van het groepje eigenlijk zelf heel onzeker is.
• Leer je dochter om haar grenzen duidelijk te maken door duidelijk ‘nee’ en ‘stop’ aan te geven en leer haar om weg te lopen en zich zelfverzekerd op te stellen. Dan is de lol er namelijk snel vanaf voor de ander.
• Stimuleer haar zelfvertrouwen en kritisch denkvermogen, zodat ze erboven kan gaan staan.
• Zeg er wat van als je ziet dat meiden roddelen of anderen buitensluiten. Ben zelf die assertieve ouder zodat je dochter daar ook van kan leren.

Belangrijk: Probeer het niet op te lossen! Voorkom dat je de ouders van het andere meisje erop aanspreekt of contact opneemt met school. Daarmee schaadt je het vertrouwen van je dochter en zal ze een volgende keer minder snel of niet meer naar je toe komen. Meiden van deze leeftijd kunnen snel schaamte en onzekerheid voelen, vooral als ze het idee krijgen dat het ze niet lukt om vriendinnen te maken.

Mediaopvoeding

Thuis of in de kluis: telefoonverbod op scholen?

Wat kun je doen als jouw dochter anderen pest?

Krijg je steeds meer signalen die erop duiden dat jouw dochter wel eens zelf een ‘koningin’ van haar eigen koninkrijk met meiden zou kunnen zijn? Dan wil je dat natuurlijk zo snel mogelijk stoppen. Hoe kun je daar bij helpen?

• Geef het goede voorbeeld. Dit is de meest effectieve methode. Kinderen doen namelijk niet wat ouders zeggen, maar wat ouders doen. Ga jij respectvol om met anderen? Dan leert je dochter dit uiteindelijk ook. Dat gaat natuurlijk niet van de ene op de andere dag maar goed voorbeeld doet volgen.
• Ga eens in gesprek met je dochter over haar vriendinnengroep. Is ze gelukkig met haar vriendinnen? Waarom zijn het haar vriendinnen? Probeer zo te ontdekken wat ze belangrijk vindt.
• Bespreek samen de effecten van pesterijen op iemand. Kijk ook eens samen een film over meidenvenijn, zoals de film meangirls. De film is een goede weergave van hoe een schoolklimaat op de middelbare school kan zijn. Daarnaast is de film Onderhuis ook een prachtige film die gaat over venijn onder meisjes.
• Breng je kind empathie bij: “Hoe zou jij het vinden als een ander meisje dit over jou zou zeggen/dit jou zou aandoen?”

Corrigeer je kind als je achter pesterijen komt. Sommige ouders vinden het moeilijk om hun kind te corrigeren, uit mede­lijden, onmacht of angst voor afwijzing, en nemen zo negatief gedrag voor lief. Ga eens bij jezelf na of je dit lastig vind, zodat dit je niet in de weg hoeft te staan in het corrigeren van je dochter.

Mijn verhaal

Eindelijk was het zover: mijn dochter had de respectabele groep 8 bereikt. Ik schrijf respectabel, omdat dit voor haar een soort mijlpaal was. Hunkerend had ze 8 jaar lang uitgekeken naar de laatste deur op de gang waar meester M. de scepter zwaaide. Ze had er zin in. Het laatste jaar hield in: de musical, schoolkamp, en nog een aantal aspecten op school waar alleen een groep-achter recht op had. Ze begon dan ook met heel veel zin aan dit voor haar zo spannende jaar.

Zowel ik als mijn dochter had niet kunnen verzinnen dat het jaar zo anders zou gaan lopen dan wij verwachtten. ‘Plezierig, samen met elkaar’ werd voor onze dochter helaas ‘zeer verdrietig en alleen’. Wat was nu het geval? Haar beste vriendin, de zogenoemde BFF, wilde plotsklaps niets meer van haar weten en ze werd prompt het meidengroepje waar ze altijd bij had gehoord uitgegooid. Hierbij hoorde ook pesten op WhatsApp, en buiten worden gesloten.

Ik, als moeder, werd natuurlijk enorm geraakt door deze gebeurtenis, maar wat ik voornamelijk verbijsterend vond, was dat het maar niet duidelijk werd wat er nu precies aan de hand was. De gewiekstheid van de meiden, de onverschillige houding van de ouders en de onwetendheid van school lieten mij aan den lijve ervaren hoe ingewikkeld en hardnekkig deze vorm van pestgedrag kan zijn.

Een jaar later zit ik thuis achter mijn computer. Op het beeldscherm zie ik twee meiden dansen en zingen. Ze zijn vrolijk en blij. Het nummer dat ze zingen is geschreven door een topproducent en ze staan in de halve finale van het best bekeken kindermuziekprogamma van dit moment: Het Avro Junior Songfestival. Eén van deze twee meiden is mijn dochter. Haar ervaring met het meidenvenijn ligt ver achter haar en ze spettert van het scherm af. Ze danst en zingt en lacht. Ze kijkt uit naar de halve finale, ze heeft er zin in. Ze is over naar 2vwo en heeft op school een award gekregen. Waarom? Ze is sociaal en lief en heeft zorg voor anderen.

Deze levensles heeft veel goeds gebracht, mijn dochter is krachtiger, gaat veel meer met jongens om, omdat ze even ‘meidenmoe’ is. Haar zelfvertrouwen is, mede dankzij de STA Sterk Training van stichting omgaan met pesten, enorm gegroeid. Ze komt meer voor zichzelf op.

Deze ervaring was voor mij de laatste trigger om de opleiding tot weerbaarheidstrainer te gaan volgen en kindercoach te worden. Uiteindelijk ben ik de deze queenbee heel dankbaar, zij heeft ervoor gezorgd dat mijn praktijk Konfia is ontstaan, waardoor ik nu pestslachtoffers verder helpen.

Bronvermelding

Artikel meidenvenijn een subtiele machtsstrijd, JM ouders 2014

Tijdschrift voor pleegzorg Thema artikel meidenvenijn  2009, schrijfster Anke Visser

Queen bees & wannabees  2003, schrijfster Rosalind Wiseman