Ben jij eigenlijk voorbereid op het ouderschap en je baby? Dit kun je doen

13 december 2010 door Liam Zwitser

Manga en anime - Japanse popcultuur in Nederland

Heeft uw kind een uitgesproken belangstelling voor de subcultuur rond manga en anime, en wilt u weten waar het eigenlijk over gaat? Ouders Online praat u bij.

Pokémon en Dragon Ball Z zijn al jaren een hit, zowel op tv als in de vorm van games. Ze zijn gebaseerd op de Japanse manga (strips) en anime (tekenfilms). Kenmerkend zijn de grote ogen, het opvallende haar en de vecht-scènes.

Bij sommige tieners gaat de fascinatie voor manga en anime door als ze ouder worden. Dan kunnen ze zich gaan specialiseren in bepaalde titels, of zich verkleden als hun favoriete personage (het zogenaamde cosplay), of geïnteresseerd raken in de pornografische varianten.

Oude traditie

Veel mensen denken dat anime en manga een fenomeen zijn van de laatste tijd. Voor anime klopt dat wel (want tekenfilms bestaan pas sinds de jaren '30) maar manga komt voort uit een veel oudere traditie.

Eeuwen geleden werden er al manga-achtige plaatjes gemaakt. Ook traditionele houtprenten hebben soms een stijl die erg kan lijken op manga. De eerlijkheid gebiedt overigens te zeggen dat niet alle kunsthistorici en mangaka (manga-tekenaars) de link tussen de oude tradities en de hedendaagse manga-cultuur erkennen.

Manga

Een van de beroemdste manga-stripfiguren is Astro Boy, uit de jaren '50 (zie de illustratie bovenaan dit artikel). Door Astro Boy werd manga populair bij een groot publiek.

De eerste manga waren pacifistisch. Japan was mede-schuldig aan de Tweede Wereldoorlog, waardoor Japanners zeer gemotiveerd waren om een volgende oorlog te voorkomen. Dit verklaart ook de populariteit van het 'schattigheid motief' (kawaii) alhoewel er daarnaast ook rechttoe rechtaan actie-series zijn.

In de jaren '80 en '90 groeide manga uit tot zijn huidige populariteit, en werd het concept ook internationaal bekend.

Anime

De eerste anime (tekenfilms) werden gemaakt in de jaren '30, als experiment van Walt Disney. De echte doorbraak kwam echter pas na de Tweede Wereldoorlog.

Net als de manga waren ook de anime in eerste instantie pacifistisch van aard, maar tegenwoordig valt dat wel mee. Je kunt nu ook gewoon een toffe actie-anime zien, zonder overdreven moralisme.

Aantrekkingskracht

Waarom zijn manga en anime zo mateloos populair? Ik zie twee mogelijke verklaringen.

Ten eerste zijn de emoties van de personages vaak heel herkenbaar, waardoor de verhalen al snel interessant zijn. Zelfs bij series die ogenschijnlijk alleen om actie draaien, zoals Bleach (Shounen), gaat het meer om de emoties dan om het vechten.

De vechtpartijen zijn overigens zo goed, dat ze ook aantrekkelijk zijn voor mensen die niet zo geïnteresseerd zijn in de emoties.

Ten tweede is de tekenstijl voor veel mensen erg aantrekkelijk. Bij manga zorgt de vluchtige, soms wat simplistische tekenstijl ervoor dat het 'makkelijk wegleest', waardoor je snel in het verhaal wordt getrokken. Je ogen bewegen zich als vanzelf over de pagina en je wordt er meteen vrolijk van.

Otaku subcultuur

Al snel ontstond er een subcultuur rond manga en anime. Eerst in Japan, en later wereldwijd. Buiten Japan speelt zich dit vooral af op internet.

De fans worden otaku genoemd. Vroeger was dat een negatieve term, maar tegenwoordig is hij min of meer neutraal. Buiten Japan is de term nooit zo negatief beladen geweest. Otaku hebben inmiddels hun eigen tradities om hun fan-zijn te uiten.

Otaku's treffen elkaar op conventies. Dat zijn grote, vaak meerdaagse bijeenkomsten, waar ze bij elkaar komen om hun subcultuur te vieren. Zo'n conventie kan de vorm hebben van een cosplay, waarbij de deelnemers zich verkleden als hun favoriete anime-, manga- of game-personage, met het bijbehorende gedrag.

De deelnemers ervaren dit soort bijeenkomsten als super-gezellig, en meestal zijn er ook programma's voor tieners en jongere kinderen.

Genres

Anime en manga kennen tal van genres, variërend van actie en seks tot fantasy en science fiction. De bekendste zijn:

  • Yaoi - over homo-erotische relaties. Meestal zonder expliciete seks. Vaak speelt het zich af op school (omdat daar veel relaties zijn) en zijn de personages dus kinderen. Wen d'r maar aan ;-)
  • Yuri - idem als Yaoi (zie boven) maar dan over lesbische relaties. Voor beide genres geldt dat er vaak veel nadruk wordt gelegd op de 'schattigheid' van de personages.
  • Ecchi - de term is afgeleid van de letter H, de eerste letter van het woord 'hentai' (zie aldaar). Sexy scènes, vooral bedoeld voor jongens (van alle leeftijden).
  • Hentai - is porno. Letterlijk: vreemd, afwijkend. Waarschuwing: in dit genre kunnen vreemde dingen voorkomen, zoals schoolmeisjes die verkracht worden door aliens. U bent gewaarschuwd ;-)

Voor de beginners

Om een eerste indruk te krijgen van het genre, raden we aan:

  • Lucky Star
  • Naruto

Vaak gaat het om series, die honderden afleveringen kunnen omvatten. Trailers zijn beschikbaar via Youtube.

Sommige titels zijn ook in het Nederlands verschenen. Zie: www.mangakana.com. Er zijn verschillende Nederlandstalige forums, waaronder Animewolken.nl. Een populair tijdschrift is Aniway.

Waar moet je als ouders op letten?

Anime en manga kunnen seks en geweld bevatten. Wat dat betreft moet je dus wel opletten met kleine kinderen.

Anderzijds hoef je er ook weer niet àl te krampachtig mee om te gaan. Het zijn 'maar' tekeningen, en als je geen negatieve effecten merkt bij je 12-jarige (of ouder), hoef je je geen zorgen te maken.

Het leeftijds-classificatiesysteem Kijkwijzer zegt helaas niets over anime. De redactie van Ouders Online geeft u daarom een eigen inschatting van de populairste titels:

  • Devil may cry: 12 jaar
  • Death note: 16 jaar
  • Bleach: 12 jaar

Verklarende woordenlijst

Anime - Japanse tekenfilms. Ze worden serieuzer genomen dan tekenfilms in het Westen.

Cosplay - jezelf verkleden (en soms ook gedragen) als je favoriete anime-, manga-, of game-personage. Op conventies worden vaak cosplay-wedstrijden gehouden.

DDR - 'Dance Dance Revolution' is een populair dansspel waarbij je op het ritme van de gekozen muziek moet dansen op een mat. Altijd een hit op conventies.

DDR room - de ruimte op een conventie waar DDR beoefend wordt.

Dealer room - de ruimte op een conventie waar merchandise verkocht wordt, zoals manga, anime, figurines, posters en t-shirts.

Kawaii- schattigheid.

Manga - Japanse strips. Net als anime worden ook manga serieuzer genomen dan strips in het Westen.

Mangaka - manga-tekenaars.

Otaku - Een fan van anime en manga.

Voor meer termen, zie: Wikipedia - Anime