2 november 2009 door Justine Pardoen

Strengere handhaving leeftijdsgrenzen films en games

Ouders steunen de strengere handhaving van de leeftijdsgrenzen voor films en games, zo blijkt uit een onderzoek van het ministerie van Justitie. Een grote meerderheid wil inderdaad dat de wet beter wordt nageleefd. Ouders vinden het belangrijk dat het bedrijfsleven én de overheid daar samen werk van maken.

Wat zegt de wet eigenlijk?

Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de vierde categorie wordt gestraft hij die een afbeelding, een voorwerp of een gegevensdrager, bevattende een afbeelding waarvan de vertoning schadelijk is te achten voor personen beneden de leeftijd van zestien jaar, verstrekt, aanbiedt of vertoont aan een minderjarige van wie hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden, dat deze jonger is dan zestien jaar. (Wetboek van Strafrecht, artikel 240a)

Wat u in uw eigen huis doet, mag u zelf weten. Maar bedenk wel dat jonge kinderen die kijken naar materiaal waar ze te jong voor zijn, een risico lopen op:

• agressie;
• imitatie;
• afstomping;
• angstgevoelens;
• nachtmerries;
• bedplassen;
• een vertekend seksbeeld;
• het overnemen van grof taalgebruik.

Afspraken

De overheid en het bedrijfsleven hebben het volgende afgesproken:

Opvoeding en gedrag

Hoeveel zakgeld is normaal en wat geven andere ouders?

• kinderen krijgen geen dvd's of games mee met de leeftijdsclassificaties 12 jaar of 16 jaar als ze daarvoor te jong zijn;
• bioscopen verkopen geen kaartje meer voor films met de leeftijdsclassificaties 12 jaar of 16 jaar als kinderen te jong zijn;
• bij games en films voor 16 jaar wordt om een ID gevraagd;
• bij games en films voor 12 jaar wordt in geval van twijfel naar de leeftijd gevraagd en het antwoord geaccepteerd;
• in bioscopen geldt de uitzondering dat kinderen die 1 of 2 jaar jonger zijn dan de leeftijdsgrens, alsnog worden toegelaten als ze met hun ouders zijn en als die toestemming geven.

Let op: de Nederlandse wet stelt dus een grens bij 16 jaar (zie de wettekst hierboven). Dat houdt in dat het niet strafbaar is om een game of film van 18 jaar mee te geven of te vertonen aan een kind van 16 of 17 jaar. Voor het handhaven van de grens van 18 jaar zijn ouders dus vooral zelf verantwoordelijk. De leeftijd 18 jaar in vergelijking met 16 jaar heeft meestal te maken met extreem geweld of expliciete of gewelddadige seks.

Cursussen voor het personeel

Bioscopen, winkels en bibliotheken gaan hun personeel instrueren over de regelgeving. Alle verkopers en baliemedewerkers moeten daartoe een cursus volgen. Als ze die cursus met goed gevolg hebben afgelegd, krijgen ze een certificaat. Daarmee laten ze zien dat ze de regels kennen.

Ter ondersteuning van het personeel is een website gemaakt die vernoemd is naar het nummer van het wetsartikel: www.buro240a.nl.

Controle

De overheid gaat actief handhaven. Daarvoor heeft het ministerie van Justitie het bedrijf 'Verispect' ingeschakeld, dat ook al controles uitvoert op de naleving van allerlei andere wetten.

Vanaf het voorjaar van 2010 gaan medewerkers van Verispect controleren of bioscopen, winkels en bibliotheken zich aan de regels houden. Daarbij zullen ook mysterie shoppers worden ingezet.

Als de wet wordt overtreden, kan de rechter een straf opleggen in de vorm van een boete of een vrijheidsstraf. De hoogte van de straf hangt samen met de ernst van de overtreding en of de ondernemer bijvoorbeeld eerder voor soortgelijke overtredingen is beboet. De boete kan oplopen tot maximaal 18.500 euro en de vrijheidsstraf tot maximaal één jaar.

Wat betekent dit voor ouders?

Ouders kunnen er nu dus op rekenen dat winkeliers geen games of films meer meegeven aan kinderen die jonger zijn dan de leeftijdsaanduiding op het product. Ook mogen kinderen onder de 16 jaar geen bioscoopkaartje meer kopen als ze jonger zijn dan de Kijkwijzer aangeeft.

Wie toch merkt dat zijn kinderen thuiskomen met games of films die uitgeleend, verhuurd of verkocht zijn onder de toegestane leeftijd, kan klagen bij:

• www.kijkwijzerklacht.nl voor films;
• www.pegiklacht.nl voor games.

Ook kunnen producten teruggebracht of teruggestuurd worden. Dat laatste geldt ook voor webwinkels, die nog geen controle vooraf kunnen doen. Daar kunnen kinderen nu gewoon kopen wat ze willen, zolang ze maar betalen. Dit heeft wel de aandacht van Justitie, maar het is nog niet duidelijk hoe het geregeld gaat worden dat ook webwinkels zich aan de wet moeten gaan houden.

Bibliotheken en scholen

De wet geldt ook voor vertoningen in openbare gelegenheden als bibliotheken en scholen. Ook daar mogen kinderen dus niet blootgesteld worden aan materiaal waar ze te jong voor zijn volgens Kijkwijzer en Pegi.

We horen nogal eens dat scholen en bibliotheken niet altijd zorgvuldig omgaan met het blootstellen van kinderen aan mogelijk schadelijk materiaal (films, games, internet). Heeft u daar zelf ervaring mee? Mail uw verhaal naar [email protected].

Test uzelf

Het onderzoek onder ouders, dat uitgevoerd werd door het ministerie van Justitie, bevat een aantal interessante situaties die we u niet willen onthouden.

Situatie 1

Stel dat uw kind van 11 jaar is gaan winkelen en een computerspel heeft gekocht met een leeftijdsgrens van 16 jaar. Het spel heeft deze leeftijdsgrens omdat het te gewelddadig is voor jongere kinderen. Hoe zou u reageren?

Resultaten:

• vier-vijfde van de ouders vindt dat de verkoper dit spel niet had mogen verkopen.
• bijna drie-kwart van de ouders zegt het spel te gaan ruilen of terug te brengen naar de winkel;
• twee-derde van de ouders zou aan hun kind uitleggen waarom dit in de toekomst niet meer mag gebeuren;
• bijna de helft van de ouders zou de verkoper om uitleg gaan vragen en een kwart zou de verkoper uitleggen dat het verboden is om dit spel te verkopen aan kinderen jonger dan 16 jaar.

Situatie 2

Stel dat uw kind van 9 jaar met leeftijdsgenootjes naar de bioscoop wil, en daar een film wil kijken met de leeftijdsgrens van 12 jaar. De film heeft deze leeftijdsgrens omdat deze mogelijk te angstaanjagend is voor jonge kinderen. Uw kind en zijn leeftijdsgenootjes wordt de toegang geweigerd, omdat zij te jong zijn. Wat vindt hiervan?

Resultaten:

• vier-vijfde van de ouders vindt het goed dat hun kind de toegang zou worden geweigerd omdat de leeftijdsgrens er voor een reden is;
• twee-derde van de ouders zou hun kind naar een andere film laten gaan.

Situatie 3

Stel, u wilt met uw kinderen van 10 en 13 jaar naar de nieuwste Harry Potter film, die een leeftijdsgrens van 12 jaar heeft. Uw kind van 10 jaar wordt de toegang geweigerd. Wat zou u doen?

Resultaten:

• de helft van de ouders vindt dat hun kind van 10 jaar de film best mag zien, als zij er zelf bij zijn;
• de andere helft van de ouders zou naar huis gaan met beide kinderen;
• drie-vijfde van de ouders vindt het goed dat hun kind de toegang zou worden geweigerd in deze situatie;
• een derde van de ouders zou de bioscoopmedewerker uitleggen waarom ze vinden dat hun kind wel naar binnen mag;
• een kwart van de ouders zou de film zelf huren of kopen als die uitkomt op dvd.