15 september 2008 door Martine Borgdorff

Wie kinderen heeft, mag ze houden

Ik voel me bedonderd. Twee jaar geleden rond deze tijd was ik dolblij met het Prinsjesdag-nieuws dat de kinderopvang een financiële injectie kreeg van meer dan 125 miljoen euro. Eindelijk, een heuse stap! Misschien maar een klein stapje in alle miljoenenbegrotingen, maar een grote sprong voorwaarts voor de mentaliteit in ons land. Eindelijk erkenning voor werkende of studerende ouders, eindelijk een signaal dat ook politiek Den Haag de noden van het spitsuur-gezin serieus neemt.

Nog geen twee jaar later ben ik zo teleurgesteld dat ik voor het eerst van mijn leven serieus overweeg de handdoek in de ring te gooien. Als het zo moet, dan weiger ik nog langer om buitenshuis te werken.

Het kinderdagverblijf ziet je aankomen

Ik ben zo'n ouder die oma, dankzij de ruimhartige subsidie, ten onrechte aan een goed belegde boterham helpt. Althans, volgens ons kabinet en volgens hitsige tv-programma's als 'Tros Radar'. In het echt ben ik een gelukkige werkende moeder die dolblij is dat ik een flexibel inzetbare gastouder heb, die per ongeluk ook nog eens de oma van mijn kinderen is.

Ik ben blij dat ik als ik onverwacht moet werken, ik gewoon de deur uit kan. Als journalist heb ik nu eenmaal een onregelmatig beroep, met avonddiensten en rare werkuren overdag, die ik soms pas een week van tevoren weet. Een kinderdagverblijf ziet je aankomen, met drie guppen onder je arm. Opvang? Volgende week? U maakt zeker een grapje?

De oma/gastouder in kwestie verdient dus wit bij, naast een bescheiden pensioen. Ze betaalt gewoon belasting en verwezenlijkt zomaar een ander streven van dit kabinet: doorwerken na haar 65e. Maken wij misbruik van de gastouderregeling? Dacht het niet. Sterker nog, we benutten de regeling zoals-ie bedoeld is.

Goed evenwicht

We houden braaf urenregistraties bij, geven netjes alles op, betalen maandelijks het wettelijk vereiste (geregistreerde) gastouderbureau, volgen desgewenst cursussen, vullen risico-inventarisaties in, en we hebben afgesproken dat we zakelijk met de situatie omgaan.

Dit alles loopt beter dan welk KDV in het verleden ook. Geen stress in de file, geen opgejaagde kinderen, maar een goed evenwicht met ruimte voor ieders belang, dat van kinderen, gastouder en ouders. Een verademing.

Praktische problemen

Maar van staatssecretaris Dijksma mag het niet meer. Haar voorstel is om het uurtarief van de gastouder terug te brengen naar 2,50 euro in plaats van de huidige 6 euro (waarvan overigens een deel naar het gastouderbureau gaat). En of oma dan nog betaald op haar kleinkinderen mag passen, is nog maar helemaal de vraag. Want al die opa's en oma's met hun Zwitserleven-gevoel kunnen dat volgens de bewindsvrouw best gratis doen.

Voor ons gezin levert dat louter praktische problemen op. Een kinderdagverblijf of BSO is geen alternatief bij onregelmatige werktijden. Om over de wachtlijsten nog maar te zwijgen. En de positie van de gastouder, wie denkt dááraan? Dat zijn toch ook brave werkende burgers?

Als oma wel door mag werken, is het voorgestelde maximum van 12 uur per week te weinig om onze gezamenlijke werkuren af te dekken. Minder werken dan. Maar als het Dijksma lukt de toeslagregeling zo te hervormen dat de overheidsbijdrage afhankelijk wordt van de meest verdienende ouder – en dat is haar wens – dan leg ik het sowieso af tegen mijn voltijds werkende partner. Dan zijn we terug in 2003, toen een rekensom ons leerde dat een volledig parttime maandsalaris direct kon worden doorgestort op de rekening van het kinderdagverblijf. Nee, da's lekker voor de emancipatie.

Naïviteit en regelzucht

Als werkende ouder heb ik geen enkel begrip voor de staatssecretaris en haar collega's. Aan de tegenvallende kosten in de kinderopvang ligt namelijk een forse dosis naïviteit en regelzucht ten grondslag, die niet anders dan tot problemen kón leiden. De fraudegevoeligheid van de toeslagregeling, de grote rol voor commerciële bemiddelingsbureaus, het gebrek aan visie op de positie van werkende ouders, de voorzichtigheid waarmee de groei van het aantal opvangkinderen werd beraamd... Allemaal te vermijden hobbels die nu tot grote problemen hebben geleid.

Waarom is niet eerst grondig de vraag naar opvang onderzocht? Waarom is er geen energie gestoken in de kwaliteit? En dan bedoel ik niet de bureaucratische bezoekjes die inspecteurs afleggen bij KDV's en gastouders. Waarom niet eerst aan de capaciteit gewerkt? En waarom niet eerst een gedegen toeslagregeling ontworpen die geen ruimte laat voor louche, dure gastouderbureaus en sjoemelende grootouders die hun oppasloon stiekem weer terugstorten naar zoon- of dochterlief?

Zulk misbruik los je trouwens ook niet op door verlaging van het uurtarief. Maar door alle grootouders/gastouders als mogelijke fraudeurs aan te merken, wordt nu de mooie, kleinschalige gastouderopvang de nek omgedraaid. Terwijl er voor veel ouders geen alternatieven zijn en gastouderopvang ook nog eens een sympathieke opvangvorm is waar kinderen goed in gedijen, aldus een onderzoek van de Universiteit Leiden, eerder deze maand. (Zie: Welbevinden en stress van kinderen in de kinderopvang - Een vergelijking van kinderdagverblijven en gastoudergezinnen, september 2008, pdf, 250 KB.)

Typisch Hollandse mentaliteit

Maar meer nog dan over de onbezonnenheid waarmee de politiek verantwoordelijken eerst de regelingen omarmden en vervolgens weer over de heg mikten, ben ik teleurgesteld over de typisch Hollandse mentaliteit die ermee tevoorschijn komt.

Kinderen? Wie ze heeft, mag ze houden. Zo is het en zo blijft het, ondanks mooie woorden over gezinsbeleid, arbeidsdeelname van vrouwen en de positie van werkende ouders. En guess what? Dat is precies wat ik ga doen als de voorgestelde bezuinigingen doorgaan. Ik heb ze en dan hou ik ze ook. Lekker onder moeders vleugels, gratis en voor niks.