31 oktober 2003 door Henk Boeke
Mag een farmaceutische fabriek reclame maken op het kinderdagverblijf, onder het mom van voorlichting? Wij vinden van niet. Wat vindt u?
Zoals u weet is Ouders Online nogal kieskeurig bij het plaatsen van advertenties. We zijn vooral beducht voor producten die de angst van ouders exploiteren, zoals dingen die het risico op wiegendood zeggen te verlagen, of zendertjes die afgaan als een kind te water raakt. Veelal gaat het om producten die een schijnveiligheid creëren, maar die gretig aftrek vinden omdat jonge ouders nu eenmaal als de dood zijn dat hun kind iets overkomt.
Eigenlijk vinden we dat alle instanties die te maken hebben met jonge ouders, terughoudend moeten zijn bij het verspreiden van commerciële informatie die inspeelt op de angstgevoelens van ouders. Het verbaasde ons dan ook zeer dat we een tijdje geleden een farmaceutische folder kregen toegestuurd van een van onze lezers, die uitgedeeld was op het kinderdagverblijf van haar kind.
Folder bekijken (in nieuw venster). Wilt u de folder printen? Wijzig dan de afdruk-stand in liggend formaat.
De folder was afkomstig van de firma Wyeth, en ging over een pneumokokken-vaccin waarmee het risico op hersenvliesontsteking (meningitis) verlaagd kan worden. Meningokokken-C is immers niet de enige boosdoener die hersenvliesontsteking kan veroorzaken.
Voor zover wij weten is Wyeth een fatsoenlijk bedrijf, en dat vaccin zal ook wel deugen (de Gezondheidsraad heeft geadviseerd om het op te nemen in het Rijksvaccinatie-programma), maar om daar nou mee te gaan leuren op een kinderdagverblijf: nee. Dat vinden we fout.
Wat vinden andere ouders hiervan? Gjalt Jellesma, voorzitter van Boink (de belangenvereniging van ouders met kinderen in de kinderopvang): "Ik vind het moreel verwerpelijk. Ouders die hun kinderen naar een kinderdagverblijf brengen, zijn verschrikkelijk kwetsbaar. Ze voelen zich vaak al zo schuldig, omdat ze het gevoel hebben dat ze hun kinderen willens en wetens blootstellen aan extra gevaren, met al die snotterende kindertjes en virussen en bacteriën bij elkaar. Dan moet je dat gevoel niet nog eens gaan versterken door ze via dat kinderdagverblijf te vertellen dat ze een risico op hersenvliesontsteking lopen."
"Ik vind het kinderdagverblijf een buitengewoon verkeerde plek om commercie te bedrijven. En zéker wanneer het over medische onderwerpen gaat. Zo'n blad als Peuterpost, dat kan misschien nog net, maar reclame voor een vaccin dat kan echt niet."
Wat vindt de fabrikant van deze kritiek? Vinden zij zelf niet dat ze over de schreef zijn gegaan? Jolanda Crombach, woordvoerder van Wyeth: "Nee. Die folder was geen reclame, maar voorlichting. We weten dat er ontzettend veel behoefte is aan deze informatie, dus waarom zouden we die niet geven?"
De vraag of voorlichting eigenlijk niet een soort reclame is, of kan zijn, speelde kort geleden nog, naar aanleiding van een tv-spotje over schimmelnagels. Zonder een product of een fabrikant te noemen, werd daarin verteld dat er aan schimmelnagels best iets te doen valt, en dat je daarvoor naar de huisarts kunt gaan. Het is duidelijk dat je op die manier een vraag creëert, al denken juristen daar anders over. In juni van dit jaar oordeelde het Arnhemse Hof dat je niet moet kijken naar het doel maar naar de inhoud. Dan is het dus toch voorlichting en geen reclame.
Maar vindt Wyeth dan niet dat voorlichting meer een taak is voor de overheid, dan voor een commercieel bedrijf dat belang heeft bij het aanwakkeren van angsten? Crombach: "Wij zouden ook graag zien dat anderen zoals de overheid het doen, maar ze doen het nu eenmaal niet. Consultatiebureaus bijvoorbeeld, geven meestal alleen maar voorlichting over vaccinaties die ze zelf uitvoeren; niet over vaccinaties die ze nog niet uitvoeren."
En daarom deelt Wyeth een folder uit op het KDV, waarin staat dat er "bacteriën op de loer [liggen]" (brrrrr) en dat "het gevaar voor hersenvliesontsteking nog niet geheel geweken [is]" (cursivering Ouders Online). Tja. Je moet wel behoorlijk sterk in je schoenen staan om na het lezen van deze tekst niet meteen naar de huisarts te hollen, zoals de folder aanraadt.
Heeft u zelf wel eens reclame- of "voorlichtings"-materiaal gekregen op het KDV, op de peuterspeelzaal, of bij de verloskundige? Meld het ons! Liefst met een (gescande) kopie erbij, en in ieder geval voorzien van namen en rugnummers. Dus inclusief de naam van het product, de naam van het KDV, en de periode waarin het speelde.
Het gaat ons met name om alle producten die inspelen op de angst van ouders, of – meer algemeen – om producten die appeleren aan het gevoel dat je het allerbeste voor je kind wil (zoals vitamine-preparaten, etc.) We willen graag een beeld krijgen van wat er speelt. Uiteindelijk zou dat kunnen leiden tot het opstellen van een protocol voor KDV's met een heldere leidraad voor datgene wat wel en niet kan.
