Boos en driftig, wat nu?
Mijn jongste zoon van 6 jaar is de laatste tijd behoorlijk boos. hij heeft regelmatig driftbuien met slaan, schoppen, schelden, alles erop en eraan. Dat uit zich vooral thuis, gericht tegen mijn man en ik en kan met de kleinste dingen starten. En in het slechtse geval een half uur duren. Hij is behoorlijk controlerend ook in zijn gedrag, wil dat dingen op zijn manier gaan, en kan daarbij flink commanderen.
Het lastige is dat het bijna onmogelijk is om een gesprekje met hem hierover te voeren, of hem aan te spreken op zijn gedrag. Ook op een later tijdstip nog. Hij wil het er gewoonweg niet over hebben, doet zijn oren dicht, gaat door je heen staan zingen of schreeuwen of begint gewoon midden in het gesprek over iets anders. Hij geeft soms ook aan dat hij het er niet over wil hebben, omdat hij dan weer boos wordt.
Kortom, boosheid is dus behoorlijk overweldigend voor hem.
Het probleem is dat je soms dingen gewoon moet bespreken. En dat wij hem moeten leren om toch op 1 of andere manier met die boosheid om te gaan.
Ik heb nu al een boekje gekocht over boosheid, waarin staat uitgelegd wat boosheid is en met je doet, en dat het 'besmettelijk' is. Ook staan er tips in over hoe met boosheid om te gaan. Gelukkig wil hij hier wel af en toe uit worden voorgelezen.
Maar.....wat kunnen wij nog meer doen?
En herkennen anderen dit?
Mijn oudste zoon is juist altijd heel erg goed in het verwoorden van wat hij voelt en hierover praten, dus dit is echt nieuw voor ons. En ik vind het ook echt sneu voor ons allemaal, voor oudste die er ook flink last van kan hebben, voor ons(omdat we soms echt met de handen in het haar zitten), maar ook voor hemzelf (omdat hij soms zo boos en verdrietig is dat hij helemaal over zijn toeren is)
Groeten, kaatjecato
Problemen
Misschien helpt het, als je gaat kijken wat het is, wat er aan de boosheid vooraf gaat. Wat wordt en dan van hem verwacht. In welke specifieke situatie wordt hij boos. Vaak kan je daar achter komen, als je een dagboek bij houdt. Dan moet je niet alleen kijken naar de situaties waarin hij echt boos is geworden, maar ook in de situaties waarin hij geergerd of geirriteerd is.
Vaak komt het er dan op neer, dat er voorspelbare dingen zijn, waar hij boos om wordt. Vaak gaat het om iets wat je van een kind verwacht wat hij moeilijk vindt. Overgangen van de ene situatie naar de anderen, sociale onduidelijk situaties, verrassingen, een bepaalde verwachting van het kind die niet uit komt, etc.
Daarnaast is het heel belangrijk om los van die boosheid, positieve aandacht voor je kind te hebben. Wij gingen toen iedere dag een kwartier een-op-een met hem spelen. Dan mocht hij bepalen wat we gingen doen en volgden wij hem. Dat is heel leuk, omdat je een kijkje krijgt in zijn belevingswereld en het is heel erg goed voor je band met je kind en zijn zelfvertrouwen.
Ook is het heel belangrijk dat je zorgt dat je hem meer prijst, dan dat je hem kritiek geeft. Voor elke kritische opmerking, moeten geloof ik vijf complimenten worden gegeven.
Ook zou ik kijken naar zijn leven. Wordt hij ergens overvraagd? Hoe gaat het op school? Heeft hij last van zijn broertjes/zusjes? Heeft hij genoeg ruimte? Kan hij zich thuis ontspannen?
Wij hadden bij onze zoon op zijn kamer, een hoek gemaakt, met een matras op de grond, wat dingen waar hij van hield, karton en andere dingetjes die hij kapot kon maken en een slaapzak. Als hij boos was, ging hij daar met de slaapzak over zijn hoofd liggen. Dat hielp enorm. Ik ging dan meestal op de overloop zitten, zodat ik er was en hij zich veilig kon voelen en ik ook in de gaten kon houden of hij geen gekke dingen ging doen.
Mijn oplossing werkt maar hoeft een ander niet te passen
Ik herken het wel, maar mijn beleid wordt hier over het algemeen niet gewaardeerd. Belonen voor alles wat goed gaat, en daar structureel oog en aandacht voor hebben. Prijzen, zo van kan je dat al, en wat heb je dat origineel op gelost, en super man, wat ben ik blij met jou enz.
Ik hoor heel vaak, je BENT stout, je BENT niet lief enz.
Denk aan je taalgebruik, ze ZIJN altijd lief, en je houdt altijd van ze.
Blijf de volwassenen, laat je emotioneel niet meeslepen in zijn toestand.
Zeg heel rustig: je gedrag is onacceptabel, of je houding vind ik erg vervelend.
En een zero tolerance beleid waar het schelden, schreeuwen, slaan en schoppen betreft.
Niets van die onzin accepteren. Zit er boven op! Direct en allert reageren.
Vertrekken tot je weer normaal gedrag hebt.
En wat heel belangrijk is, dreig niet met sancties of straffen die je niet waar kunt maken of (vergeet) te handhaven.
School?
Bij ons heeft het in deze tijd van het jaar vaak te maken met school. Een nieuwe juf, andere regeltjes, moeilijker werk etc. Vooral de overgang van groep 2 naar groep 3 heeft hier een aantal weken voor flink wat onrust gezorgd.
Hoeft bij jullie natuurlijk niet zo te zijn, maar het was het eerste dat bij me op kwam.
Juline
Koffiekop
Bedankt, koffiekop & Jasam, voor de reacties!
@koffiekop:
Overgangen tussen verschillende situaties zijn inderdaad vaak een probleem, of als dingen niet gaan zoals hij bedacht heeft. Ik heb het boek Het explosieve kind gelezen, en vind dat heel bruikbaar. Met oudste zoon pas ik plan B vaak toe (delen van onzer beider zorgen rond probleem en samen tot oplossing komen). Het lastige is alleen dat het moeilijk toepassen is, omdat jongste er gewoonweg niet over wil/kan praten. Een dagboekje bijhouden vind ik een goede tip, dat ga ik doen. Misschien krijgen we dan iets meer inzicht in wat hem boos maakt.
Ik herken dat er op dit moment veel aandacht naar het negatieve uitgaat, ook al probeer ik ook echt positieve dingen te benoemen en complimentjes te geven. Het idee van een kwartiertje spelen waarbij hij mag bepalen, vind ik ook erg leuk. Ik zat zelf inderdaad ook al te denken aan hem elke dag in een aantal dingen de controle / keuze te geven, maar tijdens het spelen is natuurlijk helemaal mooi.
Wat betreft overvragen: hoewel hij 6 is, zit hij al in groep 4. Cognitief kan hij het prima aan, maar ik merk dat hij veel moeite heeft met de weinige tijd en ruimte die er nog is om te spelen. En thuis: zijn oudere broer heeft een tijdje geleden ook flinke driftbuien gehad (was natuurlijk niet zo'n mooi voorbeeld voor jongste). Dat gaat nu een stuk beter, maar er is veel competitie tussen de twee waardoor jongste vaak niet de ruimte krijgt. Oudste zoon reageert bijna altijd negatief op wat jongste vertelt ('dat is niet zo','dat kan helemaal niet','dat is niet waar', etcetera). Hij krijgt dus weinig de ruimte om een 6-jarige te zijn, die er soms lekker op los fantaseert, verhalen groter kan maken dan ze zijn. Dit is denk ik ook wel een puntje van aandacht hier thuis.
Het idee van een lekker wegkruiphoekje, met eventueel iets wat je stuk mag maken als je boos bent, vind ik ook goed klinken. Ik ga eens kijken.
@Jasam
Ik ben het met je eens dat de negatieve dingen niet de overhand moeten krijg. Maar het is inderdaad moeilijk om je er niet in mee te laten slepen. Soms gebeurt dat toch en spring ook ik uit mijn vel. Maar ik vind dat eerlijk gezegd niet meer dan normaal: ik ben ook maar een mens, en mijn grens is op een gegeven moment ook bereikt. Ik zeg echter nooit: je BENT stout, maar hou het altijd op het gedrag.
Een zero tolerance beleid wat betreft schoppen en slaan. Uiteraard hebben wij daar ook aan gedacht, maar hoe? Op het moment dat het gebeurt heeft hij zich niet onder controle, dus heeft het geen zin om 1 of andere 'straf' uit te roepen. En ik vind het zo lastig om daar een goede consequentie voor de bedenken. We hebben laatst wel als consequentie aan het slaan en schoppen verbonden: de rest van de dag (of de volgende dag, als zijn 20 minuten er al op zitten) geen computerspelletje mogen spelen (wat hij heel erg vindt).
Maar de kamer uitlopen als hij in zo'n driftbui zit is absoluut geen optie...sterker nog: niet mogelijk. Hij komt gewoon achter je aan lopen en gaat door.
Hoe pak jij dat aan?
Groeten, Kaatjecato
Juline
Ja inderdaad, Juline, school speelt zeker een rol. Zie mijn reactie hierboven, die kruiste met jouw berichtje 
Ik ben nog een beetje in dubio in hoeverre ik (en hij) dat gewoon maar moeten accepteren, of dat ik het toch een keertje bij de juf aankaart. Misschien is er wat ruimte om iets anders te doen dan "alleen maar werkjes" zoals jongste zelf zegt.
Punt is dat hij vaak eerder klaar is met werkjes dan anderen in de klas, en dan krijgt hij nog meer werk (meer sommen, meer lezen). Hij ervaart dat niet als uitdagend kennelijk, maar vooral als vervelend.
Kaatjecato
School
Ik denk dat je laatst post veel zegt.
Zal school er voor open staan om hem op school meer te laten spelen? Op de school van mijn zevenjarigen is dat normaal. De kinderen hebben allemaal een 'weektaak'. Dat is een map met echt uitdagende opdrachten (op het eigen niveau) die ze moeten doen, als ze tijd over hebben. Er staan ook dingen in als: bouw een toren van de kapla, maak een tekening van..., maak van het technisch lego een auto met acht wielen, kleur in de wereldkaart alle landen waar Engels de voertaal is, maak kaart zus en zo van een smart game spelletje. Dat soort praktische dingen, die niet in je hoofd zitten, maar je met je handen moet doen. Maar goed, het is mazzel dat ze op school hier met die mappen werken.
Wij hebben een ervaring met een andere school, waarbij die mogelijkheid er echt niet was.
Ik denk dat er veel te winnen kan zijn, als je de negatieve wisselwerking van je twee zoons kunt kanaliseren. Maar ook hier weet ik uit ervaring, dat dit geen makkie is. Bij ons hielp het, om de kinderen letterlijk uit elkaar te trekken. Niet de hele tijd op elkaars lip. Niet met elkaar bemoeien. Ieder op een eigen plek op de bank. Computeren met koptelefoons (klinkt heel raar, want ze keken veel bij elkaar en dat leek heel gezellig. Maar dat bij elkaar kijken is nogal belastend. Dan zitten ze weer samen op een vierkante meter. En dan computeren ze in feite dubbel. Het eigen moment en het moment van broer bij elkaar opgeteld. Toen wij koptelefoons op de pc's zetten, nam dat bij elkaar meekijken af.)
Hoe pak ik dat aan
Niet jij maar hij kan de kamer uit.
En als hij weer terug komt zet je hem weer de kamer uit.
Als het een heel koppig mannetje is kan dit tot 50 keer oplopen.
Zie de humor er dan van in, dat er een kop op zit. (kan hem later nog eens van pas komen)
Zeg hem elke keer rustig, dit gedrag accepteer ik niet.
Ga niet in discussie.
Op het moment dat hij bedaard is en weer aanspreekbaar, mag hij zonder enige strafvervolging weer de kamer in en doorspelen.
Van mij hoeven ze niet altijd sorry te zeggen, dat hangt van de situatie af.
Soms exploderen ze zonder aanleiding.
Maar hou jezelf in bedwang en rustig.
Je bereikt er helemaal niets mee als je zijn gedrag gaat kopieren.
interactie broers
De interactie tussen de 2 broers speelt inderdaad een grote rol. Niet alleen in het exploderen van jongste (goeie tip, apart computeren, want dat levert hier inderdaad ook nogal eens wat geruzie op, dat meekijken met elkaar), maar ook in de aanpak op het moment dat er een driftbui is:
Bij jongste spelen deze driftbuien o.a. regelmatig rond etenstijd (hij heeft bijvoorbeeld moeite met de overgang van spelen naar aan tafel komen). Als alle anderen dan alvast aan tafel gaan en beginnen met eten, 'eist' hij bijvoorbeeld dat de anderen stoppen met eten en op hem wachten.
Het steeds maar weer op de gang zetten bij zo'n driftbui is eigenlijk niet vol te houden, want dat betekent
1. dat de ouder die deze taak op zich neemt, gewoonweg niet aan eten toekomt (als je hem niet op de gang zet overigens ook niet natuurlijk)
2. maar ook dat de oudste hier ook enorm onder te lijden heeft. Een kind dat continue tijdens het eten boos naar binnen komt, of op de gang tegen de deur staat te rammen heeft als gevolg dat niemand aan rustig eten toekomt en ook de oudste enorm boos wordt (zoals eerder aangegeven: deze heeft ook nog best wat moeite met het omgaan met zijn boosheid).
Eigenlijk de enige oplossing die tot nu toe heeft gewerkt, is dat mijn man of ik de jongste mee naar buiten neemt (zodat de oudste en andere ouder er geen last van hebben en rustig door kunnen eten) en de jongste kan afkoelen.
Niet zo leuk natuurlijk om door de buurt te lopen met een driftig kind, maar bijkomend voordeel is dat hij zich zelf dan ook wel schaamt, en zichzelf dus een beetje van een afstandje kan bekijken.
Hmm, misschien moeten we dat als vaste aanpak doen: hem de keuze geven tussen even zelf naar boven in zo'n hoekje als Koffiekop beschrijft en anders even met 1 van ons naar buiten tot hij is afgekoeld.
kaatjecato
De kans is groot dat ik nu een wijdopen deur intrap, maar toch: je zegt dat je zoon moeite heeft met de overgang van spelen naar eten. Wat daartegen mogelijk helpt is ijzeren regelmaat: altijd klokslag X eten, zodat zoon weet wanneer het tijd is, en in ieder geval, ook als die regelmaat niet haalbaar is, proberen te zorgen dat de overgang gefaseerd verloopt. "We gaan over 10 minuten eten, over vijf minuten moet je beginnen met opruimen" "we gaan over 5 minuten eten, ga nu opruimen". Zoiets. Hoe voorspelbaarder hoe beter. Ik ga hier zelf ook vaak de mist in, maar ik merk bij mij beide kinderen dat als de overgang van a naar b niet plotseling maar in aangekondigde stappen gaat, de weerstand een stuk minder is. Nou ja, meestal dan toch
Groeten,
Temet
aan vakantie toe?
Ik weet niet in welke regio je woont, maar ik sprak van de week een kennis die juf is van groep 1/2 en ze zei dat ze echt kon merken aan de kinderen dat de herfstvakantie een week later is als voorgaande jaren. Kleuters zijn drukker en kunnen veel minder vanelkaar hebben, met andere woorden:ze zijn aan vakantie toe.
Wellicht speelt dat bij jullie ook eenrol?
opvoedhulp inschakelen?
want ik kan ook wel aankomen met dezelfde open deuren als Jasam en Temet, maar wellicht pas je die al toe. Ik zou het heel heftig vinden als wij dat soort toestanden in huis zouden hebben, dat lijkt me echt niet normaal. (Persoonlijk vind ik het ook hondsbrutaal dat een kind zijn vingers in z'n oren steekt en lawaai gaat maken als ik tegen hem praat.)
Misschien moet je wat strenger zijn voor je kind, en wat Jasam zegt, je zelfbeheersing behouden. Wat doe je er eigenlijk verder aan, behalve samen een boekje lezen over boosheid en samen met hem naar buiten gaan als hij boos is? (want dan krijgt hij ook weer aandacht voor zijn gedrag, daarmee 'beloon' je het en hou je het in stand)
Waarschijnlijk heb ik makkelijk praten en geluk met mijn makkelijke kinderen, maar ik zie in mijn omgeving nog wel eens dat ouders ongewenst gedrag van hun kinderen maar een beetje over zich heen laten komen. Hier kunnen de kinderen gelijk naar de gang als ze een lelijk woord zeggen of gaan slaan en schoppen. Geen discussie. Geen aandacht eraan schenken verder. Ze weten prima wat ze hebben gezegd/gedaan en snappen wel waarom ze straf krijgen. Verder straffen dan de kinderen laten afkoelen op de gang hoeft eigenlijk nooit).
aanpakken
Ik zou er ook meer bovenop zitten, veel meer focussen op voorkomen, eenmaal boos is er weinig meer te beginnen. Eens iets anders proberen rond de maaltijd, proberen de negatieve circel te doorbreken. Idd gefaseerd aankondigen, of laten helpen met koken/tafel dekken? Dan zijn ze al min of meer bezig/gericht op de maaltijd. Of een activiteit geven aan tafel vlak voor etenstijd, zodat hij al aan tafel zit. Ik zou hem wel serieus nemen in de dingen die hij zegt; zo kan ik het me voorstellen dat hij het niet leuk vindt dat er al gegeten wordt eer hij aan tafel zit. (nu ja, niet dat ik het me hoef te kunnen voorstellen, of wie dan ook, ik zou hem hoe dan ook proberen serieus te nemen) Heeft hij zelf echt geen ideeën over dit probleem? Het klinkt alsof hij moeilijk praat, maar misschien zijn er momenten te vinden dat het makkelijker voor hem is. ('s avonds in bed, wandelen)
Als je een vermoeden hebt dat school meespeelt, zou ik zeker niet twijfelen en gelijk in gesprek gaan.
Goeie tips maar werken helaas niet allemaal
@mamahippie en Temet, de tips die jullie geven zou ik een ander ook geven 
helaas werken ze niet.
De overgang van spelen naar eten gefaseerd laten verlopen doen we eigenlijk altijd al. Over 10 minuten gaan we eten...nog 5 minuutjes...etcetera. Desondanks komt jongste dan soms niet aan tafel. Op een gegeven moment gaan we natuurlijk niet meer wachten met eten. Als het voldoende keren gezegd is dat we aan tafel gaan, is het gewoon zo dat wij gaan eten.
Op de gang zetten is ook zoiets. Natuurlijk hebben wij dat ook gedaan. Punt is dat dit bij een driftbui gewoon niet werkt. Negeren is ook geen optie als een kind het avondeten verstoord. Dan moet hij gewoon even uit de situatie en dat betekent dan dat 1 van ons met hem naar boven of buiten gaat.
Ik geloof ook niet dat strenger zijn helpt als boosheid voor hem zo heftig is. Hij heeft op dat moment hulp nodig om eruit te komen, want dat lukt hem niet alleen. Inderdaad door zelf rustig te blijven ( wat echt een grote uitdaging is en soms dus niet zo goed lukt.)
Dat hij zijn handen op zijn oren houdt vindt ik overigens niet brutaal. Hij geeft zelf goed aan dat hij er niet over wil praten, omdat hij zich dan weer boos voelt worden. Kennelijk ervaart hij dat gevoel dan weer helemaal opnieuw en overweldigt het hem. Blijkbaar vraag ik iets van hem wat hij echt niet kan.
@ Bella
Ik zie wel wat in jouw idee, hem laten helpen met de tafel dekken. Hij houdt ervan om te helpen. Misschien dat de overgang rond etenstijd dan inderdaad wat makkelijker gaat.
@Marie
Ik denk wel dat hij toe is aan vakantie, maar dat het vooral het wennen in groep 4 is wat hem zwaar valt. Eigenlijk al vanaf het begin van het schooljaar. En ook de interactie met zijn grote broer maakt het moeilijk.
Er zijn inmiddels wat lichtpuntjes:
Ik heb gisteren aan zijn broer uitgelegd dat jongste nog maar 6 is, en er dus behoefte aan heeft om mooie verhalen te vertellen, of dingen te vertellen die soms misschien niet helemaal kloppen. Maar dat hoort bij 6 jaar zijn. Ik heb hem gevraagd of hij daarom wat positiever wilde reageren als hij iets vertelt aan tafel. Eenmaal aan tafel vertelde jongste iets over het doen van een salto bij gym. Oudste reageerde eerst automatisch met " dat kan jij helemaal niet". Toen ik hem er subtiel met gebaren op wees wat hij deed, corrigeerde hij zichzelf en begon heel enthousiast mee te praten.
Daarnaast heb ik een knus hoekje voor hem ingericht, dat vond hij helemaal geweldig. Daar hebben we samen weer in het boekje gelezen over boosheid. Hij vertelde vandaag dat hij er zelf ook in heeft gelezen, toen hij in zijn knusse hoekje zat. Kennelijk vindt hij de afstand waarmee het boekje over boosheid gaat prettig omdat het niet direct gaat over zijn gedrag.
Bedankt voor het meedenken weer, het is echt heel waardevol!
Groeten van Kaatjecato
UItleg
Volgens mij ben je hartstikke goed bezig.
Bij onze zoon hielp een uitleg goed. Hij baalde/baalt er zelf namelijk enorm van als hij boos was/is. En dat balen, maakt de boosheid nog groter. En zo heb je binnen de kortste keren een stofexplosie.
Langzamerhand is zoon gaan begrijpen wat er gebeurd. Bij de psycholoog leerde hij onderscheid maken tussen de situatie, de gedachten die hij erbij had en het gevoel dat hem dat gaf. Dat is best wel abstract, de psycholoog deed het door middel van poppetjes en tekeningen. Maar zoon had er wel baat bij. Vooral dat hij leerde, dat sommige mensen moeite hebben met lezen, anderen moeite met rekenen en dat hij nu eenmaal moeite heeft met zijn emoties afstemmen op de situatie. Dat moest hij nog leren.
Die verklaring hielp hem, om minder van zichzelf te balen.
Ook helpt het, om het hem te vragen, hoe hij het wil. Hoe wil je dat we je aan je huiswerk herinneren? Wat moeten we dan zeggen? Wanneer moeten we dat zeggen?
En als je er niet mee te maken heeft, klinkt het misschien allemaal heel erg verwend en prinsjes achtig. Maar dat is onzin. Het is je kind geven wat het nodig heeft.
Onze zoon doet trouwens ook altijd zijn handen voor zijn oren, als hij overweldigd wordt. Dat is een zeer duidelijk signaal om hem ruimte te geven en een stap terug te doen. Anders krijgen we allemaal spijt van wat we doen en zeggen. (dat zeg ik dan ook: 'Doe maar niet, anders heb je later spijt.' Daar is hij dan achteraf wel dankbaar voor.)
