Liegen en manipuleren
De dochter van mijn man, X, is 16 jaar en manipuleert en liegt de hele boel bij elkaar. Haar ouders zijn gescheiden en omdat ze niet met haar stiefvader overweg kon is ze twee jaar geleden bij ons komen wonen. Zij heeft rond die tijd zoveel vreselijke dingen verteld over hoe haar moeder en haar stiefvader haar behandelden dat wij op een gegeven moment haast een hekel aan die mensen begonnen te krijgen.
Desondanks hebben we wel altijd tegen haar gezegd dat ze het contact met haar moeder moest blijven onderhouden. Het is tenslotte wel haar moeder. In het begin wilde ze hier niets van weten omdat haar moeder, zoals zij het zegt, haar zomaar had gedumpt voor de eerste de beste man, maar gaandeweg gingen ze af en toe eens samen een middagje afspreken en sinds een paar maanden gaat ze weer af en toe een weekendje daarheen. Voor ons wel eens lekker moet ik zeggen, dan hebben wij de bank en de tv ook eens voor onszelf 
maar we hebben haar nooit verplicht. Wij hebben altijd gezegd dat ze het zelf moet weten. Als ze zin heeft, moet ze gaan, als ze niet wil, dan hoeft ze niet.
De laatste tijd heeft ze het daar best leuk en bij ons vindt ze het steeds minder leuk (Want ze zit nu midden in de pubertijd, dus ze heeft een grote mond, ze luistert niet, ze toont geen respect voor haar vader etc. etc. dus er is soms best wel eens een flinke ruzie).
En nu is het zo dat haar jongere broertje (14) laatst vertelde dat ze bij haar moeder thuis elke keer hele gemene dingen over haar vader zit te vertellen. Wij vroegen wat voor dingen dat dan zoal waren en het bleek dat het de wildste verhalen waar helemaal niks van klopt. Sommige dingen die flink verdraaid waren maar zelfs ook sommige dingen compleet uit haar duim gezogen.
Van meerdere mensen (familieleden)hebben wij gehoord dat ze tegen hen zegt dat ze door ons wordt verplicht om naar haar moeder te gaan. Als we haar hiermee confronteren zijn die andere mensen allemaal leugenaars want zij zou het nooit gezegd hebben.
Wij hebben nu ook onze twijfels over alle verhalen die ze ons over haar moeder en stiefvader heeft verteld. Waarschijnlijk was zij niet zo onschuldig als ze zich voordoet en zijn alle verhalen helemaal verdraaid.
Achteraf gezien heeft ze deze streken altijd al gehad. Toen ze nog een jong meisje was vertelde ze bij ons ook altijd rare verhalen over mama en wellicht deed ze dat bij haar moeder thuis ook over papa. Toen was het allemaal nog wel wat onschuldiger natuurlijk maar toch heeft dat het contact tussen mijn man en zijn ex toen al aangetast. Ze konden elkaar steeds slechter verdragen maar sinds X bij ons is komen wonen hebben ze helemaal geen contact meer met elkaar dus X heeft vrij spel. Ze kan tegen ons zeggen over hen wat ze maar wil, en andersom.
Ik heb tegen mijn man gezegd dat hij het contact met zijn ex moet herstellen. Dat ze eens om tafel moeten gaan samen en daarna eventueel nog een keer met X erbij en haar confronteren met al die leugens en manipulaties. Hij heeft het geprobeerd maar zij gaf aan er geen belang bij te hebben. Ze gaf aan dat haar contact met haar dochter wel goed verliep en dat de rest kon haar niet schelen. Dus daar kom je niet verder mee.
Tegen haar vriendinnen hoor ik haar tegenwoordig ook al dingen zeggen die niet waar zijn maar waardoor ze een ander wel in een kwaad daglicht stelt. Het maakt haar volgens mij niet uit over wie ze het heeft. Niemand wordt gespaard. Ook wij tegenover elkaar niet trouwens, ze heeft al vaker geprobeerd om haar vader zwart te maken bij mij of andersom. Maar goed, wij praten met elkaar dus ze valt dan snel genoeg door de mand.
We hebben geprobeerd met haar te praten. Meerdere keren al. De ene keer ontkent ze ten stelligste dat ze ook maar iets in die richting doet en de andere keer zegt ze dat ze begrijpt wat je bedoelt, dat ze het zelf ook stom vindt om mensen tegen elkaar uit te spelen en dat ze het niet meer zal doen maar ze doet het elke keer toch weer.
We weten echt niet meer wat we hier verder mee aan moeten. Er moet wat aan gebeuren want ik voel dat wij er zelf aan onderdoor gaan. Ik voel me soms bijna overspannen en mijn man zegt af en toe dat hij zich er depressief door voelt.
2 volwassenen, 1 kind
Er zijn twee volwassenen, beide verantwoordelijk voor 1 kind. Die volwassenen hebben dat kind de ruimte gegeven, aangeleerd als je wilt, om ergens te komen met verhalen.
Jij bent de stiefmoeder die met weinig respect en nul empathie over het kind spreekt en haar een bepaald karakter toedicht, 'streken' zelfs die ze als klein kind al had.
Ik zou ervoor zorgen dat de volwassenen weer voor het kind gaan zorgen. Als ze geen psychiatrische aandoening heeft, is het een kind op drift, die duidelijkheid, ouders die met elkaar afspraken kunnen maken en veel liefde nodig heeft om weer op de rails te komen.
En je niet zo over haar uitlaten. Nooit. Laat staan met naam en toenaam op een openbaar forum.
Sanne,
Natuurlijk is het zo dat zij overal haar verhalen kwijt mag/kan als ze dat wil maar moet het dan maar gewoon goedgekeurd worden dat het voor een groot gedeelte leugens zijn?
Wat betreft de conclusie dat ik als stiefmoeder geen empathie en respect zou hebben voor haar, dat is wel een heel ouderwets idee. Mijn man en ik hebben een samengesteld gezin met in totaal vijf kinderen waarvan wij allebei evenveel houden.
Vanzelfsprekend hebben ze alle vijf hun leuke en hun minder leuke kanten. Maar zoals hierboven genoemd maken wij ons over dit gedrag grote zorgen en probeer ik tips te krijgen om er iets aan te kunnen veranderen.
Andere benadering
Het klinkt een beetje alsof je haar als je gelijke ziet terwijl Je stiefdochter is een stuk jonger dan jij. Je kan haar gedrag natuurlijk benaderen vanuit boosheid, onrecht, leugens, schande en schaamte. Daarmee zet je haar neer, maar jezelf ook. Bovendien als je op haar (leugens) reageert alsof je gestoken bent, zullen mensen meer waarde aan haar verhaal hechten dat als je daar neutraal onder bent. Hoe dan ook, zij ziet het zo, voor haar zal het (deels) waar en terechte kritiek zijn.
Je kan ook de situatie bekijken vanuit een standpunt dat stiefdochter een andere aanpak nodig heeft (niet als straf maar als ondersteuning) en kennelijk een behoefte heeft die niet vervuld wordt door de vier volwassenen om haar heen. Er is een gemis van iets, anders doe je zo niet.
Probeer wat ze doet te zien als (tijdelijk) gedrag en niet als een karakter. Zij doet vervelend maar dat wil niet zeggen dat zij ook zo is. Ik weet dat dat moeilijk is maar je moet wat afstand nemen anders investeer je emotioneel teveel in het negatieve en daarmee los je deze situatie niet op.
de rillingen
bm, ik kreeg echt de rillingen van jouw eerste zin. Een meisje van 16 waar zo over gesproken wordt nota bene door een volwassene die zo dicht bij haar staat. En vervolgens zeg je "Natuurlijk is het zo dat zij overal haar verhalen kwijt mag/kan als ze dat wil…". Je weet toch wel dat kinderen nog helemaal niet weten wat ze willen, dat er helemaal geen plan of strategie of bedoeling achter zit? Ze doen gewoon wat in ze opkomt en de volwassenen om de kinderen heen zijn er om hen te leren hoe het (wel) moet en wat de grenzen zijn? Dat is kennelijk, jouw eerste poging lezend, al heel vroeg in haar leven niet zo goed gelukt door de volwassenen om haar heen en jij neemt haar dat nu kwalijk!
Ava,
Bedankt voor je reactie. Hier kunnen we hopelijk wat mee.
Els, kun je me ook vertellen wat we moeten doen om hen alsnog te leren hoe het (wel) moet en wat de grenzen zijn? Want ik heb beide "pogingen" geplaatst in de hoop dat soort adviezen te krijgen.
Adviezen
Ik kan me goed voorstellen dat het heel veel spanning kan opleveren. Blijkbaar heeft het meisje een foute routine aangeleerd. Met afgeven op anderen kun je binding maken en zijn mensen geneigd (medelijdende) aandacht te geven en je voordeeltjes te gunnen.
Dat is op de lange duur niet houdbaar en een vervelende gewoonte, vooral voor jezelf. Want mensen krijgen dat door dat je nu over een ander roddelt en dat je dat dan als zij er niet bij zijn over jou kunnen gaan doen.
Je kunt ook op andere manieren binding maken. Samen iets beleven dat positief is. Meer feitelijk praten over wat er gebeurde en gebeurt en dan moeite doen om daar een negatief oordeel over weg te laten. Feitelijk en een beetje positief hooguit. Dat kun je oefenen.
Het goede voorbeeld is belangrijk. Zelf niet heftig reageren op negatieve verhalen. Kalm vragen het verhaal te vertellen zoals het gebeurt is op een neutrale manier en de leuke dingen erin te benoemen.
En vooral zelf ook niet roddelen over anderen. Dat kan nog best moeilijk zijn want iedereen reageert zich weleens af.
Vraag haar om jou ook aan te geven als je lelijk praat over anderen, dan geef je haar ook wat controle over dit gedrag.
Oplettend zijn en constateren als een gesprek weer de verkeerde kant uitgaat: oeps je doet het weer, ik doe het weer, we doen het weer.
Iedereen doet het weleens, maar bij dit meisje is het een extreme manier geworden van binding zoeken.
Ze is 16 jaar. Grenzen stellen kan ik niet zoveel mee dat is een vage term voor wat eigenlijk. Het klinkt naar extreme reacties als 'niet accepteren, scherp veroordelen' en dergelijken. Ze weet heus wel dat het een minder handig gedrag is en met 'ingrijpen' gaat het niet over.
Zelf het goede voorbeeld geven en juist naast haar gaan staan, het is lastig voor haar. Laat haar zelf eens uitleggen wat het voor haar betekend en wat de gevolgen zijn. Neutraal: wat deed die toen toen je dat zei. En wat vond je daarvan.
En mocht ze naar haar moeder willen vertrekken, gewoon laten gaan.
Ze is nu 16 jaar, het is haar verantwoordelijkheid. Probeer toch zoveel mogelijk erbuiten te blijven. Laat je er niet persoonlijk door raken. Ook al reageert ze zich af door gebruik van jou te maken, reken het haar niet persoonlijk aan. Het is niet persoonlijk bedoeld al komt het zo bij jou binnen. Het is onhandig gedrag dat haar niet helpt.
Goed gedrag betaald zich uiteindelijk uit in goede langdurige relaties. Daar moet iedereen zijn best voor doen, zij ook, maar jij ook.
Houdt het verder klein en blaas het niet op. Ze heeft ook vast goede kanten en bespreek de leuke dingen in haar leven met haar. Ga iets leuks doen zodat ze op een positieve manier binding ervaart.
En negeer die verhalen op zijn tijd. Of geef haar aan dat ze nu vijf minuten mag roddelen, je zult je best doen om je oren dicht te houden, maar dan moet het weer stoppen. Dan heeft ze al een negatieve ervaring opgedaan en dan ga je daar thuis ook nog eens je vrije tijd mee verpesten. Dat is niet handig. Vijf minuten en dan weer iets bedenken dat wel handig of leuk is.
(mijn dochter vond 5 minuten -ander gedrag- achteraf te weinig, dacht een 15 minuten nodig te hebben maar dat is je eigen beoordeling)
Voorleven en uitleggen
Ik sluit me aan bij de reactie van AnneJ vooral heel erg het goede voorbeeld geven en daarnaast het ook gewoon aan haar uitleggen. Zonder beschuldigingen. Leg uit dat je constateert in welk patroon jullie zijn beland, dat je dat niet oké vindt en ook waarom je dat niet oké vindt. (en dan dus niet haar, haar moeder of haar vader ergens van beschuldigen; ook niet als zij komt met ja maar hij…) en dan vervolgens uitleggen wat jouw plan is om dat te veranderen. En dan heb je het alleen maar over wat jij (zelf) gaat doen of juist niet meer gaat doen. En dan zou je haar kunnen vragen jou daarbij te helpen door jou erop te wijzen als je gedrag vertoont wat je niet meer wil.
Bedankt
Bedankt beide voor jullie reacties. Het klopt inderdaad wel dat wij zelf ook wel eens wat lelijks zeggen over een ander. Na bijv. een zware dag op het werk, klagen we (mijn man en ik) wel eens tegen elkaar over die vervelende collega. Ik moet wel zeggen dat we dat de laatste tijd al zoveel mogelijk proberen te doen waar de kinderen niet bij zijn. Al valt dat niet altijd mee. Ik denk trouwens dat iedereen wel eens roddelt en dat is niet netjes maar goed, af en toe moet dat wel eens en als de kinderen dat een keer doen, maken wij daar geen punt van.
Het "probleem" echter waar wij op dit moment (en zijzelf waarschijnlijk later ook)tegenaan lopen is mensen echt tegen elkaar uitspelen. Bijv: Tegen Piet zegt ze: "Klaas zegt dat jij een butje bent" en vervolgens gaat ze naar Klaas en zegt ze: "Piet zegt dat jij een butje bent". Dat bedoel ik meer eigenlijk. En eerlijk is eerlijk, ik vind het persoonlijk inderdaad heel vervelend maar dat probeer ik nu minder zwart te zien en van me af te zetten maar ik maak me ook wel zorgen om onze andere kinderen. Haar oudere broer zijn verkering was laatst bijna uit door zulke "onhandige" uitspraken van haar. Het kost mij (maar ook haar vader) grote moeite om dat door de vingers te kunnen zien.
Ik wil wel graag nog kwijt dat we niet zo'n slechte band hebben als de vermoedens doen blijken. We kunnen verder heel goed met elkaar opschieten. We kunnen uren bij elkaar zitten knutselen en kletsen met een kopje thee of samen haar huiswerk doen. We doen ook vaak genoeg leuke dingen. Soms met het hele gezin, soms alleen met de meiden (ik heb nog 2 dochters uit een eerder huwelijk)maar ik ga ook vaak genoeg even met haar alleen "op pad" omdat zij dat ook heel gezellig vindt. Het is niet dat ik een schurfthekel aan haar heb. Integendeel. Het is alleen bovenstaand ding wat ik heel akelig vindt en graag veranderd zou zien. Voor ons gezin maar met name voor haar zelf in de toekomst.
Dat is goed!
Als je zo'n band met haar hebt en dit soort dingen met haar doet is dit bij uitstek een gelegenheid om dit soort zaken te bespreken. En niet per se alleen met haar, ook de andere kinderen moeten dit leren (ook al doen ze het nu niet). Dat voorkomt ook dat het beschuldigend gaat. Wat ik ook belangrijk vind, stel je bent hierover in gesprek (je legt uit waarom je dit niet zou moeten doen bijvoorbeeld) en je gebruikt een voorbeeld waar zijzelf bij betrokken is. Leg dan ook uit wat ze wel had kunnen doen of zeggen (daar hoort ook je mond houden bij trouwens). Vermijd dat je haar gaat vragen "waarom doe je dat toch" of "waarom zeg je dat", de kans dat ze daar een antwoord op heeft is vrij klein. Het motto: als je niets aardig weet te zeggen, dan houd je je mond is wat mij betreft niets mis mee!
contact
Het "probleem" echter waar wij op dit moment (en zijzelf waarschijnlijk later ook)tegenaan lopen is mensen echt tegen elkaar uitspelen.
Tot nu toe heeft zij daarin wellicht genoeg succes gehad dat het naar meer smaakt. Kinderen oefenen zo ook voor als je ze later uitvliegen. Maar dat moet wel aangepakt worden.
Als de ouders, misschien zelfs met hun nieuwe partners erbij goed contact kunnen houden, elkaar goed op de hoogte houden en proberen uit te vinden waar het tegen elkaar uit spelen (al dan niet bewust en expres) vandaan komt, zal haar dat minder goed lukken. Als je dan ook nog (al dan niet met wat externe hulp) komt tot een gezamenlijke aanpak, kan je hopelijk korte metten maken met dit gedrag.
Eerlijk gezegd is dat in het begin al blijven liggen toen dochter vervelende dingen begon te vertellen over haar moeder. In zo'n geval had vader moeten zeggen dat zij niet zo over haar moeder (of iemand anders) hoort te praten en hij het zou bespreken met moeder. Zulke teksten worden hier ook wel eens over de keukentafel geslingerd maar dan is de reactie altijd: zo praat je niet over iemand, je moet of met iemand praten of je eigen gedrag aanpassen. Benoem wat je wilt dat er gebeurt, formuleer het eens anders. Welke oplossingen zijn er te bedenken. En dan is het aan het kind zelf of te bepalen wat het kind als beste oplossing ziet. Maar alle kinderen spelen hun ouders tegen elkaar uit te spelen (papa zei dat ik wel een snoepje mocht).
Contact tussen de ouders: zoiets kan al een regulerend werking hebben op het splitsen van mensen. Dat werkt alleen als er van beide kanten (ouders) geen verwijten worden gemaakt over en weer.
Loyaliteitsconflict?
Google eens op loyaliteitsconflict. Zou dat mee kunnen spelen?
Empathie
Je hebt gelijk, ik heb geen idee of je empatisch bent. Wat ik had moeten zeggen is dat er weinig empathie uit je mail spreekt. Gescheiden ouders, beide een nieuwe partner... dat is niet niks he. En haar gedrag is een tijdje 'beloond'.
ben het eens met het advies van AnneJ.
