Van b tot z

In beginsel kan ik wel begrip opbrengen voor mensen die hun mening geven, terwijl zij onvoldoende benul van zaken hebben om een kwestie juist te kunnen beoordelen. Ik weid graag een beschouwing aan dit maatschappelijke gegeven; in het besef dat mijn beweringen wellicht een andere blik werpen op hardnekkige convicties die tot misverstanden kunnen leiden.

Denkbeelden die getuigen van een alternatieve denktrant, denkwereld en denkwijze? Men gaat er bij voorkeur met een zekere discretie mee om, dunkt mij. Gemakshalve afzien van pogingen om dwalingen van zijn medemens op een verantwoorde wijze recht te zetten, verdient in mijn ogen echter weinig tot geen erkentenis.

Deze filosofie noopt mij ertoe – naar beste kunnen – zo zorgvuldig mogelijke formuleringen te bezigen bij het uiteenzetten van mijn gedachten, alsook de gedachtegang die eraan vooraf is gegaan. Ik zou bijna zeggen: was iederéén zich er maar wat meer van bewust dat gedachtewerelden dermate kunnen verschillen, dat de geest al snel uit de fles raakt indien men *zo maar* met elkaar in discussie treedt. Ik bedoel: zonder rekening te houden met geloof en aanverwante issues.

Zie deze uitspraak a.j.b. niet als een getuigenis ervan, dat ik een gevoel van haat draag naar een ieder die niet – zoals ikzelf – aarde en heelal vanuit een atheïstisch gezichtspunt aanschouwt. Weet dat ik juist bepleit dat wij allemaal elkaar op de hoogte stellen van onze gezindheid. Of deze nu godsdienstig van aard is, of bijvoorbeeld politiek.

Laten we wél wezen! Gezonde hersens zijn geen onbeschreven blaadje en al evenmin een vacuüm waarin wat hersenschimmen vrijelijk rond dwarrelen. Ofschoon heel wat lieden de houding innemen naar hun medemens, dat zij het stellige idee hebben van wél. Een dergelijke weinig communicatieve instelling houdt hen weg van waardevolle inzichten ten aanzien van de personen in kwestie. Ik meld dit uiteraard slechts ter kennisgeving. Strikt vrijblijvend. Wie de schoen of het glazen muiltje past, trekt het zich al dan niet aan.

Kijk; zelfs een eigenheimer als ik weet, dat de klank die je geeft aan jouw mening van invloed is op de mate waarin er notie van wordt genomen. Wie te luid schreeuwt, gaat het risico aan dat de oren op slot gaan, de ogen rollend naar boven en de gezichten opzij. Zeker binnen een ontwikkelde moderne democratie maakt het publiek geheid onderscheid tussen wat billijk is en wat niet. Ook op het Internet en overige sociale media. En geef ieder van hen eens ongelijk.

Extremistisch denkende lieden handelen ongetwijfeld vanuit dit oogpunt, wanneer zij zich presenteren als de wijze Salomon bij het te kennen geven van hun oordelen. Het zal voor de meesten onder hen een hele opgaaf zijn om op deze wijze (pogen) de publieke opinie te beïnvloeden. Een al te spontane opmerking die lijnrecht indruist tegen algemeen geaccepteerde waarden en normen is immers al snel ontsnapt aan de monden, pennen, toetsenborden of mobiele telefoons van rebelse diehards.

Hun leiders kenmerken zich door een bedachtzamer opstelling. Zich gematigder voor te doen dan zij zijn, behelst niet alleen tactvol gedrag; het maakt ook onderdeel uit van hun strategie. In de optiek van diegenen die dit doorhebben, draagt deze handelwijze ongetwijfeld een huichelachtig karakter. Zij zouden liever hebben dat iedereen gewoon gebruik zou maken van het recht op eigen overtuigingen.

De gedachte daarbij is, dat wie zich een roepende in de woestijn voelt, zich vooral ook geroepen moet voelen om vrijelijk gebruik te maken van zijn vrijheid van meningsuiting. Dat is goed voor het overzicht en biedt een fleuriger perspectief op de toekomst. Een democratie beoogt immers een platform te zijn voor iedereen? Wie de positie inneemt dat zijn argumenten bij voorbaat kansloos zijn binnen het openbare debat, doet naast zichzelf tevens onze moderne samenleving tekort.

De vraag is hoe prudentie te betrachten in deze. Hoe te voorkomen dat de gulden middenweg ontspoort richting een uitzichtloze patstelling? – Voor zover zoiets mogelijk is. – Een stelselmatige wederzijdse afwijzing van elkaars standpunten snijdt immers de pas af naar een situatie waarin iedereen zich (enigszins) kan vinden?

Op dit punt aangekomen citeer ik graag het statement “Een echte democraat is niet bang van het volk”. Het pleit ervoor om niet bij voorbaat stelling te nemen tegen mensen die vanuit andere uitgangspunten komen tot andere uitlatingen, maar om zich eerst eens zorgvuldig op de hoogte te stellen.

Enfin; doorgaans is het beter om je verstand te bewaren en te vertrouwen in een goede afloop, dan om je visie te laten bepalen door de (hectiek veroorzakende) waan van de dag. Diegenen die hebben op te boksen tegen de gevolgen van wanbegrip staat vrijwel altijd nog de macht van het woord ter beschikking. Zicht op de achtergronden van verschil in zienswijzen onderstreept de zin van vrijheid van meningsuiting.

Gemeenplaatsen echter? Die zijn uit den boze; zoals het nummer ‘Tous les mêmes’ van de band Stromae naar mijn mening meesterlijk illustreert. Zie bijvoorbeeld:

Rode krullenbol