Ingrijpende koerswijziging nodig voor verdere versterking positie leraar
"Een stevige, professionele beroepsgroep is belangrijk voor leraren en het onderwijs in Nederland. De inspanningen van de afgelopen jaren om tot zo’n beroepsgroep te komen, hebben tot nog toe onvoldoende opgeleverd. Daarom kiest minister Slob (Onderwijs) voor een ingrijpende koerswijziging. ‘Het opbouwen van een stevige beroepsgroep voor leraren verdient een nieuwe kans’, schrijft hij maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
Om te bepalen welke stappen nu gezet moeten worden om te komen tot een stevige beroepsgroep, heeft de minister Alexander Rinnooy Kan gevraagd om dat nader te verkennen. Rinnooy Kan gaat nog voor de zomer de eerste gesprekken voeren met lerarenorganisaties, leraren en andere betrokkenen. ‘Een goed functionerende beroepsgroep is in ieders belang en essentieel voor ons onderwijs. Ik wil daar graag naar vermogen toe bijdragen’, aldus Rinnooy Kan.
Rinnooy Kan was eerder voorzitter van de Commissie Leraren. Deze commissie werd in 2007 door de toenmalige minister van Onderwijs om advies gevraagd over de aanpak van het lerarentekort, de positie van de leraar en de kwaliteit van de leraar.
Rapportage
Naar verwachting kan Rinnooy Kan rond de herfst rapporteren over de verdere professionalisering van de beroepsgroep. Op basis daarvan kan een nieuwe koers bepaald worden. Rinnooy Kan is goed bekend met de vraagstukken die spelen. ‘Hij is bij uitstek geschikt voor deze taak, gezien zijn ervaring met complexe vraagstukken en zijn eerdere advisering over dit onderwerp’, stelt de minister.
Leraren zijn nu wel georganiseerd in vakbonden en per thema is er soms een vakvereniging, maar er is geen organisatie die hen op landelijk niveau overkoepelend vertegenwoordigt als het gaat om de kwaliteit van het vak en vakinhoudelijke vraagstukken. Bij andere beroepen, zoals advocaten en artsen, is dat wel het geval. Eerder voerde de Onderwijscoöperatie die rol uit. Omdat deze organisatie te weinig draagvlak had onder leraren besloten zij eerder te stoppen met hun activiteiten.
Register
De minister doet ook een pas op de plaats met het verplichte Lerarenregister. Slob: ‘Pas als duidelijk is wat er nodig is om het register in te zetten als register van, voor en door de leraar gaan we de volgende stap zetten.’ Het vrijwillige register blijft ondertussen gewoon beschikbaar voor leraren die daar hun portfolio in hebben opgeslagen.
Volgens de minister is het Lerarenregister te veel een doel op zich geworden, terwijl dit juist bedoeld was als een middel was om de beroepsgroep te versterken. ‘Al onze energie moet nu gericht zijn op het verder opbouwen van een stevige beroepsgroep. Leraren moeten daar nu al lang genoeg op wachten’, zegt Slob. Rinnooy Kan deelt dit beeld. ‘Het register is het sluitstuk en niet het begin.’
Regie terug bij de leraar
Volgens Slob moet de leraar de regie terugkrijgen. Hij is niet van plan om van bovenaf een beroepsgroep te verplichten, maar wil leraren wel ondersteunen om zo’n collectief goed vorm te geven. ‘Het belang van de leraar moet voorop staan. En dan kan de leraar dus ook het beste aan het roer staan’, aldus Slob."
Wat denken jullie?
En is het misschien goed als wij ze nog wat tips meegeven? 
Ik zet wel een smiley, maar misschien zou het echt een goed idee zijn.
Wie heeft suggesties?
Terug naar de basis
Wat ik merk is dat veel leerkrachten en/of directies ontzettend dociel zijn. Ze denken al gauw dat iets moet terwijl dat helemaal niet gevraagd wordt. Hier wordt niet zelf nagedacht. Verder zijn ze wat mij betreft te creatief, je hoeft niet altijd origineel, leuker dan leuk te zijn, doe eerst maar de basis goed. Dat lijkt haaks te staan op wat ik eerder zei. Maar als een leerkracht vier maal per jaar 48 punten over de sociaal emotionele ontwikkeling van 30 leerlingen registreert en daardoor niet toekomt aan het nakijken van de sommetjes en ook niet echt toekomt aan het uitvoeren van de bevindingen van die sociaal emotionele registratie kan je de sociaal emotionele ontwikkeling ook op een andere manier monitoren. Op ervaring bijvoorbeeld, omdat je al 15 jaar voor dezelfde jaargroep staat. De Inspectie stelt wel dat je de sociaal emotionele ontwikkeling moet monitoren, maar dat hoeft niet per se op de manier zoals een methodemaker mooier dan mooi, uitgebreider dan uitgebreid voorstelt. Aan de andere kant zie ik het nut niet zo in van een leerkracht die zelf werkvormen en lesmateriaal gaan verzinnen voor de kernvakken terwijl daar schitterende methodes voor zijn, gemaakt door professionals en voor een hoop geld aangeschaft. Ook aan die aanschaf wordt een hoop tijd besteed, elke paar jaar wat anders na bezoek aan beurzen, een zwik vergaderingen en een testperiode. Doe het dan ook. En van die methode, die echt al lollig genoeg is, doe je wat opportuun is. Dus alle dicteewoorden van een kind overtypen in een systeem die daar een analyse van maakt kost een hoop tijd maar is nutteloos als je vervolgens geen tijd hebt om iets met die analyse te doen. Laat dan maar zitten en ga onverdroten verder met het oefenen van dicteewoorden. Analoog aan 'als we weer eens gewoon gingen opvoeden'. 'als we weer eens gewoon gingen lesgeven'.
skik
Volgens mij
ligt er geen probleem bij de docenten, maar bij de schoolleidingen. Ze moeten die lump sum eens afschaffen en wat transparantie krijgen over bestedingen. En de klassen verkleinen, dat scheelt al een hoop. Dan krijgt de leraar ook meer tijd voor passend onderwijs. En als het dan nog fout gaat, moet de Inspectie ook echt maatregelen kunnen opleggen die desnoods kunnen leiden tot het ontslag van een steeds weer disfunctionerende schoolleiding.
Ze willen niet
Er zou een koepelorganisatie moeten zijn voor leerkrachten vergelijkbaar met de KNMG voor artsen. Dat zou de organisatie moeten zijn die uiteindelijk de vinger in de pap heeft, zoals KNMG dat ook heeft: Zo doen we dat (protocollen, werkwijze), dat doen we niet (briefje van de dokter) en als een van ons een fout maakt dan is er arbitrage.
Maar de leerkrachten moeten zo’n organisatie wel zelf op poten zetten.
Dat register is een overheidscontrole apparaat. Zoiets als het BIG. Het is niet bedoeld om leerkrachten een ferme positie te geven.
Alle andere politiek die doet alsof “we het nu dan echt gaan regelen voor de leerkracht” levert niks op. Ze moeten het echt zelf doen.
Zolang leerkrachten niet zelf het heft in handen nemen, zal er met ze gesold worden. Eerder meer dan minder bovendien.
Dora
Hoe wil jij met het oog op het al bestaande of het dreigend lerarentekorten de klassen gaan verkleinen? De klassen zullen veel groter worden en er zal op een heel andere manier les gegeven moeten worden. Eén leerkracht op veertig, vijftig of zelfs zestig leerlingen met één of meerdere onderwijsassistenten, een schuifwand tussen de lokalen en een leerplein. De manier zoals het onderwijs nu in de meeste gevallen lesgegeven wordt, één leerkracht op één klas van ca.30 leerlingen in een lokaal is op termijn niet houdbaar.
skik
Pabo
Misschien eens kijken naar de pabo, ik hoor uit tweede hand dat er toename van studenten is maar dat het niveau van deze studenten (mogelijk daarom) toch wat lager wordt. Het goedkoper maken van deze studierichting lost misschien wel een tekort op maar creeert mogelijk een nieuw probleem.
skik
Ik hoop dat het lerarentekort juist gaat afnemen, omdat kleinere klassen tot minder burnouts zullen leiden. En verder neemt het aantal kinderen ook af.
