leesmoeders - waar is dat onderzoek waaruit blijkt dat het niet werkt?
Onlangs kwam in een draadje hier de leesmoeder weer eens langs en toen merkten Miriam en Barvaux (meen ik) op dat uit onderzoek is gebleken dat leesmoeders meer kwaad dan goed doen. Ook op onze school zijn er leesmoeders, sterker, ik ben er zelf een. Het doel van het lezen in groepjes lijkt met name het maken van kilometers. Het is voor mij moeilijk voor te stellen dat als de hele klas met de juf hardop zou moeten lezen de leerlingen evenveel en betere oefening krijgen dan als die klas in vijf groepjes wordt opgeknipt. Maar ik wil best aannemen dat leesmoeders weinig of niets toevoegen of misschien zelfs nadelig zijn. Maar voordat ik op onze school een knuppel in het hoenderhok wil gooien wil ik eerst eens dat onderzoek lezen. Heeft iemand een link paraat toevallig?
Groeten,
Temet
Temet,
Wil je dan stoppen als leesmoeder?
Ik ben leesmoeder geweest en zag de reacties van kinderen als ze met bepaalde moeders moesten lezen terwijl ze eerder ervaren hadden hoe die moeders hun geduld gingen verliezen wanneer ze te langzaam lazen.
Ook heeft een leerkracht de gegevens van een leerling te beschermen maar kan hij niet voorkomen dat 'Pietje' tijdens het avondeten kan mee luisteren hoe de ochtend van zijn leesmoeder en Jantje verliep. Daar Jantje Pietje stom vindt, wilt hij ook niet met die moeder lezen.
Als de onderlinge afstand tussen de leesgroepjes klein was, kon je van een ander leesmoeder horen hoe ze het kind coachte. De leerkracht mocht een klacht dan aanhoren en de desbetreffende moeder tips geven omdat het een kind niet goed motiveerde, terwijl de leerkracht al blij was dat iemand zich inzette als leesmoeder.
Sowieso drie minpunten. Maar een leerkracht die met 4-5 kinderen een half uur om een tafel zit, waarvan steeds één 5 min hardop leest, maakt ook niet veel vorderingen.
Hier koos de juf bewust voor de hulp van enkele vrijwilligers, die geen connectie hadden met de kinderen in een klas. Dat werkte voor haar het beste. De dames, 2 in aantal, konden ver uit elkaar zitten, zodat de ll geconcentreerd 20-25 min hardop konden oefenen.
Zolang de AVI'- toetsen blijven bestaan, zullen de zwakke lezers hardop kilometers moeten maken. Ik heb gemerkt dat kinderen meer vorderingen maken als ze thuis elke avond hetzelfde blad hardop lezen en na het lezen voor de juf , een blad meekrijgen voor de daaropvolgende week.
Leesmoeder
Een leesmoeder heeft mij erop geattendeerd dat mijn dochter totaal niet geconcentreerd las, geen enkele motivatie had en dat ze geen vorderingen maakte (groep 3). Later bleek zeer ernstige dyslexie. Dat niet signaleren heb ik de juf en de school bijzonder kwalijk genomen.
Ik ben ook erg benieuwd naar het onderzoek, want bij de andere verhalen hier kan ik me ook heel veel voorstellen.
twee dingen
Persoonlijk denk ik dat het technisch leren lezen je in de klas leert. En verder is het een kwestie van kilometers maken, en dat doe je thuis. Een half uurtje per week met een leesmoeder zet niet zoveel zoden aan de dijk denk ik. Lezen leer je in eerste instantie in de klas (technisch) en verder doe je ervaring op door veel/regelmatig te lezen. Punt.
Wbt dyslexie e.d.: Dat zal de leraar moeten constateren lijkt mij.
Bieb 63
Een leraar signaleert leesproblemen, ouders halen er een specialist bij en die constateert al of niet dyslexie. Een leraar mag dat niet. Een leraar moet wel ouders inlichten over achterstanden. En eventueel samen een plan van aanpak bespreken en uitvoeren.
Leesinstructie vindt op school plaats, door de leerkracht. Leesmoeders helpen bij de kilometers. Althans, dat was de bedoeling op de school van mijn dochter. Maar de leerkracht lette niet op en een bemoeizuchtige leesmoeder wel. Gelukkig maar, in ene dit geval dan 
Bij ons
merkte ik dat de kinderen het bijzonder leuk vonden als de moeders kwamen helpen met lezen. Ze deden ook allemaal erg hun best om te laten zien hoe goed ze al konden lezen. Het ging inderdaad om een half uurtje per week, dus ik kan me niet voorstellen dat het schadelijk zou zijn. Of het aan de andere kant bevorderlijk is weet ik ook weer niet.
Kan het niet vinden
Trouw vermeld het onderzoek in twee van hun artikelen: http://tinyurl.com/pmvs8bk en http://tinyurl.com/onseaug, maar de bron wordt niet vermeld.
Wel kwam ik dit tegen: http://www.kohnstamminstituut.uva.nl/pdf_documenten/Scholenverslag%20leesonderzoek%20almere%20exp2.pdf, waarin staat dat het lezen in een groepje van 3 leerlingen onder begeleiding van een ervaren lezer leidt tot beter technisch lezen. Begrijpend lezen en woordenschat gaat niet vooruit met deze werkwijze.
Ik denk dat een half uurtje met een leesmoeder lezen voor kinderen die thuis nooit een boek zullen pakken en wiens ouders dat ook niet met ze doen echt wel verschil maakt.
skik
tutorlezen en duolezen
Het onderzoek heb ik niet voor je. Wat ik mij herinner is dat tutorlezen (leerling uit bovenbouw begleidt) en duolezen (twee leerlingen van hetzelfde niveau lezen samen hardop om de beurt).
Deze methode werd op de school van mijn kinderen vier keer per week toegepast, direct in de ochtend, voor alle kinderen van groep 3 van zo nodig groep 8. Kinderen uit de bovenbouw worden door de leerkracht getraind om jongere kinderen te helpen. Een erebaantje voor die kinderen.
Op deze manier leest elk kind veel vaker, op eigen niveau en hoeft maar maximaal op één kind te wachten.
Dit bleek veel effectiever te zijn dan de inzet van leesmoeders.
Kinderen houden bij wat ze gelezen hebben en schrijven bijzonderheden in een schriftje. De juf coördineert per groep. De duo's hoeven niet in dezelfde groep te zitten, dus voor iedereen is een leesmaatje te vinden van hetzelfde niveau.
" Ik denk dat een half uurtje met een leesmoeder lezen voor kinderen die thuis nooit een boek zullen pakken en wiens ouders dat ook niet met ze doen echt wel verschil maakt. "
Toen mijn zoon in groep 3 zat heb ik dit gedaan. Van de 6 die nog niet samen met een klasgenoot konden lezen, waren er zeg maar 5 uit gezinnen waar je geen of geen NL boeken verwacht. (En ik had er uiteraard geen 6 om mee te lezen, maar 2.)
OO op CJG
Mijn eerste google-opdracht op "onderzoek leesmoeders" gaf een stuk of -tig keer de site van CJG. Daar stond deze forumvraag op de voorpagina. Klaarblijkelijk wordt dit forum ook gepubliceerd op CJG-sites onder de kop 'ouders voor elkaar'. Wist ik niet, jullie wel?
Ik zal straks eens wat grondiger zoeken of ik het onderzoek kan vinden.
Theekopje (ot)
Dit is ca. 2 jaar geleden ter sprake gekomen. Je account vraagt om een postcode. Onderwerpen die voor het CJG interessant zijn en gezien de reacties, in dat gebied leeft, komen ook op de CJG-site. Als ouders onder elkaar. Als je dat niet prettig vindt, vul je 0000 in voor je postcode in je account.
Flanagan
Als er geen postcodevragen zijn komen er gewone vragen van het forum dus of je wel of geen postcode invult maakt niet uit. Het is meer van belang of jouw CJG aangesloten is bij OO begreep ik.
on topic
Ik denk dat het om de tweede link ging die skik al gaf: http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1484269/2006/11/28/Leesvaardigheid-Leesmoeders-zijn-niet-langer-nodig.dhtml
Een kind moet natuurlijk wel hardop lezen maar niet in een groepje met anderen, dat blijft er te weinig tijd over voor het kind zelf en is het dus zonde van de tijd. Er is dus een ander systeem, zie hierboven.
Ik denk dat het veel meer zin heeft om, als ouders het Nederlands niet goed beheersen, een kind drie keer per week een half uurtje te laten lezen bij een buurvrouw of iets dergelijks maar thuis moet er gelezen worden!
Barvaux
Ik denk dat die ouders beter Nederlands spreken dan de Europese ouders met een andere moedertaal. Het punt is waarschijnlijk eerder dat ze in geen enkele taal lezen thuis. In dezelfde klas zaten namelijk nog meer tweetaligen en van degenen die achter liepen met lezen waren dat de tweetaligen met een niet-Europese tweede taal, niet de kinderen met een Franse moeder die nog Engels met de juf moet praten omdat ze er in het Nederlands niet uitkomt.
Volgens mij moedigen ze al op het CB aan om te lezen, dus zeggen dat er thuis gelezen 'moet' worden zet niet veel zoden aan de dijk. Blijkbaar gebeurt het niet overal. Het kan wel meer zin hebben, maar als de ouders het niet doen, moet je het anders oplossen.
Doorgezocht
Grappig, ik kwam al zoekende vele artikelen tegen maar geen waarin duidelijk werd gesteld dat leesmoeders zinloos zijn. Wel dat goed leesonderwijs door de juf beter helpt (zie artikel over de Morgenster in Trouw), dat herhaald dezelfde tekst lezen demotiverend is als kinderen zich gaan vervelend (joh), dat steeds nieuwe teksten lezen demotiverend is als het te moeilijk is (joh), en dat het wel uitmaakt hoe het samen lezen aangepakt wordt en hoe de begeleider omgaat met fouten in het lezen.
Ik vind het vooral interessant dat dat onderzoek zo lastig te vinden is, terwijl er hier en daar dus wel boude uitspraken over worden gedaan.
offtopic: dat van CJG wist ik niet, maar ik kreeg het zonder postcode idd.
Uitleg mbt CJG, zie #8. (OT)
http://www.ouders.nl/forum/algemeen-ouderschap/cjg-eindhoven-leuk
Ouderwets
Bestaat dat onderzoek wel? Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond is wel vaker een loze stoplap. Met leesouders viel best winst te halen, mits een leerkracht de juiste aantrekt en er instructie aan vooraf gaat. Ik vind het achterhaald om als school voor het niveaulezen van ouderhulp afhankelijk te zijn. Tutorlezen werkt prima en ook Estafette een methode voortgezet technisch lezen zit organisatorisch goed in elkaar.
aha
De indruk die ik krijg uit het stuk in Trouw is dat leesonderwijs door een leerkracht beter werkt dan groepjes met een leesmoeder. Ja duh, denk ik dan.
Volgens mij, ik schreef het al, is het lezen in groepjes hier vooral bedoeld voor het maken van kilometers. Naast al het reguliere leesonderwijs. Waar er nogal wat van is, in groep 4. Met Estafette, onder andere, de methode die Kenfan hier al noemt. En Taal Actief. Twee lesmethodes op het gebied van lezen dus, naast elkaar (weet te weinig om te zien waarom er nu twee zijn, maar ik neem aan dat dat niet voor de leuk is).
Het merendeel van de kinderen heeft een niet-Nederlandse achtergrond. Een groot deel van de ouders spreekt geen of zeer beperkt Nederlands. Ik denk dat de leesgroepjes voor een aantal kinderen in elk geval beter zijn dan niets (wat vermoedelijk het alternatief is), en op basis van wat ik in dit draadje zie langskomen krijg ik niet de indruk dat die leesgroepjes kwaad doen. Want het komt niet in plaats van degelijk leesonderwijs, het komt er bovenop. Ze zitten fors op taal op deze school, juist vanwege de samenstelling van de leerlingenpopulatie.
Het gaat hier overigens om een kwartiertje lezen, meteen aan het begin van de dag, op 3 dagen per week (ik doe er zelf maar 1 trouwens).
Het lezen met de buurvrouw dat Barvaux noemt zou vermoedelijk nog beter zijn. Maar niet iedereen heeft zo'n buurvrouw paraat.
Ik ga nog maar even door met leesmoederen
Groeten,
Temet
overigens
Overigens vraag ik me af hoe je dit nou moet aanpakken als je een goedwillende betrokken ouder bent die het Nederlands slecht beheerst. Als je je kind laat lezen in het Nederlands kan je niet zien en horen of kind het goed doet. Als je kind laat lezen in de moedertaal dan zie ik toch een probleempje bij kinderen in groep 3 en 4. Die kunnen net lezen en schrijven. Het Marokkaans-Arabisch heeft een heel ander alfabet. Het Turks heeft wel Europese letters maar met een paar extra toeters en bellen en de uitspraak van sommige letters is radicaal anders dan in het Nederlands.
Het lijkt me nogal een kluif om een beginnend lezertje dan ook maar meteen bijvoorbeeld het Turkse alfabet met bijbehorende regels aan te leren (nog mazzel dat de spelling van het Turks extreem consequent is - moet je Engels eens proberen voor de grap) zodat het kind kan lezen in het Turks met het idee dat hij zo ook beter gaat lezen in het Nederlands. Ik zwijg maar even over Chinese kindertjes.
Dus hoe moeten anderstalige kindertjes eigenlijk die kilometers maken als ze het kunstje net onder de knie krijgen en er geen goedwillende Nederlandstalige buurvrouw voorhanden is?
Groeten,
Temet
Toch
Er zijn verschillen van mening over de juiste methode. Voor mij is het wel glashelder. Je begint bij de ouders met lezen in de eigen taal, inclusief het schrift. Dat zou op het CB al geadviseerd kunnen worden. Lezen begint niet in groep 3 maar bij mij al in het babybad met een plastic boekje.
Elke bieb heeft een plankje andere talen of de mogelijkheid die te bestellen. Er zijn oudergroepen die leesmateriaal hebben ontwikkeld in talen die wat minder op schrift staan. Er is heel veel.
Eerst leg je uit hoe je thuis een leescultuur krijgt. Taal is belangrijk, niet welke taal.
Daar falen veel scholen. Men blijft maar hakken op het Nederlands.
Daarna kun je op school consequent Nederlands gaan lezen.
Zo gaat het ook al een eeuw met de Friezen, die vaak volstrekt tweetalig zijn.
Mijn moeder sprak tot haar vierde jaar uitsluitend fries. Er werd wel in de nederlandstalige bijbel gelezen.
Helaas heeft mijn moeder mij geen Fries bijgebracht. Zoals met veel huidige importtalen werd dat als wat minderwaardig gezien.
Mijn beide kinderen zijn meertalig opgevoed. In de onderbouw zelfs met arabisch schrift. Na de scheiding is dat helaas wat verwaterd.
Het arabische schrift werd op school niet herkend, hoe knap dat was. Er ging een rode streep door als mijn dochter links haar naam in het latijnse schrift en rechts in het arabische schrift zette.
Het grootste probleem is de onwil om andere talen te accepteren en plezier te hebben in meertaligheid en daar het nut van in te zien.
Op school Nederlands. Je zou zelfs een ouder-kind leesclub kunnen opzetten met boeken van Annie M.G. Schmidt in het Nederlands op school.
Als je maar de thuistaalontwikkeling thuis aanmoedigt en steunt.
Zo heeft Kader Abdollah, Nederlandse bestseller schrijver uit Iran, Nederlands geleerd.
Lang geleden
Temet, dat stuk in Trouw is van 2006. Het bespreekt een praktijkervaring, de leesmoeders eruit en de leerkrachten erin, van nog langer geleden.
Leesmoeders zijn slecht voor het onderwijs zolang scholen de tijd die ermee gemoeid gaat als onderwijstijd rekenen en dus aftrekken van dat wat er per week te doen is of zelfs incalculeren in het remediërend onderwijs dat potentieel dyslectische kinderen krijgen. Dat was toen zo.
Volgens mij gebeurt dat niet meer zo.
Op lezen met moeders is niet zo veel tegen volgens mij.
" Als je je kind laat lezen in het Nederlands kan je niet zien en horen of kind het goed doet. "
Ik zou aannemen dat dat niet erg is. Zoals voetballers op straat zonder coach van alles leren en zangers voor de spiegel of in de douche, kun je ook voor je moeder lezend leren lezen, zelfs als moeder niet zo goed mee kan doen.
Moeder luistert. Kind leest voor.
mmm
Miriam, het klinkt logisch wat je zegt, maar toch vraag ik het me af. Er is geen goede of foute manier van voetballen. Wat scoort is goed. En bovendien voetballen de meeste kinderen niet alleen, en kijken ze de kunst van hun handiger buurtgenootjes af.
Bij lezen kan het wel goed of fout. In mijn leesgroepje las een meisje het woord 'tegelijk' alsof het rijmt met 'degelijk'. Een volstrekt logische fout, maar hij is wel fout. Als je dat zo'n kind niet vertelt (omdat je het zelf niet weet), dan kan ze het toch niet ruiken? Veel kinderen maken nauwelijks onderscheid tussen lange en korte klinkers, wat in veel talen geen punt is maar in het Nederlands toevallig wel, en weten ook nog niet dat er een verschil in uitspraak is tussen matten en maten.
En dan kan je denken dat iets beter is dan niets, maar ik vraag me af of dat klopt, en of niet het risico bestaat dat gemaakte fouten inslijten als er niet af en toe gecorrigeerd wordt. Ik weet het echt niet, ik vraag het me gewoon af.
Groeten,
Temet
valt wel mee denk ik Temet
Een kind dat ' tegelijk' op de foute manier zegt is in elk geval het woord tegengekomen en valt het daarna ook op als het elders gebruikt wordt. Met de goede uitspraak, of wordt er elders een keer op gewezen.
Je kunt niet op alle slakken zout leggen als een kind aan het lezen is, dat demotiveert.
Lekker doorlezen en af en toe je prioriteiten pakken en een structurele fout eens op een andere manier belichten.
Het idee is dat het lezen en taal bij een kind direct ' perfect' zou moeten, maar er is een hoop ruis mogelijk als er maar plezier is en ontdekking.
En de juf zorgt voor de doorgaande uitleg lijn.
AnneJ
" Er ging een rode streep door als mijn dochter links haar naam in het latijnse schrift en rechts in het arabische schrift zette."
Zulke azijnpissers lopen er hopelijk op onze school niet rond
En ik mag hopen dat er ook niet wordt gemiept over tweetalige opvoeding etc. Als éen van de twee talen Nederlands is, zijn de leerkrachten vermoedelijk allang blij.
Er is later deze week een algemene ouderavond met als thema 'hoe je kind te stimuleren tot betere schoolprestaties'. De presentatie wordt overigens verzorgd door iemand van het OKC, niet vanuit de school. Nou ja, ben benieuwd wat men te zeggen heeft. De dame van de presentatie heeft aan haar achternaam te zien trouwens een Noord-Afrikaanse achtergrond, dus met het verketteren van tweetaligheid zal het vermoedelijk wel meevallen.
Groeten,
Temet
slakken
Ik wil trouwens niet de indruk wekken dat ik op elke slak zout leg. Maar die 'tegelijk' fout heb ik toch maar even besproken
Waar ik maar niks van zeg zijn bijvoorbeeld de -e's die ze zeggen waar ze niet staan. Een kleine huis, dat werk. Dan kan ik wel bezig blijven.
Groeten,
Temet
'tegelijk' verkeerd zeggen, lijkt me geen probleem
Het is in ieder geval geen goede reden om kinderen altijd met een volwassene te laten lezen.
Kinderen die vlot lezen, lezen ook niet met een volwassene. En met duolezen zal de andere leerling ook niet altijd het woord kennen.
In de praktijk (praten, luisteren) komt een kind dit soort woorden vanzelf tegen en zodra het woord echt bekend is, komt de leesherkenning vanzelf.
'Een kleine huis' verkeerd lezen ligt aan het verkeerd horen/beheersen van de taal. Dat kun je corrigeren maar als ze dagelijks wat anders horen, zal het niet verbeteren. Dat soort kleine woordjes lees je immers al snel op beeld en niet op de letter.
Ben benieuwd Temet
Als je er eenmaal mee bezig bent geweest valt het je steeds weer op.
Ik heb ook eens een lezing bijgewoond van een latere deelraadvoorzitter van Amsterdam Zuidoost van Antilliaanse afkomst die, gesouffleerd door een autochtone ambtenaar, glashard het Nederlands stond te propageren waar het over economische kansen ging en niet in de gaten had dat veel etnische winkeliers goede zaken doen met het thuisland en hun achterban juist door hun etnische taal. Daar komt geen Nederlands aan te pas. En geen uitkering en geen vaste baan. Allemaal ondernemers.
Eenzijdig denken rules.
Natuurlijk wil je dat het Nederlands de contacttaal is, maar dan hoef je de andere talen niet uit te sluiten, die hebben ook hun belangrijke voordelen. Niet voor autochtone Nederlanders die niet beter willen weten.
Of allochtone Nederlanders die goede sier willen maken.
Ben benieuwd. Laat je het nog even horen hier?
Temet,
In de bibliotheek hebben ze op verschillende niveaus meeleesboekjes. Dit zou de kinderen die thuis geen hulp kunnen krijgen van hun ouders of oudere broers/zussen, een uitkomst zijn. Trouwens ook voor hun ouders.
Een school zou mbv een daisy-speler of een gewone cd-speler, 5 kinderen tegelijk kunnen laten lezen ipv 1 kind in een kringetje.
Ps vreemde lange link! Betreft een pag van oba.nl meeluisterboeken kinderboeken. Hopelijk komt de link goed over.
Link werkt niet;
Oba.nl; meelees cd's
8 september alfabetiseringsdag
http://www.lezenenschrijven.nl/voorkomen/taal-voor-thuis
" De cursus Taal voor Thuis is geschikt voor ouders met kinderen in de leeftijd van 2 tot 12 jaar. Zowel ouders met een Nederlandstalige als ouders met een anderstalige achtergrond kunnen hieraan deelnemen. Het is wel belangrijk dat ouders zich mondeling kunnen redden in de Nederlandse taal."
Geen woord over de thuistaal. Helaas.
Het stimuleren van taalontwikkeling kan bij anderstalige ouders het beste in de eigen taal, maar die informatie is mogelijk niet politiek haalbaar of zoiets, denk ik dan maar.
leesvaders
Hier een school met veel hoogopgeleide ouders. Wel veel kinderen die twee- of drietalig opgroeien, maar weinig uit de "allochtone onderklasse".
Tweemaal in de week is er een half uur lezen met lees"moeders' (vooral de leesvaders zijn geliefd 
in groep 3 en 4.
De kinderen die goed kunnen lezen mogen zelf lezen. Dan blijft er dus nog maar een beperkte groep over. De leerkracht neemt ook een groepje of een leerling onder de hoede, en er lijkt over nagedacht waarom juist die leerling(en). En dan zijn er een paar ouders die met een leerling of een klein groepje (max. ca. 3) lezen. De leesouders worden geïnstrueerd door de leerkracht en krijgen speciale stof mee, gericht op de specifieke leerling(en). De afzonderlijke groepjes gaan zo ver mogelijk uit elkaar zitten, meestal in aparte ruimtes (een groepje in de koffiekamer, een groepje in de gang, etc.)
Als het klikt kan het zomaar zijn dat een leesouder twee jaar lang met dezelfde probleemlezer leest en dat deze leerling flink vooruitgaat.Als de leerkracht ziet dat zo'n "koppel" succesvol is, dan stimuleert de leerkracht dit met complimenten aan de leesouder.
Roddelen e.d. lijkt niet voor te komen, de sfeer op deze school is sowieso goed.
Zover ik weet lezen alle probleemlezers ook nog regelmatig thuis met hun eigen ouders.
Ik ken een kind met twee niet-/slecht-Nederlands sprekende ouders, maar dit kind is juist voor met alles en had zichzelf op de kleuterschool al leren lezen (in het Nederlands), uit zichzelf.
Zoals ik het ervaar lijkt me juist de afwisseling goed: dat de kinderen niet alleen met de eigen ouders lezen, maar ook eens met een ander. Dat geeft misschien net een andere dynamiek, stimulans of insteek.
Het gaat maar om tweemaal per week een half uurtje, voor de ouders die niet vroeg op het werk hoeven te zijn een kleine moeite en voor de leerlingen weinig verloren tijd als het niet nuttig mocht zijn, maar in het beste geval wel wat extra oefening (voor veel leerlingen is een half uur lezen trouwens al lang).
