Van welke onbevoegde leraren heeft úw kind les?
De Volkskrant van donderdag 11 september publiceerde het onderstaande artikel. OCW geeft nu ook zelf toe dat er talloze onbevoegde leraren lesgeven in het voortgezet onderwijs. Dacht u dat uw kind wiskunde had van een wiskundeleraar, dan kunt u het glad mis hebben. Dacht u dat er in de bovenbouw eerstegraders voor de klas stonden, dan kunt u van een koude kermis thuiskomen. Dacht u dat de leraar Nederlands op z'n minst een tijd Nederlands had gestudeerd, dan blijkt daarop geen garantie meer te bestaan.
Ook ik ben ouder van schoolgaande kinderen en het verbaast mij dat wij als ouders hierover niets weten. De school heeft geen informatieplicht naar de ouders over de kwalificaties van de mensen voor de klas, of dat nu vakleraren zijn, 'leraren' of volkomen onbevoegden. Toch zijn onze kinderen puur afhankelijk van hun kwaliteiten, met het oog op het onderwijs zowel als op de ontvangen cijfers.
De schoolgids lijkt mij het geëigende medium waarin scholen dergelijke kwalificaties zouden moeten vermelden. Immers, deze gids hoort informatie te bieden over de kwaliteit van de school. Wie van mening is dat het onderwijs zo goed is als de mensen die het geven, moet ook belang hechten aan de formele kwalificaties van de leraren.
Natuurlijk is bekwaamheid belangrijker dan bevoegdheid. Maar een bevoegdheid is formeel de beste zichtbare garantie op bekwaamheid. Een bevoegdheid garandeert dat de leraar zijn vak verstaat en dat onafhankelijke mensen in de praktijk hebben geoordeeld dat hij naar behoren kan lesgeven. Van een onbevoegde moet je maar afwachten hoe (on)bekwaam hij is in lesgeven en in welke mate hij zijn vak verstaat.
Aan het einde van het artikel staan enkele praktische aanbevelingen voor ouders en ouderraden. Ik ben benieuwd naar uw mening hierover, of uw ervaringen op dit terrein.
-------------------------------------------------
STOP SJOEMELENDE SCHOLEN
[Lead: Diploma’s zijn steeds belangrijker. Maar juist daar waar ze worden behaald, op scholen, bagatelliseren we ze. Dat is schandalig.]
De scholen zijn weer begonnen. Maar wie staat er voor de klas? Dat is nog nooit zo ongewis geweest. Volgens het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft in het voortgezet onderwijs 30 procent van de mensen voor de klas niet de vereiste papieren voor de hun toebedeelde lessen.
Pakweg een op de drie docenten heeft onvoldoende kaas gegeten van de sandwiches die ze dagelijks uitventen. Onbevoegde en onderbevoegde docenten alom, zelfs nu we nog maar aan de vooravond van het echte lerarentekort staan.
Ik vind dat een schokkend aantal. Het betekent dat verreweg de meeste leerlingen voor een of meer vakken les heeft van onbevoegde docenten. En van hem of haar cijfers ontvangt.
Loodgieter
Wie naar de dokter gaat, rekent er op dat die gekwalificeerd is voor zijn vak. Wie een café bezoekt, mag aannemen dat de uitbater een horecadiploma heeft. Ook loodgieter word je niet zonder vakopleiding.
Maar in het onderwijs, daar waar de diploma’s nota bene worden behaald, tellen diploma’s niet meer mee. Om het lerarentekort te lenigen mag daar iedereen voor de klas, bevoegd of niet, en de Inspectie doet er niets aan. Met dank aan de vorige onderwijsminister, die dit gebeunhaas wettelijk mogelijk heeft gemaakt.
Lees de rest van het artikel op:
http://extra.volkskrant.nl/opinie/artikel/show/id/1389/Stop_sjoemelende_scholen
Hier een gevalletje "onbevoegd voor de klas"
Ik viel bijna van mijn stoel toen ik hoorde dat een kennis dit schooljaar les ging geven aan een VO-school. Ze moet nog met haar studie beginnen, maar staat al voor de klas als docent van een Moderne Vreemde Taal.
Naast het ontbreken van een kwalificatie op het vakgebied waarin ze lesgeeft, ontbreken er nog een groot aantal vaardigheden die een goede docent m.i. moet hebben.
Als ze voor de klas van mijn kind stond en ik wist hiervan, zou ik er wel werk van maken.
Isis
Het verbaast me niet, gezien mijn eigen ervaringen
Het probleem van het lerarentekort is bekend. De scholen hebben kilo's boter op hun hoofd bij het ontstaan van dat lerarentekort, maar goed.
Het probleem dat scholen dus onbevoegden moeten inzetten in plaats van klassen naar huis sturen, is ook duidelijk. Mensen zonder vakstudie, mensen die hbo hebben maar op wo-niveau lesgeven, leraren van vak A die vak B 'er wel even bij doen'. Scholen zetten al deze middelen in om lesuitval te voorkomen.
Maar het probleem dat in het krantenartikel wordt aangesneden, is dat scholen dat stiekem doen. Zonder de leerlingen en hun ouders te informeren dat een noodoplossing is gezocht en gevonden. Co-assistenten moeten zich niet voor arts uitgeven, en assistent-artsen niet voor specialist. Een leerling-agent herken je aan zijn strepen. En een kandidaat-notaris mag geen testamenten tekenen zonder notaris die toezicht houdt. Maar in het onderwijs doen scholen stiekem over al die leraren die geen echte leraren zijn, althans niet in formele zin.
Ouders hebben recht op eerlijke informatie. Ouders zijn niet zo dom dat ze geen begrip zouden hebben voor de noodzaklijke en tijdelijke inzet van onbevoegden. Maar deze praktijken verborgen houden is een recept voor ellende.
Wat ik zelf heb aanschouwd:
- scholen die onbevoegden puur hun eigen gang laten gaan en niet noemenswaardig zicht houden op de kwaliteit van de lessen;;
- onbevoegden die uit noodzaak worden ingezet in voor hen nieuwe vakken en lessen, zonder dat daar serieuze begeleiding voor wordt gegeven;
- onbevoegden die nauwelijks les kunnen geven maar leerlingen allemaal tussen de zes en acht geven, omdat ze dan geen last krijgen met de schoolleiding (en de leerlingen!);
- scholen die bij vacatures liever goedkope onbevoegden aanstellen dan ervaren bevoegde docenten, omdat de laatsten duurder zijn';
- onbevoegden die het hele jaar door hun leerilngen nauwelijks die ene bladzijde in het schoolboek voor blijven;
- tweedegraders die vele jaren lang in de bovenbouw van het vwo uren geven, terwijl ze daartoe de vakkennis missen maar ze zijn goede vriendjes met de schoolleiding;
- scholen die jarenlang verzuimen on- en onderbevoegde leraren adequaat bij te scholen, soms omdat de leraar in kwestie dat niet wenst, maar in alle gevallen omdat de schoolleiding daartoe niet de verantwoordelijkheid neemt.
Uit een misplaatst soort collegialiteit worden zulke misstanden 'onder de pet gehouden'. De Inspectie doet er niets meer aan, want met het lerarentekort (waarvoor OCW zelf medeverantwoordelijkheid draagt) loopt men over van begrip voor de scholen. Daarom krijgen schoolleiders zoveel 'ruimte', dan is de minister daar van af.
Waar politiek, inspectie en schoolleiders in gebreke blijven, leraren zwijgen uit angst de sfeer te verzieken, en zelfs de vakbond slappe knieën toont omdat ze on(der)bevoegden in haar gelederen telt, moet de corrigerende tik van de ouders komen.
Tenminste, de ouders die begrijpen dat je de kwaliteit van een beroepsgroep alleen kunt beïnvloeden door serieuze, formele eisen te stellen, in plaats van een laat-maar-waaien-beleid.
What's new?
Onbevoegde leerkrachten voor de klas zijn er altijd geweest. Ook toen de Inspectie nog wel toezicht hield. Het probleem is altijd pragmatisch opgelost, gewoon doen alsof het geen probleem is.
Het lijkt me duidelijk dat nogal wat ouders het niet fijn zouden vinden als ze zouden ontdekken dat hun kind een onbevoegde leerkracht zouden hebben, maar hoe kom je daar achter?
Bovendien: wat kun je eraan doen als ouders?
Wat ik zelf niet begrijp is dat leerkrachten nog steeds geen beroepsvereniging hebben waarmee ze elkaar beroepseisen stellen en toezien op elkaars professionaliteit.
Groet,
Miriam Lavell
Beroepsvereniging
Miriam:
"Wat ik zelf niet begrijp is dat leerkrachten nog steeds geen beroepsvereniging hebben waarmee ze elkaar beroepseisen stellen en toezien op elkaars professionaliteit."
Het simpele antwoord is: Omdat leerkrachten sinds jaar en dag in loondienst zijn. De beroepseisen zijn daarmee ook een zaak van de werkgever.
Beroepsverenigingen zijn van oudsher vooral sterk in vrije beroepen: Advocaten, notarissen, artsen, psychologen, etc etc etc; mensen die NIET in loondienst zijn, of die bij elkaar in loondienst zijn (zoals een advocatenkantoor).
Aanvulling
Traditioneel zijn de vakbonden wel sterk in het onderwijs, en die zijn ook wel met dit soort dingen bezig. Maar het is veel minder een kerntaak.
Much is 'new'
Beste Miriam,
Ik wilde dat ik het probleem kon relativeren, maar nee, het loopt uit de hand. Verschillende dingen zijn namelijk 'new'.
'New' is bijvoorbeeld dat er niet een paar procent onbevoegden voor de klas staan, maar meer dan 30 procent. Een cijfer dat ook nog eens gebaseerd is op gegevens van drie jaar geleden, die door schoolleiders worden toegegeven. Inmiddels heeft dus vrijwel *elke* leerling voor een of meer vakken onbevoegde leraren voor z'n neus, zonder dit te beseffen. En krijgt daar onderwijs en cijfers van waarop hij kan zakken of doubleren.
Een enkele onbevoegde die in een team van bevoegden goed wordt opgevangen, is echt geen ramp. Bij twee of meer in een sectie gaat de damwand het begeven. Een leerling is immers voor z'n onderwijs en z'n cijfers afhankelijk van de kwaliteit van z'n leraar, niet van de 'gemiddelde' kwaliteit in de sectie of het team. Ook leraren zijn van elkaars prestaties afhankelijk wanneer een cohort doorschuift naar de volgende docent.
'New' is ook dat de minister twee jaar geleden officieel zijn handen heeft afgetrokken van het handhaven van de bevoegdheidseis (wet-BIO). Geen wonder dat de minister die verantwoordelijkheid afschoof zodra het lerarentekort structureel bleek. Dat handhaven wordt nu aan de scholen overgelaten, zonder dat die daar belang bij hebben en zonder dat zij iemand verantwoording schuldig zijn.
'New' is verder dat binnen tien jaar tweederde van alle ervaren, bevoegde vo-leraren vertrekken (vergrijzing) en er veel te weinig nieuwe leraren worden opgeleid om de nood te lenigen. Wat denk je dat dit met het percentage van 30 doet, bij ongewijzigd beleid? En wat denk je dat dit met de kwaliteit van ons onderwijs gaat doen? De wervingskracht van het onderwijs voor *goede* leraren moet vergroot, niet de sluizen openzetten voor ieder die zich een beetje geroepen voelt. Aldus concludeerde ook Rinnooy Kan.
Zaak is dus dat de on(der)bevoegden voor de klas met spoed aanvullend worden opgeleid. En wie daartoe niet competent blijkt, sorry, daarvoor dient in het belang van leerlingen een ander te worden gezocht.
Niet 'new' maar relevanter dan tevoren is het feit dat ouders en ouderraden in het ongewisse worden gelaten. De verantwoordelijkheid voor het toezicht op de formele kwaliteit in het team is aan de scholen - en dus ook aan de ouders - overgedragen terwijl ouders de relevante informatie wordt onthouden. Dat kan niet door mijn beugel. Als de minister zijn verantwoordelijkheid afschuift, moeten anderen die kunnen overnemen.
Het leraarschap is niet voor niets een beschermd beroep. Je kunt niet tegelijk vinden dat de onderwijskwaliteit vooral bepaald wordt door leraren, en dan hun beroepseisen bagatelliseren.
Dat de Inspectie al langer slappe knieën toont, is op zich geen reden tot rechtvaardiging daarvan in de huidige omstandigheden. We hebben, en betalen, niet voor niets de Inspectie met z'n allen. Zakelijke informatie over de bevoegdheid in het team hoort een normaal onderdeel te zijn van de schoolrapporten. Zoals dat bij visitaties van alle onderwijsinstellingen normaal is.
Er zijn mensen die minder zwaar tillen aan de formele bevoegdheid. Ik ben het niet met hen eens, maar van mij mag natuurlijk iedere ouder en iedere ouderraad zelf maar uitmaken hoe belangrijk men de vakkennis en de beroepsopleiding van de leraren van hun kinderen vindt. Maar wie daar zwaar aan tilt, moet over de juiste informatie kunnen beschikken.
Ik zie ouderraden daar zeker een rol in spelen. Niet als beslissende machtsfactor, maar als gremium waaraan het schoolbestuur informatie en verantwoording schuldig is. Dat, en publieke informatievoorziening hierover in de schoolgids, zie ik zeker bijdragen aan het bestrijden van excessen. Ook kan de ouderraad toezien op het snel (laten) bijscholen van de on(der)bevoegden.
Want we moeten voorkomen dat de excessen regel worden. En daar stevenen we nu recht op af, helaas.
We kunnen ons niet veroorloven te doen alsof 'dit probleem van alle tijden is'. Het gaat allang niet meer om die ene halfbevoegde in een tekortvak, die gedoogd wordt omdat hij zo begaafd (b)lijkt.
Vergeet de aob in dezen
De grootste onderwijsvakbond AOB (voorheen ABOP) is bepaald niet sterk in toezicht op de kwaliteit van leraren. De AOB is er ook niet mee bezig.
Dat blijkt onder meer uit het feit dat de AOB al ruimt twintig jaar akkoord gaat met een gelijke beloning voor wo- en hbo-opgeleide docenten 'omdat ze hetzelfde werk doen'. Geen wonder, als je bedenkt dat de AOB aanzienlijk meer hbo-opgeleide leraren in de gelederen telt.
Ook blijkt dat uit het feit dat de AOB akkoord ging met een FunctieWaarderingSysteem waarin de kwaliteit van de opleiding en de kwaliteit van het lesgeven geen rol van betekenis spelen. Wel mogen van de AOB niet-lestaken beter worden beloond, waardoor het middenmanagement uitdijt ten koste van het vervullen van lestaken.
Tot slot blijkt dit uit het feit dat de AOB geen vakbond voor leraren is, maar voor onderwijsgevenden. Onbevoegden kunnen probleemloos toetreden, waarmee de AOB het behartigen van hun belangen op zich neemt. Teveel onbevoegden zien het niet als hun belang om een bevoegdheid te halen.
Het reduceren van de on(der)bevoegdheid onder leraren lijkt mij daarom bij de AOB niet in goede handen. Zij lijkt me daarom ook niet de gedroomde beroepsorganisatie die Miriam Lavell op het oog heeft.
Leraren-in-opleiding zijn niet het probleem
Beste Tops, uw dochters boffen. Het is alleszins oirbaar om les te hebben van leraren-in-opleiding. Op hen zijn mijn grieven echt niet gericht. Sterker nog, ik vind het normaal dat leraren-in-spe hun beroep zo serieus nemen dat ze bereid zijn de benodigde opleiding te volgen. Vooral vakkennis, maar ook beroepskennis is immers essentieel voor goede leraren.
Les hebben van leraren-in-opleiding heeft een aanvaardbaar risico, juist omdat er van verschillende kanten wordt meegekeken naar hoe ze het doen: vanuit de school door begeleiders en beoordelaars, en vanuit de opleiding door een vakdidacticus en onderwijskundige. De school krijgt een flinke dot geld om de begeleiding adequaat te regelen. De leraarn-in-opleiding kan aanspraak maken op een arsenaal aan deskundigen voor de problemen waar hij/zij voor komt te staan. Niets is ideaal, maar dit is wel het minste van de door mij aangeroerde problemen.
Ik richt mijn grieven niet op 'leraren die nog niet helemaal klaar zijn', maar op leraren die nog niet eens begonnen zijn met de relevante opleiding, op leraren die zo'n opleiding ook helemaal niet nodig vinden, en op schoolleidingen die deze *de facto* beunhazerij gedogen en zelfs stimuleren.
De elders tegengevallen 'informatiemanager' die op school Nederlands komt geven, van brugklas tot bovenbouw, maar niet z'n bevoegdheid haalt. De leraar biologie, die 'invalt' in een paar klassen wiskunde, en de leerlingen net aan een bladzijde voorblijft. De politicoloog die wordt ingehuurd om economie te geven, terwijl hij op dit gebied net aan de krant kan volgen. En de schoolleiding die zich tevreden stelt met dergelijke invullingen van hun vacatures.
Onze kinderen verdienen beter. Wie gaat zorgen dat ze dit krijgen?
Hamvraag
Dag Isis, mijn hamvraag is: vind je dat ouders zouden moeten (kunnen) weten van het feit dat de lerares van hun kind onbevoegd lesgeeft?
Of vind je althans dat de ouderraad van de school op de hoogte moet zijn van het aantal on(der)bevoegden op de school?
Liever
ik heb liever een bevlogen onbevoegde dan een ingedutte bevoegde voor de klas.
Zo is het maar net!
Onbevoegd voor de klas wil niet zeggen dat het slecht is. Je hebt hele bekwame onbevoegde docenten. mensen die het echt in de vingers hebben en die ook nog eesn veel vakkennis hebben. Je leert niet alles in een opleiding voor bevoegd docent.
En bevoegde docenten, dus wel met een papiertje, kunnen het ook heel slecht doen. Ik kan ook wel zo'n rijtje opdreunen van bevoegde docenten die er niks van bakken. De bevoegde wiskunde docent die een hele kast vol a-viertjes heeft voor iedere dag van het jaar en ze daarmee aan het werk zet. Al jaaaren lang. Jammer dat daar nooit eens funktioneringsgesprekken over worden gevoerd. Ik zit zelf ook in het onderwijs. ben bevoegd, maar geef nu een vak waar ik niet bevoegd voor ben.
Toen ik pas begon werd ik beoordeeld door een ervaren docent die in mijn eerste jaar wel 6 keer in mijn lessen kwam kijken. Dat deden ze altijd bij niuwe docenten. Prima hoor, ik had er geen moeite mee. Maar doe dat dan ook bij alle docenten, juist bij diegenen die al 20 jaar lesgeven.Maar dat was een soort taboe.
Ik wil maar zeggen: met of zonder papiertje maakt niet zo heel veel uit.
Uitzonderingen zijn geen regels
Beste Sancy,
Je argument is van het kaliber 'ik heb liever een gezonde kroket dan een ongezonde appel'.
Maar dat is geen eerlijke vergelijking.
De echte vraag is of je liever een bevlogen onbevoegde docent voor je kind hebt of liever een bevlogen bevoegde docent die zijn vak verstaat.
Of je liever een bevlogen amateur-piloot in je DC-10 hebt of een bevlogen gediplomeerde piloot.
Er zijn ook artsen die hun werk niet goed doen. Maar dat is op zichzelf geen enkele reden om het artsenberoep dan maar vrij te geven. Dat is vragen om ongelukken.
Datzelfde geldt overigens voor loodgieters, advocaten en agenten. Het loslaten van opleidingseisen is geen goede manier om gebrekkige beroepsbeoefenaars uit te bannen.
Daarbij is 'bevlogenheid' een problematische eigenschap. Het woord betekent niets anders dan dat iemand zijn werk graag doet. Maar van mensen met veel verantwoordelijkheid mogen we verlangen dat ze hun niet werk vooral *goed* doen. 'Graag' is mooi meegenomen, en draagt bij aan een goed contact. Maar 'goed' is veel belangrijker.
De onbevoegde invaljuf van mijn dochter is ontzettend bevlogen, maar ze schreef wel mooi 'het kameel' onder een tekening en verbeterde '2 + 4 = 6' tot '2 + 4 = 8'. En een 'bevlogen' zij-instromer op mijn school leerde al zijn leerlingen dat 'Jan' de persoonsvorm is in 'Jan loopt op straat'.
Ik verzin het niet.
Uit je uitspraak 'liever een bevlogen onbevoegde dan een ingedutte bevoegde' lijkt te spreken dat je het ingedut zijn een relevant kenmerk van bevoegde leraren vindt.
Ik vind dat stuitend. Hoe vertrouwd ben je met de schoolpraktijk, met hardwerkende lerarenteams? Hoe vertrouwd men je met de buffelende *echte* leraar, die zijn studiejaren en zijn beroepsleven in dienst stelt van zijn leraarschap?
Ja, er bestaan ingedutte leraren. En er bestaan altijd maar zeurende ouders. Maar we moeten niet de uitzondering verheffen tot regel.
Hier moet ik streng zijn
Zie mijn reactie op Sancy. Je doet er niet verstandig aan de opleiding tot leraar te bagatelliseren.
'Je hebt hele bekwame onbevoegde docenten'. Mooi, maar bekwaamheid moet blijken. Het moet geen aanname zijn.
Het is best *mogelijk* dat een onbevoegde docent 'het in zijn vingers heeft'. Maar dat hoeft niet voor alle onbevoegden te gelden. Ook is het *mogelijk* dat een enkele onbevoegde voldoende vakkennis heeft. Maar dat geldt zéker niet voor alle onbevoegden.
Of een onbevoegde nu een verondersteld natuurtalent is of een normale sterveling die zijn vak door een opleiding moet leren, ik vind dat alle leraren van onze kinderen zich de maat horen te laten nemen. Daarbij hebben écht 'bekwame' onbevoegden immers niks te vrezen.
Waar komt de malle gedachte toch vandaan dat arts, piloot, caféhouder en loodgieter beroepen zijn waarvoor je moet doorleren, maar dat het leraarschap iets is dat je komt aangewaaid, dat je al of niet vanzelf 'in de vingers hebt'?
Is dat soms een afgeleide van het onderwijzerschap in het basisonderwijs, waar de leerstof misschien niet zo geavanceerd is als in het voortgezet onderwijs? Is het feit dat de meeste volwassenen de leerstof in het basisonderwijs beheersen, dat de algemene opinie creëert dat het leraarschap niet zo'n moeilijke baan is, waarvoor geen diploma nodig is zolang je het maar 'in je vingers hebt'?
Leraar Nederlands kun je echt niet worden omdat je toevallig zelf Nederlands spreekt. Leraar Engels niet omdat je toevallig wel eens een Engels boek leest. En leraar wiskunde niet omdat je in je opleiding wel eens een vergelijking hebt opgelost.
'Je leert niet alles in een opleiding voor bevoegd docent' vind ik geen sterk argument. Je leert in een pilotenopleiding ook niet alles dat in de praktijk nodig is. Toch hoop ik niet dat piloten die opleiding mogen overslaan, zodra ze denken dat ze 'het in de vingers hebben'. De opleiding geeft een noodzakelijke, extern gecontroleerde basis voor het vak en het beroep, op grond waarvan je kunt blijven leren.
Je beweert dat er geen enkel verband is tussen het bevoegd zijn van leraren en de prestaties die ze met onze kinderen weten te boeken. Mis! De opleidingsgraad van leraren blijkt in onderzoek tot de duidelijkste factoren te behoren die de onderwijskwaliteit bepalen. Goed onderwijs draait niet om kleurrijke schoolboeken, om veel computers in de klas of om de aanwezigheid van een papieren 'pedagogische visie'. Goed onderwijs blijkt wél te draaien om goedopgeleide leraren die hun vak verstaan.
In Nederland zetten we ons onderwijs zo in elkaar, dat de feitelijke individuele kwaliteiten van leraren nauwelijks kunnen *blijken*. Ouders kunnen slechts afgaan op de verhalen van hun kinderen, op incidentele contacten met de leerkracht en op wat die schrijven bij opdrachten en in rapporten. Dat werkt in het voordeel van 'lieve' en 'bevlogen' juffen en meesters die lieve dingen over onze kinderen opschrijven. Maar we gebruiken geen objectieve toetsen om de feitelijke vooruitgang van onze kinderen te beschrijven. Laat dat zo zijn, juist in dat geval past het ons om te zorgen dat die zeer verantwoordelijke leraar van onverdachte kwaliteit is. Een degelijke opleiding hoort daar nu eenmaal bij.
Jij geeft nu, misschien wel aan mijn kind, een vak waarvoor je niet bevoegd bent. Dat wil zeggen: ik als ouder en mijn dochter als leerling denken verkeren in de veronderstelling dat je wél bevoegd bent (want de school voert je op als leraar in vak X). Uit je bericht veronderstel ik dat je niet de opleiding volgt die nodig is om dat vak te geven.
Vind je niet dat de leerlingen en ouders zouden moeten (kunnen) weten dat je onbevoegd bent? Wat ga je daar in ondernemen? Of vind je het wel best zo?
Bij alle nieuwe docenten die een diploma hebben verdiend, is uitgebreid in de les gekeken hoe ze het doen. Dat geeft de garantie dat de ontvanger het diploma waard is, waar ouders en leerlingen staat op kunnen maken. Vanaf het moment dat het papiertje verdiend is, is het de zaak van de school om in de gaten te houden hoe goed de leraar het blijft doen.
Het valt te betreuren - en dit is de kern van mijn betoog - dat scholen dat vrijwel altijd stiekem doen over de inzet van onbevoegden, dat ze onbevoegdheid langdurig gedogen en dat er geen openheid over bestaat jegens de ouders.
Dat 'met of zonder papiertje weinig zegt', is een totaal ongefundeerde uitspraak die de opleiding van onze kinderen in gevaar brengt. Deze getuigt ook van zelfoverschatting door een onderbevoegde leraar die kennelijk niet bezig is de opleiding te volgen die ze haar leerlingen - onze kinderen - verschuldigd is.
Nou
"Ik vind dat stuitend. Hoe vertrouwd ben je met de schoolpraktijk, met hardwerkende lerarenteams? Hoe vertrouwd men je met de buffelende *echte* leraar, die zijn studiejaren en zijn beroepsleven in dienst stelt van zijn leraarschap?"
Laten we zeggen dat ik zo'n 20 jaar ervaring heb met het middelbaar onderwijs, en ook met de lerarenteams. voor ieder voorbeeld dat jij aanhaalt, kan ik een tegenvoorbeeld geven. Bovendien is jouw argument dat "Het loslaten van opleidingseisen geen goede manier [is] om gebrekkige beroepsbeoefenaars uit te bannen." van hetzelfde kaliber als mijn opmerking, als je er goed over nadenkt. Het feit dat er onbevoegde docenten voor de klas staan kan niet automatisch leiden tot de conclusie dat de opleidingseisen helemaal worden losgelaten.
En verder
krijg ik bij jouw postings de smaak in mijn mond van een mentaliteit die ik ook zie bij dwaze vaders: ik zie je persoonlijke issues verheffen tot universele in de hoop sympathie of steun te wekken en zo een gelijk te behalen dat je in je persoonlijke situatie niet hebt kunnen krijgen.
Vertel eens, wat maakt je zo boos?
Vrij beroep
tinus:"Beroepsverenigingen zijn van oudsher vooral sterk in vrije beroepen:"
Dat klopt. In dat licht is het relatief nieuw dat er zoveel werknemers in loondienst zijn die toch onder de verplichtingen van een beroepsvereniging vallen; artsen, advocaten, Remedial Teachers, Intern Begeleiders...
Kortom: dat leerkrachten niet al een eeuw of meer geen beroepsvereniging hebben, begrijp ik wel. Dat ze er nog steeds niet een hebben begrijp ik toch minder.
Minkema:"\'New\' is bijvoorbeeld dat er niet een paar procent onbevoegden voor de klas staan, maar meer dan 30 procent."
Nee zelfs dat is niet nieuw. CBS is eind jaren negentig gestopt met het bijhouden van de gegevens (dat was nieuw en nieuws, ik heb er geen commotie over gehoord). Voor die tijd schommelde het percentage onbevoegde leerkrachten tussen de 15 en 35%. Werd keurig bijgehouden en weergegeven. Leuk detail: Tranentrekkende bespiegelingen over het mooie onderwijs van vroeger met die fantastische leerkrachten die je zo mee konden slepen (lees Siebeling), gaan vaak over onderwijs van direct na de oorlog, tot de Mammoetwet (1968). In die periode was het percentage onbevoegde leerkrachten logischerwijs het hoogst. De oorlog had het bestand flink uitgedund.
Minkema:"'New\' is ook dat de minister twee jaar geleden officieel zijn handen heeft afgetrokken van het handhaven van de bevoegdheidseis (wet-BIO)."
Dat kun je ook anders zien: voorheen stelde handhaving niks voor, sinds de wet BIO stelt een pabo diploma of lesbevoegdheid niet zoveel voor. Het is de werkgever die je zolang hij wenst 'in opleiding' kan houden (gewoon de competenties niet toekennen). Dat heeft iets negatiefs en slavendrijverigs, maar er zullen mensen zijn die dat juist positief vinden.
Het soort van eisen dat de wet BIO stelt zijn typische beroepsverenigingseisen. Ik zou het logischer vinden als niet de werkgever (willekeur, werkgeversbelang), maar leerkrachten zelf (beroepsvereniging) toezien op de kwalificaties van leerkrachten. Dat zou mij als ouder ook meer vertrouwen bieden. Voor werkgevers is het wel zo handig om een wet BIO leerkracht zo lang mogelijk en zo vaak mogelijk in onzekerheid te laten over zijn status. Dat is een mooi pressiemiddel bij de salarisbemiddelingen namelijk.
Minkema:"\'New\' is verder dat binnen tien jaar tweederde van alle ervaren, bevoegde vo-leraren vertrekken (vergrijzing) en er veel te weinig nieuwe leraren worden opgeleid om de nood te lenigen. Wat denk je dat dit met het percentage van 30 doet, bij ongewijzigd beleid?"
Als de schoolboekenplannen met aanbieders als Ricoh zich ontwikkelen, dan is dat tekort binnen 5 jaar afgewend. Lessen worden colleges (specialisten), de rest van de 'leerkrachten' houdt zich bezig met het in het hok houden en verzuim registreren van leerlingen.
Ik weet niet of dat erg is. Als ouder heb ik er vooral bezwaar tegen dat ik niet kan kiezen als ik dat erg vind. Leerplicht is schoolplicht in Nederland. Je bent dus aangewezen op de beschikbare vorm van onderwijs die scholen te bieden hebben. Sinds de mammoetwet is die vorm per definitie anders dan dat wat je als ouder zelf op school hebt gehad. Sinds een jaar of dertig is die vorm elke vijf jaar anders.
Minkema:"De wervingskracht van het onderwijs voor *goede* leraren moet vergroot, niet de sluizen openzetten voor ieder die zich een beetje geroepen voelt. Aldus concludeerde ook Rinnooy Kan."
Dat is een holle uitspraak als je niet weet binnen welke vorm die 'goede leraren' werken. En dat weet je niet want veranderingen buitelen over elkaar.
Minkema:"Zaak is dus dat de on(der)bevoegden voor de klas met spoed aanvullend worden opgeleid. En wie daartoe niet competent blijkt, sorry, daarvoor dient in het belang van leerlingen een ander te worden gezocht. "
Dat is niet in het belang van de werkgevers (kost cursusgeld en levert salariseisen op). Het is wel in het belang van de beroepsgroep en duidelijkheid over het vak. Maar zolang er binnen de beroepsgroep zelf er desinteresse of onenigheid bestaat, zal er geen beroepsvereniging komen. Je zou bevlogen kunnen betogen dat het in het belang van 'al het onderwijs' is, maar ook daar valt vooral over te verschillen van mening.
Minkema:"De verantwoordelijkheid voor het toezicht op de formele kwaliteit in het team is aan de scholen - en dus ook aan de ouders - overgedragen terwijl ouders de relevante informatie wordt onthouden. Dat kan niet door mijn beugel. Als de minister zijn verantwoordelijkheid afschuift, moeten anderen die kunnen overnemen."
Het is nog veel gekker: ouders zijn verantwoordelijk voor het onderwijs dat hun kinderen krijgen op straffe van strafvervolging via de leerplichtwet. Zij worden hierin op geen enkele manier ondersteund door een overheid die ze beschermt tegen slecht onderwijs. De overheid laat scholen in hoge mate met rust. Het ergste dat er kan gebeuren is dat de school de aanduiding 'school in de zin van de leerplichtwet' verliest. Zodra dat zo is, worden de ouders vervolgd wegens leerplichtverzuim. De school mag voort blijven bestaan, krijgt geen boetes of wat ook.
Dit fenomeen doet zich nu nog vooral voor bij particuliere scholen, maar dat zal binnen enkele jaren ook voor gesubsidieerd onderwijs een feit zijn. Het is de list die verzonnen is om ondanks de vrijheid van onderwijs toch nog wat te kunnen sturen aan de kwaliteit van het onderwijs.
Tegelijkertijd: Zolang de scholen de status van school in de zin van de leerplichtwet hebben, zijn er ouders die verplicht worden hun kind naar die school te sturen op grond van dezelfde leerplichtwet. Ook als die school al op de lijst van zeer zwakke scholen staat. Weigeren kan niet als er geen andere school is waar het kind terecht kan.
Minkema:"Het leraarschap is niet voor niets een beschermd beroep."
Art. 23 gw: Het geven van onderwijs is vrij.... Het leraarschap is het enige vrije beroep dat beschermd is via de grondwet. Juist daarom heeft de inspectie slappe knieën. Ouders komen in dat grondwetsartikel niet voor. Zij (en leerlingen) hebben alleen maar plichten.
Leerkrachten zijn natuurlijk wel vrij om zichzelf eisen op te leggen via een beroepsvereniging, al blijven leerkrachten natuurlijk vrij om zich niet bij zo'n vereniging aan te sluiten. De beroepsvereniging is weer vrij om volop kenbaar te maken wie wel bij de beroepsvereniging is aangesloten en dus aan de eisen voldoet of onderworpen is aan arbitrage.
Ik droom van een website waar ouders dat allemaal haarfijn kunnen vinden. Dat zou nog eens duidelijkheid brengen.
Minkema:"Er zijn mensen die minder zwaar tillen aan de formele bevoegdheid."
Leerkrachten zijn ook mensen. Ze zijn het niet met elkaar eens. Ouders klinkt wel als een doelgroep, maar de werkelijkheid is dat alle meningen onder hen vertegenwoordigd zijn. Ze kunnen alleen wat samen met mensen die hun mening delen. Nogmaals: onderwijs is ideologie.
Minkema:"Ik zie ouderraden daar zeker een rol in spelen."
De oudergeleding van de MR bedoel je wellicht? Ik ook, maar alleen als zij niet in oeverloze discussies hoeven te verzanden over wat een goede kwalificatie is. Als er een beroepsvereniging zou zijn die stempels uitdeelt, dan kunnen ouders een simpele keus maken: willen we leerkrachten met of zonder stempel? Elke andere discussie duurt te lang. Ouders zijn te kort aan school verbonden om fundamentele discussies te voeren. Op een volgende school moet je trouwens weer. Het is dweilen met de kraan open.
Minkema:"We kunnen ons niet veroorloven te doen alsof \'dit probleem van alle tijden is\'."
Maar juist ouders kunnen zich wel veroorloven te doen alsof het hun tijd wel zal duren. Ze zijn relatief kort aan een school verbonden én het onderwijs verandert elke vijf jaar.
Minkema:"Het valt te betreuren - en dit is de kern van mijn betoog - dat scholen dat vrijwel altijd stiekem doen over de inzet van onbevoegden, dat ze onbevoegdheid langdurig gedogen en dat er geen openheid over bestaat jegens de ouders."
Het valt vooral te betreuren dat ouders verplicht zijn overgeleverd aan deze sector. Het (geven van) onderwijs is vrij, maar leerplichtigen zijn dat niet.
Groet,
Miriam Lavell
De overeenkomst
De overeenkomst tussen artsen, piloten, loodgieters of captin's of all ships en de wet BIO, is dat je je feitelijke kwalificaties pas haalt als je eenmaal aan het werk bent. Dus na schooltijd, na het behalen van het diploma. Ancienniteit, werkervaring en bijscholing bepaalt je status.
De leraar die leraar is en blijft alleen maar omdat hij ooit een papiertje heeft gehaald, is van de baan. Mede op aanwijzing van leerkrachten trouwens. Ook onder hen was het feit dat een slechte leerkracht eigenlijk nooit ontslagen kon worden of ontdaan van zijn kwalificaties, een regelmatig terugkerende klacht.
Voor piloten en kapiteins is het een mooie oplossing omdat het internationale beroepen zijn. Loodgieters, leerkrachten en artsen zijn meer regio-gebonden. Dat impliceert dat ze meer last zullen hebben van voorkeuren die in de lokale bestaande beroepsgroep leven. Dat zie je heel duidelijk terug bij artsen bijvoorbeeld. Ondanks het feit dat sinds jaar en dag meer vrouwen de opleiding volgen, zijn er nog steeds mannenbolwerken, bijvoorbeeld in de chirurgie. Ik vermoed dat de erkende installateurs (gas/water/elektriciteit) vaker autochtoon zijn dan op grond van het deelnamepercentage aan de opleiding (vmbo/mbo) kan worden voorspeld.
Dat zit me niet lekker. Een beetje tegenwicht uit de beroepsgroep zelf, beroepsvereniging, zou hier passender zijn.
Groet,
Miriam Lavell
Nog wat
In het onderwijs wordt er heel veel waarde gehecht aan leerlingendossiers en onderzoeken door een of andere onderwijskundige dienst. Die (vaak psychologische) onderzoeken worden uitgevoerd door onbevoegde psychologen. Formeel staan ze onder toezicht van een bevoegd psycholoog, maar feitelijk merk je daar niet zoveel van. Dit geleen van bevoegdheid gaat zo ver dat ook leerkrachten, ook in het vo, dit soort testen en onderzoeken afnemen bij leerlingen. Zie bijvoorbeeld de Amersfoortse vragenlijst.
Wat vind je van die praktijk? Het is een praktijk waar ouders en leerlingen al heel lang mee te maken hebben.
Groet,
Miriam Lavell
Mag niet
Daan:"Ga je er zelf voor zorgen dat jouw kind onderwijs krijgt van bevoegden? Bijvoorbeeld onderwijs op afstand voor vak Y? Ben je principieel genoeg om zelf de kosten te dragen? "
Ik wel. Maar het mag niet. Dat maakt principieel doen in de praktijk meteen onmogelijk. Pragmatisch meegaan met de beweging, wat die ook is, is wat er dan nog rest.
Groet,
Miriam Lavell
In zekere mate eens met minkema
Ik ben voor een beroepsvereniging met register. Daar zit ook een stuk eigenbelang bij. Ik heb mijn opleidingen en certificaten, en vraag geregeld om evaluatie en feedback, maar het irriteert me dat het allemaal geen moer uitmaakt of je dat wel of niet doet.
Volgens mij zou het vak van leraar heel wat serieuzer worden genomen als de beroepsgroep zelf de lat eens wat hoger zou leggen. Mijn lidmaatschap van de Aob heb ik opgezegd, teveel geneuzel en te weinig oog voor kwaliteit.
In die zin ben ik het met Minkema eens: het is een schijntegenstelling om het te hebben over "bevlogen" versus "bevoegd". En bevlogen zijn maakt gebrek aan opleiding niet goed.
Daar kun je best iets van vinden, los van alle bijkomende uitwerkingen op het gebied van leerplicht.
Scholen zijn reuze gevoelig voor PR. Die houden er helemaal niet van om onaangename cijfers publiek te moeten maken. Laat ze maar publiceren wie er allemaal onbevoegd lesgeeft. Dat stimuleert in elk geval om er wat aan te doen.
Mijn werkgever vond het jarenlang onzin om mensen met een tijdelijke aanstelling hun bevoegdheid te laten halen. Resultaat: zonder bevoegdheid geen vaste aanstelling, en zonder vaste aanstelling geen bevoegdheid. Had dat op de schoolwebsite gestaan, dan was er heel wat meer kans geweest dat nieuwe collega's gewoon meteen op cursus gingen.
Groet, Ellen
Zelf doen
Ellen:"In die zin ben ik het met Minkema eens: het is een schijntegenstelling om het te hebben over "bevlogen" versus "bevoegd". En bevlogen zijn maakt gebrek aan opleiding niet goed. Daar kun je best iets van vinden, los van alle bijkomende uitwerkingen op het gebied van leerplicht."
Daar kun je wat van vinden als leerkracht. Het lijkt me voor het beroep zelfs noodzakelijk dat leerkrachten iets van elkaar en het vak vinden. Als leerplichtige heb je niet zoveel te vinden.
Het betoog van Minkema (en het artikel in de VK) doet alsof ouders er van alles van zouden moeten vinden. Maar zie Daan daarover. Het heeft niet zoveel zin om er wat van te vinden als leerplichtigen. Je kunt er niks mee doen namelijk.
Ouders kunnen zich niet gedragen als de redders van het vak, de status of de kwaliteit van leerkrachten. Dat moeten leerkrachten zelf doen. Een beroepsvereniging lijkt mij daarvoor de meest aangewezen vorm.
Groet,
Miriam Lavell
Het doel van mijn betoog is...
Dag Daan,
Zoals ook Ellen Wouters net schreef: schoolleiders vinden het helemaal niet leuk om minder fraaie informatie naar buiten te moeten brengen. De slag om de leerling is er te belangrijk voor. Ouders zijn (gelukkig!) flexibeler en kritischer dan ooit bij het kiezen van een school voor hun kind.
Vroeger waren vooral vaste schoolkenmerken (signatuur, nabijheid) belangrijk bij de schoolkeuze, maar tegenwoordig letten ouders meer op kwaliteit. Gelukkig maar, zei ik al, want daaraan kan veel worden verbeterd. Het selectiever zijn van ouders zorgt daadwerkelijk voor beweging op de scholen.
Voorbeeldje. In de afgelopen tien jaar zijn de voorlichtingsdagen van onze scholen opgetuigd als educatieve amusementsparken en reclamemanifestaties. Menig lerarenteam wordt van tevoren stevig ingepraat, zodat ze antwoorden op veelgestelde (kritische) vragen van ouders uit het hoofd weten te beantwoorden ('wat doen jullie aan naschoolse begeleiding'?, 'is er een pestprotocol?', 'hoeveel kosten de schoolboeken bij jullie?', 'wat gebeurt er met mijn dyslectische kind?').
De aandacht om het 'de klant' naar de zin te maken, is fors gegroeid met het toenemend flexibele keuzegedrag van ouders. Die zien er niet meer tegenop om hun atheïstische kind op een protestante school te doen, om het kind twee stadsdelen verder te laten fietsen, of om dochter op de ene en zoon op de andere school te plaatsen. Willen scholen in de gunst van de ouders blijven, dan moeten ze meer aan hun wensen tegemoet komen dan vroeger. En doen dat ook.
Sinds de Inspectie en Trouw cijfers publiceren over behaalde resultaten, weten schoolleiders heel goed dat (sommige) ouders deze meewegen bij het kiezen van een school. Sinds schoolleiders zich zorgen maken over die publieke informatie, zie je dat ze secties ter verantwoording roepen als die wel erg hoge cijfers voor het schoolexamen hebben, dat secties met een laag CE-cijfer worden verzocht meer aan examentraining te doen, dat het slagingspercentage hoger moet dan de vorige keer. Ook van de criteria die de Inspectie aanlegt, wordt meer werk gemaakt sinds hun rapportages publiek zijn.
Op eenzelfde manier kunnen ouders er ook een punt van maken dat scholen zo veel mogelijk bevoegde leraren in het team hebben. Maar scholen luisteren alleen naar wensen van 'de klant' als de klant deze wensen duidelijk maakt. Mijn aanbeveling is om dat via de ouderraad te doen, of zoals Miriam schrijft, de oudergeleding van de MR.
Mijn aanbeveling aan ouders is daarom *niet* om je kind van school te halen zodra het bestuur opbiecht dat meneer X onbevoegd zijn werk staat te doen. Of om het onderwijs aan je kind dan zelf maar ter hand te nemen.
Immers, het gaat er mij niet om onbevoegdheid uit te bannen. Dat is onhaalbaar, al is het maar omdat er voldoende ruimte moet zijn voor het in de praktijk opleiden van nieuwe leraren.
Het gaat er mij wel om dat de informatie over on(der)bevoegdheid publiek wordt. Zodat er op kan worden toegezien dat de schoolleiding verstandig omgaat met het fenomeen onbevoegdheid en er geen potje van maakt. En meer nog om schoolleidingen bij voorbaat aan te zetten tot dat verstandige beleid.
Zodat ze bijvoorbeeld sneller een onbevoegde docent de benodigde bijscholing laten volgen.
En zodat er bij vacatures enige tegendruk is voor het verkiezen van goedkope, makkelijk weg te sturen onbevoegden, terwijl er ervaren, bevoegde maar duurdere kandidaten zijn.
Ik vind dat ik er als ouder op mag rekenen, ook anno 2008, dat mijn kind les heeft van bevoegde docenten. En als dat niet het geval is, dat ik daarover naar behoren word geïnformeerd. En dat ouders die belang hechten aan bevoegde leraren op een school, dit aspect moeten kunnen meewegen bij het kiezen van een school voor hun kind.
Ter vergelijking: het al of niet instellen van een pestprotocol is de verantwoordelijkheid van de school. Maar dat het er komt, als oplossing van pestproblemen, is vaak te danken aan vragen en verzoeken van de ouders.
Klantenkoorts
Voordat je nu denkt dat het ouders geen moer kan schelen nog maar een reactie: Ja het kan ouders wel schelen. Maar wat precies verschilt nogal. Ook ouders verschillen van mening over onderwijs en over waar je je nu wel en niet druk over moet maken.
Ja er zijn ouders die om protocollen vragen (pesten, dyslexie, hoogbegaafdheid, etc.), maar dat is een 'soort' en binnen die soort is er alweer een grote groep die proefondervindelijk heeft gemerkt dat al die protocollen alleen maar op de open dag van belang zijn.
En ja, er zijn scholen die elkaar de tent uit concurreren met inspelen op de waan van de open dag. Maar ook dat is maar een soort. De meeste leerlingen en de meeste scholen kunnen zich dit soort luxe niet permitteren. Ze zijn er gewoon en hebben het met elkaar te doen. Er is helemaal geen alternatief. Geen bevoegde leerkrachten die daar willen komen werken, geen andere school die die leerling wil hebben.
Ik, reclamemaker, zou geen lans willen breken voor het nog verder opzwepen van de nogal fictieve en vooral selectieve klantenkoorts op scholen, laat staan consumentengedrag van ouders en leerlingen.
Gesubsidieerd onderwijs is niet het beste onderwijs dat er is, maar dat wat beschikbaar is binnen het budget en de mogelijkheden. Daarbinnen heb je het bij golven te doen met meer of minder onbevoegden voor de klas. Dat is een vreemd verschijnsel, maar het is niet anders. Mijn kinderen hebben trouwens meer last gehad van een onbevoegde gymleerkracht (gevaarlijke spelletjes dus ongelukken, slechte ehbo kennis), dan van die niet zo competente zij-instromer Duits. Toch een k*tvak, om maar even met mijn kinderen te spreken. Ook vakken als anw, ckv, maatschappijleer en muziek stellen te weinig voor om je er druk om te maken.
Minkema:"Ik vind dat ik er als ouder op mag rekenen, ook anno 2008, dat mijn kind les heeft van bevoegde docenten."
Ik niet want er zijn er niet genoeg en onderwijs is niet opeisbaar. Zolang het huiswerkinstituten lukt om voor leerlingen in het vo met niet meer dan een strak schema daadwerkelijk een verschil te maken, lijkt het erop dat het genoeg dat het gesubsidieerd onderwijs biedt en de voldoende waar het verplichte onderwijs om vraagt, meer heeft aan een strakke planning dan aan bevoegde docenten.
Groet,
Miriam Lavell
Beroepsvereniging
Miriam:
"Kortom: dat leerkrachten niet al een eeuw of meer geen beroepsvereniging hebben, begrijp ik wel. Dat ze er nog steeds niet een hebben begrijp ik toch minder."
Ik denk dat jij teveel van die beroepsvereniging verwacht. Sterker nog, jij verwacht iets extreem lastigs, namelijk dat die beroepsvereniging op de stoel van de werkgever gaat zitten en eisen aan de werknemers/collega's gaat stellen.
Ik denk, dat je dit gewoon niet moet willen. Het is zowel zuiverder als effectiever, wanneer de werkgever zijn werk gaat doen.
Ach, papiertje, doe mij maar lesbezoek
Ik heb in de loop der jaren heel wat uren mogen doorbrengen in klaslokalen en collegezalen waar een misschien wel bevoegd, maar zeer onbekwaam persoon ons verschrikkelijk stond te vervelen (om maar niet te spreken van de desinformatie, de overbodige verhalen over het prive-leven, het afzeiken van bepaalde leerlingen, de grijpgrage handjes enzovoort). Bevoegdheid is ook maar een papiertje. Op veel scholen wordt/werd tot voor kort NOOIT een les van een bevoegd docent bezocht door iemand van de schoolleiding. Nooit. Op mijn huidige school krijgt elke docent driemaal per jaar een klassenbezoek met gesprek en verslaggeving. Uitputtende procedure waar ik nu eens vierkant achter sta. Ik heb echt teveel totaal ingedutte en volslagen ongeinteresseerde collega's gehad, zeiksnorren en jammerdozen die nooit het lef hadden om voor zichzelf toe te geven dat ze eigenlijk iets anders moesten gaan doen. Hoog tijd dat leraren doodgewoon op hun vaardigheden worden afgerekend. Krijgt het beroep ook weer eens wat aanzien.
En over die bevoegdheid: ach. Ik heb zelf zo'n beetje alle vakken behalve gym en techniek wel gegeven in de loop der jaren. Welke VO-docent heeft nou nooit dat je op maandagmorgen om tien voor half negen hoort dat je een blokuur nask moet overnemen? Je kunt die leerlingen toch niet naar huis sturen? En ja, ik heb sommige vakken jarenlang gegeven zonder ook maar een schijn van bevoegdheid. Dan kreeg ik een duopartner met bevoegdheid die de helft van alle lessen overnam en ik de andere helft (elke klas had dus beide docenten). Prima systeem. Zeker tot en met 4-VMBO kan elke bevoegde EN bekwame docent heel veel vakken geven. Waarom niet? Natuurlijk kun je geen gesjeesde telefoonverkoper (of wat was het ook weer in het voorbeeld van hminkema) tot docent Nederlands bombarderen, maar waarom zou ik als docent Engels geen Nederlands mogen geven? Ik barst van de grammatica 
.
Bovenbouw HAVO-VWO is een ander verhaal, maar ook daar zie ik niet in waarom een biologiedocent geen scheikunde zou kunnen geven. Als je de klas inderdaad maar een paar bladzijden voor bent, is dat toch niet per definitie een probleem?
Verder ben ik het roerend eens met degene die opmerkte dat je elk beroep pas in de praktijk leert. Ik vond eerlijk gezegd dat die hele lerarenopleiding geen donder voorstelde. Schandalig gewoon. Ik had mijn (zij-instromers-)papiertje binnen vijf maanden. Pffff. Ik zou mijn ziel en zaligheid niet ophangen aan zo'n makkelijk behaald vodje. Lesgeven leer je echt pas voor de klas. Basta.
Groetjes
Marieke
Belangenverwarring
tinus:"Ik denk dat jij teveel van die beroepsvereniging verwacht. Sterker nog, jij verwacht iets extreem lastigs, namelijk dat die beroepsvereniging op de stoel van de werkgever gaat zitten en eisen aan de werknemers/collega\'s gaat stellen."
Ik denk dat jij wat belangen door elkaar haalt. Een beroepsvereniging zit op de stoel van de beroepsbeoefenaars. Een werkgever zit op de stoel van werkgevers. De belangen zijn niet altijd gelijk, dat blijkt ook wel uit het betoog van Minkema.
Minkema wil dat afnemers voortaan bij de werkgevers belangen van beroepsbeoefenaars gaan bevechten. Dat is een omweg. De beroepsbeoefenaars kunnen dat het beste zelf doen.
tinus:"Ik denk, dat je dit gewoon niet moet willen. Het is zowel zuiverder als effectiever, wanneer de werkgever zijn werk gaat doen."
Het ligt er maaar aan waar je het over hebt. Het is nogal naief om te denken dat werkgevers met het doen van hun werk de belangen van werknemers hoog zullen houden. groet,
Miriam Lavell
Mama-van-louiza
Dat klinkt goed. Ook op de basisschool hoorde ik laatst dat er af en toe lesbezoek plaatsvond. Vast heel eng, maar ook heel nuttig.
Gaat dat bij jou op school uit van de directie, of van het schoolbestuur? Is dat op meer scholen zo?
Overigens kreeg dochter vorig jaar les van niet-bevoegde wiskundedocent en dat was een drama. Docent stond absoluut niet boven de stof en begreep alternatieve oplossingen van de leerlingen niet (onderbouw vwo), dus een paar bladzijden voor blijven lijkt me echt niet voldoende.
Rosa
Die lesbezoeken
duiden er toch op dat er gelukkig toch wat verandert. Geldt ook hier. Ooit werd ik zonder enige voorbereiding of begeleiding geacht een complete cursus voor te bereiden, alle werkcolleges ervan te geven en vervolgens tentamen maken en nakijken. Ik had nog nooit van mijn leven les gegeven. Omdat ik dat echt te dol vond, kon ik gelukkig een collega zo ver krijgen dat hij een werkgroepbijeenkomst bij kwam wonen om te kijken of het er tenminste enigszins mee door kon.
Tegenwoordig moet je een onderwijskwalificatie halen en heb je daar een junior en een seniorvariant van. Je moet dan een portfolio opbouwen en een supervisor zoeken zodat je begeleid ervaring op kan doen.
Dus er komt toch iets meer besef kennelijk, dat lesgeven een vak is. Wat ook helpt, vermoed ik, is al die ranglijsten die de media opstellen. Die dingen slaan nergens op, maar de managerskaste alhier siddert ervoor. Reputatie is alles. En van daaruit kunnen ze zich geen docenten meer veroorloven die in zichzelf mompelend over de hoofden heen hun publiek staan te schofferen.
Persoonlijk denk ik dat lesgeven twee dingen is. Zoals mamma-van-Louiza al aangeeft: 1. enthousiast zijn, kunnen communiceren met je slachtoffers en verdere didactische vaardigheden. 2. Inhoudelijke kennis van het vak, zodat je met enthousiasme les kan geven en bovendien ook een antwoord weet op de vragen die verder dan twee pagina's vooruit lopen op de stof.
Een vakinhoudelijke bevoegdheid zegt vermoedelijk niets over verdere talenten, mentaliteit enz. maar is een soort bodemgarantie. Dat is in elk beroep zo. Een diploma voorspelt maar tot op zekere hoogte hoe iemand zal functioneren, maar is wel nodig. Vergelijk het met, pakweg, een piloot. Je bent goed gestoord als je als luchtvaartmaatschappij iemand zonder brevet in de cockpit zet. Dus de bevoegdheid moet er zijn. Maar vervolgens zul je als werkgever zelf op moeten letten hoe de piloot bij jou als werknemer functioneert. Nou zit je er als directie niet op elke vlucht bij, net zoals een leraar in de klas ook tamelijk alleen is. Maar je kunt opletten of de man tevreden blijft met zijn werk en niet verzuurt. Of er geen klachten komen van verkeerstorens en/of collega's. Enzovoort.
In de meeste sectoren is het besef dat je een betrouwbare indicatie moet hebben voor de aanwezigheid van een aantal vaardigheden bij kandidaten voor functies wel ingeburgerd. Ook zonder beroepsvereniging. Alleen bij het onderwijs weer niet kennelijk.
groet,
Beter geen leerkracht dan helemaal geen leerkracht
Rosa:"Dat klinkt goed. Ook op de basisschool hoorde ik laatst dat er af en toe lesbezoek plaatsvond. Vast heel eng, maar ook heel nuttig."
Met die aantekening dat sommige bijzonder gediplomeerde maar verzuurde collega's hier ook de kans grijpen om hun gelijk te halen en dus hun ook gediplomeerde maar jongere collega's op een bijzonder kleinerende manier bekijken en bespreken. Die dingen gebeuren weet ik van leerkrachten die daar weer over klagen.
Rosa:"Overigens kreeg dochter vorig jaar les van niet-bevoegde wiskundedocent en dat was een drama. Docent stond absoluut niet boven de stof en begreep alternatieve oplossingen van de leerlingen niet (onderbouw vwo), dus een paar bladzijden voor blijven lijkt me echt niet voldoende."
Maar zolang de uitkomst is dat de leerlingen de behandelde stof voldoende doorgronden, is er niets aan de hand. Waar het afbreuk aan doet is aan de leergerichte opvattingen over onderwijs. Het 'zoveel leren als je kan' en 'meer leren dan strikt noodzakelijk' komt in het gedrang. Het leren vernauwt zich tot de lesstof die stapsgewijs naar het eindexamen rolt. Dat is beperkend voor leerlingen die boven de stof uitsteigen, maar dat is maar een kleine groep. Het kan, zeker bij vakken als wiskunde, stimulerend zijn voor leerlingen die de stof net, een 5,5, zouden kunnen beheersen (hard werken, schematisch werken). Vergeet niet dat er nogal wat leerlingen zijn, juist bij wiskunde, die afhaken omdat de zijstappen hun pet te boven gaan of omdat ze met hun eeuwige zesje en het steevast uitblijven van alternatieve oplossingen uit hun koker, door de zeer bevoegde leerkracht tot 'niet wiskundig genoeg' worden gerekend (gek genoeg vaak meisjes).
Als je het over grote getallen hebt dan zou een lesstofgerichte aanpak, het boek of de inhoud (digitaal) als leidraad onder begeleiding van iemand die de weg weet in lesstof (maakt niet uit welke) best wel eens veel effectiever kunnen zijn dan de leergerichte aanpak.
Effectief in de zin van de uitkomst. Meer voldoendes. Meer leerlingen die wél wiskunde in hun profiel kunnen kiezen.
Die uitkomst is ook van belang bij de mate waarin je als ouders het schoolbestuur kunt aanspreken op de kwaliteit van de lessen. Zolang de leerlingen zich de lesstof voldoende eigen maken is er niets te klagen. Pas als dat in gevaar is kun je aan de bel trekken. Het niet bevoegd zijn van een leerkracht kan dan pas een argument zijn.
Op sommige scholen worden vakken als wiskunde, Frans of Duits (de tekorten zijn hier het grootst) hele periodes en zelfs schooljaren helemaal niet gegeven. Dat is pas echt een probleem. Dan heb je toch meer aan iemand die eigenlijk geen leerkracht is, maar die ze toch tot de lesstof sleurt al is overduidelijk dat ie niet boven de lesstof staat.
Ja, voor de talenten is dat zonde van hun tijd. Maar er is erg veel tijd op school zonde van de tijd als je een leergerichte opvatting hebt. Het lijkt me goed om het daar eens over te hebben, maar dat is wel een andere discussie.
Groet,
Miriam Lavell
Beroepsvereniging in belang van leraren (tinus)
Ik denk dat een beroepsvereniging die eisen stelt aan collega's wel degelijk in het belang van leraren is.
Een van de grote frustraties van docenten is het gebrek aan erkenning en waardering. Je moet wel een grote sukkel zijn om nog docent te willen worden, was een tijdlang de teneur. Als je niks kunt, kun je altijd nog naar de pabo.
Als we van docent weer een gerespecteerd beroep willen maken, moeten we minimumeisen gaan stellen, net zoals bv het BIG-register voor de zorgverleners doet.
Heb je geen registratie, dan kun je misschien wel je beroep uitoefenen, maar dan tel je toch echt minder mee. Zo'n beroepsvereniging kan heel goed eisen dat er bijvoorbeeld minimaal twee keer per jaar lesbezoek of collegiale intervisie plaatsvindt. Kan een standaard neerzetten voor zorgvuldig en professioneel handelen. Als dokters dat kunnen, kunnen leraren het ook.
En een beroepsvereniging kan ook een oordeel hebben over opleidingen. De cursus didactiek voor hbo-docenten die ik heb gevolgd was een aanfluiting. Als alle lerarenopleidingen en -certificaten goed zouden zijn, zou zo'n beroepsregister minder noodzakelijk zijn.
Het is niet handiger of zuiverder wanneer een werkgever dat doet. Die heeft er belang bij om de eisen omlaag te schroeven. Hij vindt het veel belangrijker om z'n rooster vullen, dan de kwaliteit van de lessen te waarborgen.
De lerarenopleidingen hebben er ook geen belang bij de kwaliteit te verhogen. Die willen uitstroom, dat levert geld op.
Groet, Ellen
