Tips bij terminale kanker
Mijn moeder heeft vorige week een soort aanval gehad en is naar het ziekenhuis gebracht. Daar is een scan gemaakt waar op afwijkingen te zien waren. Ze is opgenomen en heeft intussen nog meer onderzoeken gehad. Conclusie: uitzaaiingen in het hoofd, in de longen, rond de urineleider en onrustige lymfklieren. Er komt nog meer onderzoek om de haard te vinden maar waarschijnlijk zit die in de nieren. Er is niks meer aan te doen, ze wordt niet meer beter. Er is geen behandeling mogelijk alleen palliatieve bestraling van het hoofd. De arts komt nog met een wat preciezere termijn maar het waren zeker geen jaren meer.
Mijn moeder is er heel rustig en gelaten onder. Als het zo is dan is het zo, zegt ze steeds.
Het is heel raar. Ze is volkomen normaal,precies als altijd en toch zo ziek. Ze heeft nergens last van. Als ze die aanval niet had gehad, hadden we nog steeds niks geweten. Dat was trouwens een epileptische aanval veroorzaakt door de tumoren. Daarvoor krijgt ze nu medicijnen dus die zal ze hopelijk niet meer hebben.
We weten nog niet hoe lang ze nog heeft maar gezien de hoeveelheid uitzaaiingen heb ik het gevoel dat het niet heel lang is.
Er komt nu veel op me af en ik wil graag wat dingen op een rijtje zetten. Waar moeten we aan denken qua afscheid nemen? Mijn moeder en ik kwamen apart van elkaar op het idee om mooie foto's te laten maken. Van haar alleen en van haar en mijn vader en van haar en de (klein-) kinderen. Ook wil ze nog een keer gaan wokken 
Weten jullie misschien nog andere dingen?
En als ze slechter wordt? Wat zijn dan dingen om mee rekening te houden?
Ik heb haar een schrijfblok gebracht waar op ze dingen kan zetten die haar bezig houden dus daar komt natuurlijk ook nog een hoop uit. Maar wie weet hebben jullie nog goede ideeën.
Sterkte
In mijn ervaring, als het slechter gaat, moet je niet teveel verwachten. Als je nog dingen wilt uitspreken, dingen doen, doe ze dan nu. Als mensen heel veel pijn hebben gaan ze echt vaak terug naar basics, en is het overleven, en zijn ze blij met iemand die er gewoon IS, en hebben ze geen puf meer voor diepgaande gesprekken.
Ik heb het meegemaakt, en het is heel zwaar. Ik heb geprobeerd zoveel mogelijk bij haar te zijn en te zorgen voor hele basale dingen. Zoals haar favoriete lippenspul opdoen, een warme kruik onder haar voeten. Dat soort dingen.
Ik wens je heel veel sterkte toe de komende tijd!
Dochter
Ik heb hier om eerlijk te zijn helemaal geen kennis van en ervaring mee, dus in die zin heb je niks aan mij, maar ik wil je wel sterkte wensen. Wat een vreselijk nieuws moet het geweest zijn en wat een machteloos gevoel zal het geven. Hopelijk kun je er 'in het echt' ook met iemand over praten en steun bij krijgen.
Tjee
wat moet dat een schok zijn geweest voor jullie allemaal.
Het lijkt me in elk geval een goede zet dat je haar ene schrijfblok hebt gegeven. Zo kan zelf dingen op een rijtje zetten, van wat ze graag zou willen doen, wat ze graag nog allemaal geregeld wil hebben en natuurlijk de boodschappen briefjes.
Dan bedoel ik niet echte boodschappen uit de winkel, maar bijv; ze wil graag iets bespreekbaar maken, maar weet niet hoe, ze kan het opschrijven en vragen of 1 van jullie het aan diegene wil geven. Of ze schrijft een briefje voor haar kleinkinderen, broers, zussen, buren etc etc.
Nu spookt er zoveel door haar hoofd dat ze eerst dicht bij haar gezin is met haar gedachten, maar dadelijk komen er ook andere dingen naar boven. Dan is het fijn dat ze het kan opschrijven, stimuleer haar daar ook in door te zeggen; mam als je nog iets op je hart hebt of je hebt geen zin om te praten, schrijf het dan op, voor wie dan ook, van de bakker tot tante truus het maakt niet uit, nu kan het nog en ik denk dat velen het zullen waarderen.
Ik weet namelijk dat er mensen zijn geweest die op het laatst van hun ziek zijn steeds een naam noemden, pas véél later kwam familie erachter dat zij nog iets te bespreken hadden met diegene.
Verder zou ik binnenkort als het haar gezondheid toelaat gezellig met elkaar gaan wokken, nu kan het nog want met de eventuele behandeling die zij gaat krijgen, gaat waarschijnlijk haar smaak weg of is ze misselijk.
Doe iets geks samen, als zij bijv vroeger graag schilderde of een breiwerk maakte, ga dat samen doen, met de kleinkinderen als dat mogelijk is.
Heb je nog oude filmpjes van vroeger liggen, organiseer dan een film avondje en haal gezamelijk herinneringen op, lekker lachen om de gekke dingen die je ziet.
Maar zorg ook om samen verdriet te hebben, ga samen naar het bos of naar het strand, bespreek hoe het er nu voorstaat en hoe zij zich voelt. Als ze boos is, laat haar het er dan letterlijk uitschreeuwen of een een tak tegen een boom aanslaan, stenen in het water gooien etc etc.
Gun haar fijne momenten met je vader, en leuke momenten met haar kinderen en kleinkinderen. Probeer zoveel mogelijk vast te leggen op foto en film dat is straks mss een hulpmiddel bij de verwerking van het verlies als ze er niet meer is, met name voor de kleinkinderen.
Maar goed, het belangrijkste is dat alles goed onderzocht wordt en er een eventueel behandelplan komt.
Ik hoop dat je iets aan mijn bijdrage hebt, ik wens je in elk geval ontzettend veel sterkte de komende tijd, ook voor je vader en je familie
Jeutje...
sterkte...
Ach
wat erg. Heel veel sterkte.
Mijn tante is overleden toen haar zoon 18 en 20 waren. Mijn neef vertelde, dat ze de laatste maanden heel intensief contact hadden.
Heel veel gepraat. Op het laatst hadden ze echt het gevoel dat alles wat gezegd moest worden, gezegd was. Maar toen mijn tante overleden was, zei hij dat hij ineens honderd dingen wist, die hij haar nog wilde vragen. Ik denk dat dat onvermijdelijk is.
Heel veel sterkte.
Alles doen wat in je opkomt
Wat een schok zo ineens. Wij hebben onverwachte terminale kanker van dichtbij 1 keer beleefd en zijdelings nogmaals.
Het eerste wat nu in mij opkomt:
Alles doen en zeggen en vragen en regelen wat in je opkomt. Nu meteen á la minuut. Niet meer over nadenken gewoon doen. Zoveel mogelijk. Tot je uitgepraat en uitgevraagd en uitgeregeld bent.
En véél geduld gaan hebben.
Er zullen ook tijden aan komen dat je uur na uur door gaat brengen naast een bed al wachtend.....op je weet niet eens goed wat.
Zit marathons.
Probeer ook de praktische kant te bekijken. Wie komt jouw een soepje brengen om op krachten te blijven tijdens die zit marathons? En hoe en waar zet je een bed neer? Wie gaat er wat doen, wie blijft bij je moeder? (b.v. 's nachts)Want dat schiet er soms bij in die praktische dingen en je hebt vaak pas plaats voor 'denken' aan zulke zaken als het moment daar is en dan heb je paniek. Voorkom dat door daar nu al aan te denken.
groeten en sterkte
albana
Pfoe
Jee, heftig zeg!
Het eerste wat in mij opkwam: ga samen op reis! Ga naar de piramiden in Egypte, beklim samen de Eifeltoren, slenter over de markt van Marrakech, zoiets. Een paar dagen, een week, nou ja, wat maar mogelijk is. Genieten, nu het nog kan.
In dit soort situaties geldt volgens mij dat je beter spijt kunt hebben van iets dat je gedaan hebt (die bijvoorbeeld toch te vermoeiend bleken), dan dat je spijt hebt van dingen die je niet hebt gedaan ("waren we nu toch maar naar Londen gegaan").
Sterkte!
Kinderen
Dochter, wat heftig... Hier hebben we het ook meegemaakt. Er zijn al veel bruikbare dingen gezegd denk ik.
Vanaf het moment dat mijn moeder wist dat ze kanker had, tot aan het einde, heeft bij haar ongeveer een half jaar geduurd. Ze kon al snel niet veel meer, maar ik ben nog steeds blij met het uitje dat we toen nog met haar hebben gedaan. De foto waar ze samen op staat met mijn oudste, toen ze er nog zo goed uitzag, die is goud waard.
Mijn oudste had een poezie-album gekregen, en wilde daar nog graag een versje van oma in. Dat is gelukt, met een heel bibberig pootje weliswaar, maar het is er. Dat soort herinneringen moet je gewoon nu gaan maken. Ik weet niet of je ook kinderen hebt natuurlijk, anders is het misschien een rare tip.
En zorg inderdaad ook goed voor jezelf, dat schiet er in dit soort situaties snel bij in maar is wel belangrijk.
Jullie gaan een zware tijd tegemoet. Maar hopelijk ook eentje waar je later op kunt terugkijken met een goed en tevreden gevoel.
Heel veel sterkte!
Ohneen
wat is dit erg zeg,
heel veel sterkte, collega kwam deze week met hetzelfde verhaal bij haar schoonvader,
hij is binnenkort jarig en heeft hem en kaart gestuurd met fotos van texel, zeeland etc, en dat hij mag kiezen waar hij met haar en het gezin en ook schoonmoeder naartoe wil, zodat ze samen nog even een weekend samen kunnen zijn.
Hij had dus ook alleen wat rugpijn en na 1,5 md zoeken, longkanker en bij checken van hoofd ook id hersens...
Een kennis van mij is vorig jaar binnen 3md overleden aan een hersentumor, in september ontdekt, oktober geopereerd, en voor de operatie was hij nog redelijk goed, wel veel hoofdpijn, dan heeft hij voor alle familie en dichte vrienden een borrel georganiseerd, veel mooie fotos gemaakt en 2maaanden later moesten we helaas al afscheid nemen.
Het is een verschrikkelijke ziekte.
Kan ook langer duren
ik denk dat je moeder vooral moet doen waar haar hoofd naar staat..Een reis is niet wat iedereen nu als ´laatste´ wens heeft, voor sommigen is het ook gewoon doorgaan zoals het tot nu toe ging in het leven.
Die pragmatische houding herken ik wel wat, ben zelf ook wel zo, het is voor de omgeving dan ook best wel moeilijk, als iemand het zo ´makkelijk´ lijkt te accepteren terwijl jullie in shock zijn..
Laat vooral merken hoeveel jullie om haar geven/van haar houden..!
En als er dingen zijn die je moeder nog zou willen, misschien is het dan fijn dat het geregel uit handen genomen wordt, maar dat hangt natuurlijk helemaal ervan af wat je moeder het liefst heeft..
Intussen heel veel sterkte, mijn schoonzus verloor net haar moeder, 2 jaar na de diagnose met een slechte prognose..(we hadden geen half jaar meer verwacht gezien de locatie en uitzaaiingen!)..
Palliatieve zorg is goed geregeld bij haar moeder.
Kloteziekte!! (maar wel eentje waarbij je toch nog tijd hebt om afscheid te nemen, dat dan weer wel..Sterkte!)
Tips
Dank jullie allemaal voor jullie medeleven, reacties en tips.
Ik ben zo aan het twijfelen. De relatie met mijn moeder/ouders is altijd heel moeilijk geweest. Moet ik nu alles wat mij nog dwars zit er uit gooien? Dat zijn dan 43 jaar ellende want dat begon al bij mijn geboorte 
Ik denk niet dat iemand daar wat mee opschiet. Er kan toch niks meer veranderd worden en is het nu nog belangrijk? De laatste anderhalf jaar gaat het beter tussen ons en dat wil ik heel graag zo houden. En ik realiseer me heel goed dat mijn moeder/ouders ook maar mensen zijn die moesten roeien met de riemen die ze op dat moment hadden en dat ze ook fouten mogen maken. Dus dingen uitspreken, ik weet het niet.
Voorlopig is mijn moeder nog perfect in orde en het is heel moeilijk voor te stellen dat dat dadelijk anders is. Maar ik onthou de tips daar over zeker.
Ik ga inderdaad proberen om zoveel mogelijk foto's te maken en te filmen. Dat is een goed idee.
Een behandelplan is in de maak maar ik heb het idee dat ze geen behandeling wil. We hebben het er nog niet over gehad maar ik heb sterk het gevoel dat ze het zo wel goed vind. Als het goed is krijgen we donderdag een behandelplan en een prognose. Daar ben ik erg benieuwd naar.
Ik ga in ieder geval bespreken dat we alles ze nog wil snel moeten regelen. Die kanker is natuurlijk onvoorspelbaar dus we weten niet wanneer er functies uitvallen of ze zich slecht gaat voelen.
Ik denk dat wat je nu ook allemaal bespreekt, er toch nog later allemaal dingen opkomen die je nog kwijt wil. Vandaag heb ik een echte jankdag. Ik ben de hele tijd aan het denken wat ik en mijn kinderen straks allemaal moeten missen. Dat gaat van de jam die ze altijd maakt, samen winkelen tot even bellen hoe dat recept ook al weer ging. Het nooit meer, dat is het moeilijkst.
Dat van die praktische dingen is een goede. Ik heb het idee, maar dat moet ik navragen, dat ze thuis wil sterven. Daar zullen we dan een rooster voor moeten maken. Mijn vader, zusje, broertje en hopelijk haar zussen. Het is fijn als er altijd iemand is. Dat is inderdaad iets wat we nu al kunnen bespreken. Lijkt me heel vervelend als dat allemaal haastje rep moet.
Op reis wil ze niet. Ze heeft een kleinkind in een ver land en ik heb gevraagd of ze daar niet naar toe wil maar dat wil ze niet. Ze vind het allemaal wel goed. Volgens mij wil ze alleen haar rust. Ik lees over die borrel van de kennis van Ilse. Misschien is het een idee om voor te stellen dat ze een vervroegd verjaardagsfeestje viert. Ze is pas in april jarig en dat is misschien te lang. En ze heeft uitgekeken naar haar 65e verjaardag omdat ze dan AOW kreeg Misschien moeten we gewoon die 65e verjaardag toch vieren.
Aan de andere kant heb ik ook vaker van die verhalen gehoord van mensen die nog maar kort hadden en dan nog jaren leefden. Stiekum hoop ik dat het zo ook bij haar zal gaan. Maar dat zal wel niet. De neuroloog was heel helder. Wel goed van hem, je moet mensen ook geen valse hoop geven.
En ik ben inderdaad blij dat we deze keer de kans krijgen om afscheid te nemen. Het vorige sterfgeval in de familie was heel onverwacht en dat is zo moeilijk. Dit natuurlijk ook maar nu heb je nog even de gelegenheid om wat te bespreken en te regelen. Maar klote blijft het.
Afscheid
Mijn vader is een paar jaar geleden onverwacht en te snel en vroeg overleden aan de gevolgen van kanker; van diagnose tot overlijden heeft het slechts 4 maanden geduurd. Hij was pas eind zestig.
We hebben niet echt andere dingen gedaan of dingen uitgesproken; dat wilde mijn vader ook niet. Wat hij wel heel belangrijk vond, was dat hij zijn lichaam ter beschikking wilde stellen aan de wetenschap en dus niet begraven of gecremeerd wilde worden. Geen poespas verder. Hij heeft nog wel zijn verjaardag als vanouds gevierd, met mijn moeder en al zijn vrienden. Verder kwamen mijn zus, ik en onze kinderen zo vaak mogelijk langs. Hij is vredig in het ziekenhuis overleden nadat hij nog net mijn moeder gedag kon zeggen. Later zaten we met zijn allen rond zijn bed; thee drinken, krentenbollen eten, lachen en huilen, totdat hij werd opgehaald. De kleinkinderen mochten het laken over hem heen doen (instoppen) en bloemen en kaarten op de brancard leggen. Een paar weken later hebben we een eenvoudige herdenking gehouden voor vrienden en kennissen.
Bespreek wat je moeder nu nog zou willen (doen) naast het wokken. Ze kan dat opschrijven en je kan er samen over praten.
Bespreek vooral ook wat je moeder zou willen na haar overlijden. En hoe: rouwadvertenties, tekst, bloemen, uitvaart etc. Heeft ze een testament of niet; wil ze dat nog aanpassen of niet.
Bespreek ook, hoe moeilijk dat ook is, evt. euthanasie en/of een niet-reanimatieverklaring. Mijn moeder heeft dit nu ook al geregeld; zij wenst geen ingrijpen mocht er iets met haar gebeuren en geen onnodig verlengen van leven.
Accepteer de stortvloed van emoties; er is een fase van opeenvolgende verschillende gevoelens, varierend van gelatenheid tot boosheid, angst etc. Dat hoort er allemaal bij. Praten met elkaar en anderen is heel belangrijk! En hoe cru ook; het is toch fijn dat je op een zo goed mogelijke wijze afscheid kan proberen te nemen. Als iemand zomaar ineens uit het leven wordt weggerukt is dat veel pijnlijker...
Nee
ga idd geen ouwe wonden open maken, maar bespreek juist die dingen die je juist die afgelopen anderhalf jaar zo fijn vond. Het heeft geen zin om vervelende dingen naar boven te halen, het is wat je zegt, jou ouders hebben gedaan wat ze konden, zij hebben gedaan zoals zij dachten dat goed of beter was.
Wat betreft de jam en andere recepten, als ze daar zin in heeft laat haar dan een soort receptenboekje schrijven, misschien vindt ze het juist een eer dat jullie haar recepten in ere willen houden.
Kan haar kleinkind niet een keer naar nederland komen als zij het reizen niet ziet zitten? Ik neem aan dat haar kleinkind ook afscheid wil nemen.
Verder kan ik alleen maar zeggen, overleg alles met elkaar; Wat zou je vader willen doen met je moeder, wil hij graag 1 dag echt alleen met haar samen zijn, geef hem die mogelijkheid ook. Ik kan me voorstellen dat jullie haar nu elke dag willen zien en bijstaan, maar ga niet voorbij aan de relatie die je ouders samen hebben. Wat zouden bijv je broer en zus nog willen doen met je moeder, of met hen samen? Hebben zij bepaalde ideeën over hoe zij de komende periode door willen brengen. Geef ook dingen uit handen ook al zou je het liefste alles zelf willen doen. Familie is samen, samen overleggen, samen dingen verdelen, samen lachen, samen huilen.
Laat je zelf die jankdag toe, ook al wil je niet dat de buitenwereld het ziet, het is juist goed om alles effe de vrije loop te laten. Dat hoort erbij en als anderen dat niet begrijpen hebben ze pech.
Ga bijv met je broer en zus om de tafel zitten om te kijken hoe jullie denken jullie kinderen voor te bereiden op het afscheid nemen van oma. Er zijn ook goede boekjes te koop of te leen. Ik heb zelf het "boek van de dood" ene boekje waarin op een voor kinderen begrijpelijke taal wordt uitgelegd wat dood gaan is en wat er dan gebeurt, dat mensen verdrietig zijn, dat oma wordt begraven of gecremeerd etc etc.
Vraag aan jullie kinderen wat zij nog willen doen voor of met oma of als het straks zover is wat zij willen doen met de uitvaart. De een wil misschien een gedichtje voor lezen, de ander wil graag iets op de kist tekenen of schilderen, betrek ze er in elk geval bij, dat is zo belangrijk. Als oma haar kleding zelf kan uitzoeken voor de opbaring en een van de kleinkinderen wil graag een ketting voor haar maken, laat haar/hem dan samen met oma de kralen uitzoeken. Er zijn zoveel mogelijkheden om kinderen te betrekken, maar ik merk dat ouders vaak denken dat hun kinderen dat niet aan kunnen.
Ik weet nog dat toen mijn oma kwam te overlijden dat dat allemaal zo snel ging, ik had geen afscheid kunnen nemen, ik mocht niet mee naar de opbaring het sluiten van de kist etc etc. Ik heb jarenlang angst voor de dood gehad en ook nooit durven gaan kijken bij een opbaring. Gelukkig is dat nu allemaal wel goed gekomen, maar heb het wel mijn moeder verweten, want het was "mijn omaatje"
Dus doe alles stap voor stap, je kunt niet alles tegelijk in 1 keer doen. geef elkaar taken, jou broer zorgt er bijv voor dat het huis in orde is voor als ze thuis komt, je zus zorgt ervoor dat alle boodschappen gedaan worden, jij zorgt ervoor dat de medicijnen worden gehaald, ik noem maar wat voorbeelden.
Denk aan jezelf enje eigen gezinnetje en vergeet niet ook wat leuks samen te doen als gezin, het hoeft niet elke dag om jou moeder te draaien, dat klinkt misschien hard maar ook ontspanning tussendoor is goed, je denkt toch wel aan haar.
succes en sterkte
Bereid je ook voor
Bij ons ging het om mijn zwager (broer dus van man). Als ik het zo lees, was zijn kanker vergelijkbaar....Ook uitzaaiingen in hoofd longen, lymfeklieren. Hem hebben ze nog geopereerd ook omdat hij van een 'gezonde man' (die nog gewoon werkte ook..) opeens een 'aanval' kreeg. Dat heeft zijn terminale fase gerekt. Als ze het hadden geweten waren ze er nooit aan begonnen (de dokters) maar omdat ze hem toch al open hadden hebben ze het toch maar weggehaald, maar toen wisten ze al dat het 'hopeloos' was.Na die operatie was hij nooit meer de 'oude'. Geestelijk dan vooral. De 'fut' was eruit, hij was nog een jonge man (in vergelijking met jouw moeder) maar ook hij vond het 'wel goed'. Lichamelijk ging het allemaal nog wel, wel erg vermoeid. Hij sliep veel. Als je weet dat je niet lang meer hebt ga je 'anders' leven...meer van dag tot dag, je toekomstplannen worden onbelangrijk. Naast zijn vrouw en gezin denk ik dat wij (man en ik en soms de kinderen natuurlijk) het meeste naast zijn bed (en stoel in het begin natuurlijk) hebben gezeten. Dat komt deels door mijn verzorgende achtergrond en ook omdat man en hij altijd al 'close' waren als broers. Ook hier zat e.a. aan oud zeer. Dat kwam vanzelf aan bod. Omdat hij zelf er over begon....Uit zichzelf opeens in een gesprek in de geest van 'weet je nog toen...' met man wat eerst een heel gezellig positief gesprek was. Blijkbaar had hij zelf behoefte er aan om het uit te leggen nog voor hij zou overlijden. Man was er nooit over begonnen. Man is type van dat is gebeurd, niet meer moeilijk over doen. Maar zijn broer wilde het uitleggen, hoe het kwam, de omstandigheden. Man heeft het aangehoord, gezegd dat dat allemaal allang vergeten en vergeven was en klaar.
Houd rekening met een enorm intensieve tijd ook met de rest van de familie. Zeker in de laatste fase zal je constant bij elkaar zijn. Je hele leven gaat tijdelijk even op pauze...alleen dit zal je dagelijks leven zijn.
Die intensieve tijd is niet alleen negatief. Het is ook 'mooi' je voelt je ook wel close, ziet alle emoties van elkaar en voelt je een eenheid. Alsof je in een luchtbel zit die om die ruimte heen hangt, afgescheiden van de 'rest' die dan zo nu en dan binnen valt.
Bij ons is het al 7 jaar geleden. En nu kunnen we er zelfs 'gewoon' over praten. Soms komen bepaalde dingen naar boven, ook wel grappige dingen...zoals dat hij door man en mij naar toilet werd geholpen en toen de hele badkamer onder plaste....Omdat zijn broek dwars zat (onze schuld dus deels). Zwager lag in een deuk om man die nadat hij eerst vergeefs had geprobeerd die waterval de goede kant op te sturen, nu de badkamer dweilde (ik moest zwager wassen). Te giegelen op bed.....Dat hij zich toch nooit had kunnen voorstellen dat ik 'm zou wassen en ondertussen man de badkamer zou dweilen en dat alles ook nog zachtjes omdat de rest lag te slapen....Het leek wel een lachfilm. Zijn giegelbui ging wel over in een huilbui...Want deze lachfilm was écht, helemaal echt. Maar dat hoort er zo bij.
groeten albana
Zelfde.... -> mam vertel eens
Helaas is mijn moeder vorig jaar aan een hersentumor (uitzaaiing) overleden. Ik heb het er erg moeilijk mee.
Die tijd nam ik iedere dag een klein cadeautje voor haar mee. Zoals een gelukspoppetje of een fotoalbumpje. Het boek 'mam vertel eens' bleek een schot in de roos. Mijn moeder ging er meteen fanatiek in schrijven. Ze ging zich, door de vragen die in het boek staan, van alles afvragen over vroeger bv. Dat besprak ze weer met haar bezoek.
Door de opzet van vragen kon ze bijna tot het eind toe schrijven, ondanks haar hersentumor.
Ik heb nog steeds niet veel in het boek gelezen omdat ik er niet klaar voor leek te zijn. Nu ik me pas echt realiseer dat ze er niet meer is lijkt het me een goed moment om het te gaan lezen.Het is heel troostend.
Je moeder hoeft geen schrijfwonder te zijn hoor. Het is meer een megauitgebreid vriendenboek zeg maar.
Ik hoop dat jullie een mooie tijd hebben samen.
Sterkte
Het is al ruim 18 jaar geleden dat mijn moeder overleed aan alvleesklierkanker en juist omdat je om tips vraagt, zou ik je deze willen meegeven. Ze komen misschien wat rauw op je dak, maar misschien heb je er over een (hopelijk lange) tijd iets aan.
Wij hebben als dochters in die tijd van iemand van de thuiszorg geleerd hoe we hand- en voetmassage konden geven. Misschien niet iets voor nu, maar toen mijn moeder op bed lag, was het echt fijn om dit voor haar te kunnen doen. We hoefden dan ook niet te praten en waren toch echt samen. Wij waren normaal gesproken best wel knuffelig, maar dat gewone knuffelen werd lastig omdat ze zo broos was geworden en veel pijn had. Ik vond het toen heel fijn om dat alternatief te hebben.
Verder... had ik echt gewild dat we destijds een paar tekens of gebaren hadden afgesproken voor als er een moment komt waarop praten niet meer goed gaat. Is nu waarschijnlijk ook veel te vroeg om mee bezig te zijn, maar we hebben er toen echt mee geworsteld dat ja en nee niet meer uit elkaar te halen was.
Overigens is mijn moeder destijds op pianoles gegaan. Had ze altijd gewild, was er nooit van gekomen. Altijd praktische bezwaren en nu was het zo geregeld. Geen idee of jouw moeder zoiets heeft, maar het deed mijn moeder erg goed om juist iets aan haar leven toe te voegen in een tijd dat er ook zoveel weg viel. Een aardige pianoleraar die elke week een half uurtje met haar zat te pingelen was echt geweldig voor haar en op het eind speelde hij voor haar.
Dit waren de dingen waar ik aan moest denken. Ik hoop dat je er iets aan hebt. En ik wens je heel veel sterkte, want anders dan ik toen, heb jij ook thuis je kinderen nog en (denk ik) je baan enzo. Licht je omgeving in. Je hebt steun nodig en je wilt op ieder gewenst moment weg kunnen.
Nogmaals veel sterkte, Maw.
Sterkte
Wat naar,ik wens julie heel veel sterkte. Ook ik heb dit meegemaakt. Het inderdaad heel fijn als je veel met elkaar kunt bespreken en zeggen wat je wilt zeggen. Bij mijn moeder was het zo, dat ik merkte dat ze ook behoefte had om te praten met iemand van buiten de familie, dat was in haar geval iemand van Humanitas. Verder zijn het kleine dingen die haar goed deden, haar favoriete creme, een lekker zacht bedjasje, nog eens haar lievelingsboeken lezen, muziek waarvan ze hield.
Verleden wel/niet bespreken
Dochter je schrijf dat het een moeizaam verleden was die je met je ouders had, en of het nu wel zo verstandig is, juist dat nu op te rakelen..
Natuurlijk hoef je het nu niet allemaal even goed gaan bespreken, maar ik zou wel iets aankaarten.
bijv het gene wat je het allermeest dwars zit, of.. juist vertellen aan je moeder, dat het niet altijd soepel liep maar dat je wel blij/trots ben op haar. Of dat je begrijp dat ze fouten hebben gemaakt, juist omdat ze ook maar een mens is..
Ik zou zelf persoonlijk nu niet net doen of die verleden er niet geweest is, ik zou juist nu duidelijkheid en vergeving willen voor zowel de gene die gaat overlijden en de gene die achterblijf..
Gelukkig was/is de band met mijn ouders goed, maar ik vond het wel heel fijn om aan mijn vader te vertellen hoe ik mijn jeugd had ervaren, hoe ik het vond wanneer hij zo boos was, en vooral dat ik er zo trots op was dta hij mijn vader was, die mij in mijn volwassen leven zo enorm gesteund had..
Je hoeft er geen uren aan te besteden, maar even kort iets uitspreken, ik denk dat dat wel kan. Juist nu, nu je moeder nog eigenlijk best "goed" is..
en verder wil ik je voor de komende tijd veel sterkte wensen, het word hoe dan ook een zware tijd.
Moeizaam verleden
Mijn moeder, waarmee ik een moeizaam verleden had, is een maand of drie geleden overleden. In de maanden daarvoor was ze aan het dementeren. Ze heeft regelmatig dingen gezegd als: "Ik was geen goede moeder, hè?" Ik zag dat als haar behoefte om gerustgesteld te worden ('Ach, dat viel wel mee'). Zo was het in de jaren daarvoor namelijk ook gegaan. Toen ik wel eens aangaf dat zij inderdaad niet zo'n goede moeder was geweest, werd ze boos en hysterisch.
In haar laatste maanden heb ik er bewust voor gekozen om dit gesprek niet meer aan te gaan. Ik kon het voor mijzelf niet verantwoorden om haar gerust te stellen, maar ik wilde ook niet dat ze zou sterven met het idee dat ze een slechte moeder was geweest. Als ze weer eens zei dat ze geen goede moeder was geweest, dan zei ik dingen als: 'maar we hebben ook goede momenten gehad' en dan ging ik herinneringen met haar ophalen aan de spaarzame leuke dingen die we samen hebben gedaan. Het zijn dierbaren maanden geworden, omdat we samen hebben stilgestaan bij de positieve dingen. Nu ze er niet meer is, heb ik oprecht verdriet en mis ik haar.
Dochter, ik heb vaker van jou gelezen hoe moeilijk je relatie met je moeder is/was. Ik hoop voor jou dat je ook een modus kunt vinden om met je moeder om te gaan in deze laatste periode. Volgens mij is hierbij heel belangrijk dat je dicht bij jezelf blijft. Heel veel sterkte!
Vandaag moeder gecremeerd
Wat zal ik zeggen. Tien weken geleden zei mijn vader bij een bezoek dat zij zich vreemd gedroeg. Tijdsbesef weg (ineens heel laat naar bed gaan) en geen initiatief meer nemen ( geen eten meer koken en niet meer uit bed komen uit zichzelf ).
Ouders naar de huisarts gestuurd met zus erbij, test gehad geen tekenen van dementie, wel doorgestuurd naar neuroloog. Wij, drie zussen hebben mijn vader geholpen. Was moeilijk voor mij: oud zeer. Toch heb ik tegen hem gezegd:"pap ik hou van je". Ik zag zijn pijn en angst en hij is 83 en heeft ook zo zijn best gedaan.
Mijn moeder had uitgezaaide kanker in haar buik, longen en tumoren in haar hoofd. Er was niks aan te doen en er is ook niet meer gezocht naar de bron. Er was wel een vermoeden: een melanoom van ongeveer 25 jaar geleden.
Toch hebben wij een fijne tijd gehad die weken. Ze had geen pijn. Zij wel veranderd kwa karakter, veel vlakker en daarom had zij weinig emoties en besefte niet echt dat ze dood zou gaan. Ze zei wel een keer tegen mij: Je moet niet denken dat het gemakkelijk is om te horen dat je tumoren in je hoofd hebt en direct daarna pakte ze de libelle om een puzzeltje te maken.
Ze was ook zo tevreden in het ziekenhuis, wat een lekker eten en dan krijg je er ook nog gratis een mooie kamer erbij! En bedoel ik kinderlijk blij.
Ze nam ook alles ineens letterlijk. Mijn vroeg eens aan mijn vriend of hij het bezoek wilde opvangen. Moeder: " Hoezo vallen ze soms van het dak"?
Tien weken en zij heeft eigenlijk niet geleden.Voor mijn vader natuurlijk heel erg. Ze zat ze tien dagen geleden nog op een terras in Roden met mijn zussen bitterballen te eten (eten was misschien altijd haar ding, nu was ze niet meer te houden, door de tunoren en de medicijenen: we hebben haar nog veel ijsjes en ander lekkers gevoerd.) Ineens ging het heel slecht met haar.
Lag alleen nog op bed, moe, moe, moe en zei bijna niets meer. Toen we dachten dat ze hoofdpijn kreeg, heeft de dokter gedaan wat zij wilde en wij ook. Heel moeilijk voor ons, zij is eigenlijk vrijwel pijnloos heen gegaan.
Zo kan het ook gaan. Ik kan jullie niet uitleggen hoe goed ik me nu al, af en toe, voel wanneer ik denk aan een toekomst met goede herinneringen.
Geen speciale dingen meer dus, niet veel uitgesproken woorden. Gewoon hand vast houden en bij elkaar zijn.
Wellicht is het bij jullie anders, maar misschien ook niet. Ik kan het amper bevatten, maar toch was het voor haar een goed einde, voor ons natuurlijk niet.
Wat moet ik zonder haar?
Moeder
Even geleden maar er is veel gebeurd in de tussentijd met mijn moeder. En helaas betekent dat dan ook meteen een hoop geloop naar het ziekenhuis en naar het huis van mijn ouders. Voorheen kwam ik er soms weken niet en nu soms drie keer op een dag.
Dank allemaal voor jullie reacties. Wat betreft het bespreken heb ik bedacht dat ik het aan haar over laat. Ik heb vrede met hoe alles is gegaan, voor mij hoeft er niks uitgesproken te worden. Als zij er over begint ga ik daar natuurlijk in mee maar anders laat ik het rusten.
Kennen jullie de boeken van Mam en Oma vertel eens? (Dank Dere) Die heb ik gekocht en gegeven. Omdat er zoveel kinderen en kleinkinderen zijn heb ik haar gevraagd om alles in de schrijfblok te zetten. Als ik er aan toe ben werk ik dat dan voor elk kind en kleinkind uit in een persoonlijk boek met foto's. Ik heb gebeld met de schrijfster van die boeken en die kwam met dit idee. Ik vond het wel een vondst want om haar nou 11 van die boeken in te laten vullen
Ook heb ik een boekje van de Dela aangevraagd waarin ze haar laatste wensen kan opschrijven. Moet zeggen dat zoiets wel heel confronterend is. Was het al toen ik de envelop openmaakte laat staan hoe het is als ik het haar geef.
We zijn nu met dingen bezig als wie ze nog wil zien en wat ze nog wil doen. Ze had het over maart in Portugal als de amandelbomen? gaan bloeien. Ze heeft daar zulke mooie herinneringen aan dat ze niet nog een keer wil gaan omdat ze bang is dat ze dan de herinnering verpest. We willen direct alles regelen maar ze moet zelf die beslissing nemen of ze wil gaan of niet. Maar ze voelt zich nu ook slecht, dat zal schelen.
Of ze wel of niet gereanimeerd wil worden zijn ze in het ziekenhuis al komen vragen. Euthanasie wil ze maar dat moet dan nog geregeld worden.
Het kleinkind is nog maar 2 weken. Die zal zijn oma niet leren kennen, dat is triest. Ook daarom wil ik graag die boeken maken. De jongere kleinkinderen hebben over een tijdje een vervaagde herinnering en met zo'n boek hou je dat meer levend. Mijn moeder is echt de spil in de familie en voor de meeste kleinkinderen heel belangrijk en ze zijn er vrijwel dagelijks. Dat zal nog heel moeilijk worden.
Misschien dat we het al eens kunnen aankaarten hoe de crematie er moet uitzien. Aan de andere kant hebben we pas een onverwacht sterfgeval gehad waarbij we in een week tijd alles geregeld hebben. Dat was zwaar maar is ook heel mooi geworden.
De kinderen zijn er in ieder geval bij. Ik denk niet dat kinderen tegenwoordig nog weggehouden worden bij zoiets.
Alles samen delen zal moeilijk worden. Mijn zusje en ik dat lukt wel maar met mijn broertje is het lastiger. Hij en ik liggen elkaar niet om het voorzichtig uit te drukken. Ik denk we beter ieder ons eigen ding kunnen doen. We hebben tenslotte in het gezin ook ieder een eigen rol gehad.
Mijn eigen gezin en mijzelf nu verzorgen is moeilijk. We hebben net een hectische week achter de rug en dat was 1x friet, 1x chinees en 1x brood. Gelukkig zijn mijn kinderen al ouder en heel zelfstandig maar fijn is het allemaal niet.En mezelf hol ik ook geregeld voorbij. Maar als het crisis is moet dat maar. Maar buiten de crisissen om hoop ik wel een beetje regelmaat in te kunnen bouwen. Via het ziekenhuis zou er ook hulp komen dus dat ontlast ook al. Hoop ik. Een geluk bij een ongeluk is dat ik lang geleden afgekeurd ben en dus,op de zorg voor mijn kinderen na, de ruimte heb om er veel te zijn.
En voorbereiden. Tsja, er komen natuurlijk allemaal heftige dingen aan maar hoe moet je je daar op voorbereiden? Ik trek nu bijvoorbeeld de grens bij lichamelijke dingen. Ik wil andere mensen niet aanraken, dat is mijn persoonlijk grens maar als het een keer echt moet, kan ik haar toch ook niet de troep laten liggen? Dat is voor mij wel een behoorlijk punt. Mijn zusje heeft daar geen moeite mee dus dat soort dingen schuif ik dan maar door
Kleine kadootjes zijn wel een goed idee. Ze wil maar steeds niks maar ze is wel blij met kleinigheidjes. Dus dat houden we er maar in 
Ik ga een lijstje maken met dat soort dingen dan heb ik altijd wat voorhanden. Ze houdt erg van citroenijs van een bepaalde salon. Dat kan ik eens meenemen en zo is er vast nog wel meer.
Ook de tips van de gebaren lijkt mij een hele goede. Die onthoud ik. Net als die van de kleine dingen die ze gewend is. Ik heb haar vanavond haar favoriete omslagdoek gebracht. Je pakt zoveel dingen in voor het ziekenhuis maar er mist toch altijd wat.
Tot slot en dan ga ik naar bed, voor yvonne B. Wat een triest en toch ook mooi verhaal. Heel veel sterkte voor jou.
Dochter
Je schrijft veel herkenbaars, bv over kleinkinderen die hun oma niet zullen leren kennen. Dat is inderdaad triest. Hier staan een paar mooie foto's van opa en oma, en ook de kinderen die hen nooit gekend hebben staan daar regelmatig bij stil en weten wie erop staan en wie dat waren.
Is er niet iemand die af en toe een keteltje soep om de deur kan schuiven? Als mensen vragen of ze kunnen helpen kun je zoiets misschien vragen. Je moet wel overeind blijven, hoe moeilijk dat nu ook is.
En over dat verzorgen... Ik snap je helemaal. En toch, als het echt nodig is doe je het. Ik heb het ook gedaan, er was niemand anders en ik kon mijn moeder inderdaad zo niet laten liggen. Volgens mij vonden we het allebei ongeveer even vervelend, maar naderhand waren we ook allebei ongeveer even blij.
Nogmaals veel sterkte!! En ook voor de anderen in dit draadje die verdriet hebben om een verlies.
Dochter
Mijn moeder hield ook van bloeiende amandelbomen, we hebben een klein amandelboompje op haar graf geplaatst. Misschien vindt ze zoiets wel mooi. Begint elk jaar in maart met bloeien, zo prachtig. Als ik een amandelboompje zie, denk ik meteen aan haar.
Kaars voor yvonne
Want het doet zo'n pijn, je moeder verliezen
Verstuurd met de Ouders Online iPhone app.
Mijn ouders
Zijn er inmiddels beiden niet meer, maar ook heel verschillend was hun sterven. Nu ik erop terug kijk, vind ik het proces van mijn moeder wel heel mooi en intiem. Dat klinkt misschien wat vreemd, want niemand wil zijn/haar moeder verliezen aan die verschrikkelijke ziekte, maar in dat laatste jaar heb ik mijn moeder heel anders leren kennen.
Ik denk dat het vooral belangrijk is, dat ze zelf aangeeft wat ze graag nog zou willen. Wel kun je ineens voor onaangename verrassingen komen te staan, qua praktische zaken. Dan is het wel prettig dat zaken besproken en helder zijn. Zo reageerde mijn moeder een aantal maanden voor haar overlijden verkeerd op pijnmedicatie, waardoor ze ineens heel kritiek lag. Ze is toen gereanimeerd en achteraf was dat niet wat ze wilde. Wij waren nog in een fase waar je nog veel hoop hebt, dat we haar nog heel lang bij ons mochten houden en dit was wel een wake-up call, ook voor mijn moeder. Vanaf dat moment gaf ze zelf aan, wie ze nog een keer wilde zien, wie er welkom waren op haar crematie en zochten we samen de muziek uit. Het gaf haar rust dat dat geregeld was.
We hebben gehuild, maar ook veel gelachen.
Zo herinner ik me die dag dat ze gereanimeerd is nog heel goed. Ze waren al zeker zo'n 2 uur met haar bezig geweest, voor we bij haar mochten. Ik keek haar aan..en de kleur van haar ogen zei me genoeg, ze was stervende. Steeds meer familie kwam binnen en ze werd naar een groter kamer gebracht. Mijn dochter hield haar hand vast en kon niet stoppen met huilen. Met een zwakke, fluisterende stem zei mijn moeder steeds..niet huilen. Ze viel steeds weg en we belden ook familie die verder weg woonden. Iedereen zat rond haar bed om afscheid te nemen. Eén oog ging open en ging weer dicht...dat herhaalde ze een paar keer en ze keek de kamer rond. Ze probeerde voor zichzelf duidelijk te krijgen wat hier nu de bedoeling van was. Ineens opende ze beide ogen en zette grote ogen op en zei: Jullie zijn toch geen afscheid aan het nemen? Maak me geen gein! Dat was echt een hilarisch moment. Die nacht moest ik wel blijven om te waken, maar ze vond het vooral gezellig dat mijn dochter en ik ook mochten blijven slapen hahah. De dag erna zat ze gewoon weer aan het ontbijt. Twee weken later mocht ze weer naar huis.
Uiteindelijk is ze 4 maanden later heel rustig weggeslapen in haar eigen bed. Ze had haar man verteld zich niet zo lekker te voelen, toen ze met een kop koffie aan tafel zat. Ze voelde zich slap...mijn stiefvader zei..nou kruip dan nog even in bed. Ze heeft nog 1 keer iets gezegd, toen de huisarts het ziekenhuis wilde bellen: "Nee niks geen ziekenhuis!"
Het was goed zo..
Elk leven is uniek en ook elk sterven is dat. Zo vond mijn moeder het heel fijn om dingen op papier te hebben. Haar wensen wat betreft haar afscheid. Door de pijn kon ze niet heel snel niet veel meer. Stel dingen niet uit, want zoiets gewoons als eten kan ineens niet zo vanzelfsprekend zijn. En geniet samen van elk moment wat je nog hebt. Ze zullen heel belangrijk zijn, de rest van je leven. Wij hebben filmpjes op dvd laten zetten in tweevoud. Zo vergeten onze kinderen ook niet wie oma was, maar de verhalen houden haar ook levend.
Ik wens jou en jouw moeder en de rest van de familie heel veel sterkte de komende tijd!!
Groetjes Dropke
Dochter
Bedankt voor je medeleven. Het gaat nu met ups en downs. Emoties schieten alle kanten op.
Ik mis mijn moeder nu niet, dat gevoel is er niet. Ik en mijn zussen moeten op adem komen. Van al het geregel met thuiszorg, ziekenhuisbezoek, medicijnen etc.
Je eigen gezin leidt er ook onder en ook dat houdt je bezig. En dan er is er een groot schuldgevoel.Ik doe mijn vader tekort. Hij heeft het zo moeilijk, terwijl ik ook weer rust en wil en een goed gevoel.
Ups en downs en dat gaat vast nog een tijd door.
Veel sterkte dochter.
Doe maar wat je hart je ingeeft.
Ik voel me na al dat leed toch al weer wat beter.
Yvonne B.
