1 januari 2000 door Joanna Sandberg
Mijn vraag gaat niet over mijn eigen kind maar over een jongen van 14 jaar die thuis problemen heeft en bij mij komt om stoom af te blazen. Zoals ook gisteren.
Hij had ruzie met zijn moeder. Ze had hem geschopt en geslagen en hij heeft haar teruggeslagen. Ik begreep dat dit de eerste keer was dat er echt klappen vielen. Hij zei er nog bij dat hij haar eigenlijk in haar gezicht wilde slaan maar dat hij dat toch niet vond kunnen. Ik wil niet naar haar luisteren als ze schreeuwt zei hij.
Zijn ouders zijn ongeveer twee jaar geleden gescheiden. In het huwelijk was sprake van psychisch en lichamelijk geweld tegen zowel de moeder als de kinderen. Hij heeft geen contact met zijn vader hoewel hij dat wel graag wil. Hij heeft dat ook wel gezegd tegen zijn moeder maar zij draait eromheen. Er is overigens wel een omgangsregeling.
Op een gegeven moment heeft hij zijn moeder een leugen verteld over zijn vader, waarschijnlijk uit solidariteit met haar. Hij heeft gezegd dat zijn vader hem uit de rijdende auto heeft geduwd omdat hij niet wilde luisteren. Dit voorval heeft echter niet plaatsgevonden maar zijn moeder zegt nu dat ze de kinderen daarom niet meer wil meegeven.
Hij zegt dat zijn moeder hem vergelijkt met zijn vader. Hij krijgt ook altijd de schuld van problemen die zich voordoen met zijn jongere broertje. Moeder heeft inmiddels twee nieuwe relaties gehad. De nieuwste vriend woont bij hen en is bovendien de vader van een vriendje van hem en de man van de beste vriendin van zijn moeder.
Hij durft zich niet meer te hechten zegt hij bang om weer een verlies te lijden. Ik heb hem gezegd dat ik het heel erg bewonder dat hij bij mij durft te komen om zijn hart te luchten. Ik heb beloofd nooit iets door te vertellen. Ik wil wel graag iets voor hem doen maar alleen als hij dat wil.
Ik heb voorgesteld zijn klassenleraar te bellen of met hem naar de huisarts te gaan. Hij wil echter niet. Hij houdt het wel vol als hij zich rustig houdt. Hij kan zijn emoties heel goed onder woorden brengen en is heel verstandig als ik hem zo hoor.
Ik heb hem gezegd dat hij het beste kan proberen op een rustig moment met zijn moeder te praten. Ik kan zien dat hij een temperamentvol kind is die vast wel het bloed onder zijn moeders nagels vandaan kan halen. Maar hij voelt zich erg alleen en ongewenst en dat vind ik zo tragisch om te zien.
Om een heel lang verhaal kort te maken wat kan ik doen om hem te helpen behalve luisteren?
Een luisterend oor moet u niet onderschatten! U helpt deze jongen waarschijnlijk al veel meer dan u denkt door er voor hem te zijn wanneer hij u nodig heeft en door dan goed naar hem te luisteren.
Thuis wordt er waarschijnlijk weinig naar hem en naar elkaar geluisterd. De hele communicatie thuis lijkt slecht te verlopen; onder andere vergelijkt moeder haar zoon met haar ex-man, en zoon vertelt leugens over het gedrag van zijn vader die de hele situatie alleen maar erger maken.
Ook is het thuis geen stabiele situatie geworden na de scheiding en is de thuissituatie gewelddadig gebleven. Eerst was zijn vader degene die geweld gebruikte. Nu is het zijn moeder, en gaat deze jongen van 14 jaar met geweld reageren. Wanneer er eenmaal geweld is gebruikt is de kans op herhaling groot!
U heeft deze jongen beloofd om nooit iets door te vertellen, maar u wil wel graag iets voor hem doen als hij dat goed vindt. U zet u zelf hier wel wat klem mee. Ik zou u dan ook het volgende adviseren. Vertel deze jongen dat u hem de kans en de ruimte geeft om zelf, of met uw hulp, stappen te ondernemen om de thuissituatie te veranderen of in ieder geval draaglijk te maken.
Indien hij dit niet wil doen, en de situatie bij hem thuis niet verandert, dan raad ik u aan om een melding te gaan doen -- en dit ook zo aan hem te vertellen -- bij Bureau Vertrouwensartsen of tegenwoordig AMK (Advies en Meldpunt Kindermishandeling) geheten.
Vaak wachten mensen te lang met het doen van een melding. Uit een onderzoek gedaan in 1996 blijkt dat 50% van de kinderen al langer dan één jaar was mishandeld voordat er een melding plaatsvond.
Deze jongen zit echt in de knel, maar het is eigen aan kinderen om zo lang als mogelijk loyaal te blijven aan ouders, ook al zorgen die niet goed voor ze. Vanuit dit oogpunt is het te begrijpen dat hij niet aan de grote klok wil hangen hoe het thuis bij hem toegaat. Liever probeert hij deze moeilijke situatie vol te houden en zich rustig te houden.
De vraag is natuurlijk of dat in de realiteit mogelijk is. Nu al wilde hij eigenlijk zijn moeder op haar gezicht slaan. Waarom zou dat een volgende keer niet echt gebeuren wanneer zijn moeder hem weer mishandelt?
U kunt het bovenstaande aan hem uitleggen. En benadrukken dat hij toch echt stappen moet gaan nemen voordat het thuis finaal uit de hand gaat lopen. U kunt hem ook uitleggen dat deze situatie, hoe erg hij zijn best ook doet om het vol te houden, slecht is voor zijn emotionele en schoolse ontwikkeling. Wanneer hij merkt dat hij invloed heeft om de situatie te veranderen, zal dat hem zeker goed doen. Hij is niet machteloos.
Hij kan eerst proberen om met zijn moeder te praten. Verstandig is om een derde erbij aanwezig te laten zijn (tante, vriendin van moeder die hij ook vertrouwt, misschien u) om te kijken of zijn moeder de situatie kan en wil veranderen. Hopenlijk durft hij eerlijk te zijn en haar te vertellen hoe erg hij de situatie thuis vindt, en over zijn leugen over zijn vader. Misschien werkt moeder dan mee om de situatie te veranderen.
Maar waneer moeder niet meewerkt zal hij waarschijnlijk makkelijker de stap kunnen nemen om hulp te gaan vragen. Een eerste stap is dan de huisarts, en het is inderdaad erg verstandig om de school in te lichten.
Wanneer moeder niet akkoord blijft gaan met de omgangsregeling, moet zij dit voorleggen aan de rechter. En die beslist, na het horen van kinderen ouder dan 12 jaar, of de omgangsregeling inderdaad veranderd moet worden. Zolang kan hij gewoon zijn vader bezoeken.
Hij kan zelf ook naar een kinderrechtwinkel gaan om dit probleem voor te leggen, en te kijken wat zijn rechten precies zijn. De kindertelefoon (0800-0432) weet het adres en telefoonnummer van deze winkel bij hem in de buurt.
Het telefoonnummer van een AMK bij u in de buurt is 0592-378128. U kunt ook het AMK bellen voor advies. Sterkte!
