1 februari 2008 door Annelou de Vries
Onze zoon is nu 8 jaar. Toen hij 4 was, heeft hij een IQ-test gehad, met score 155. Het is altijd een apart mannetje geweest: heel snelle ontwikkeling, druk, dwars, enz. Zijn schoolcarrière is tot nu toe nooit probleemloos geweest, maar sinds dit jaar (groep 5) is zijn gedrag, vooral op school, bijna onhoudbaar.
Hij is heel snel boos, maakt veel ruzie, en spuugt daarbij vaak. Ook is hij heel dominant naar andere kinderen toe. HIJ is degene die de regels wil bepalen. Daarnaast is er sprake van onderpresteren en zeer slechte concentratie.
Dit schooljaar is hij vanuit een klein barakje met een klein schoolplein verhuisd naar het grote hoofdgebouw met dito schoolplein. Hij zit in een combi-klas 5/6, dus ook met oudere kinderen. Zijn probleemgedrag op school is ZO erg, dat hij niet meer mag overblijven.
In de klas gaat alles redelijk goed, maar in vrije situaties (zoals pauzes en gym), komt er ruzie, dominantie, enz. Hij kan heel boos worden en is ook snel boos (wat ik thuis veeeeel minder zie). Meestal gaat hij uit zichzelf naar de afkoelplek. En altijd zegt hij dan: "Dan moeten die anderen mij maar niet uitdagen/pesten/enz." Hij zoekt de schuld dus nooit bij zichzelf.
Ondanks alles heeft hij wel veel vrienden en spreekt hij vaak af na schooltijd. Hij kan ook heel sociaal en sociaal voelend zijn. In 1-op-1 spelen zie ik geen aparte dingen; alleen in groepen wil hij snel domineren. Hij maakt heel makkelijk contact, zowel met andere kinderen als met leeftijdgenoten. Hij is erg druk en bij de minste prikkel danst hij op tafel. Paardrijden, zijn hobby, vindt hij erg leuk, maar daar is hij ook enorm druk.
Ondertussen zijn we bij de GGZ. Men vermoedt ADHD maar de psychiater heeft pas over maanden tijd.
Mijn vraag: zijn dit allemaal ADHD-symptomen? Of ziet u ook iets van bijv. Asperger of ODD? Daar het vooral op school zo slecht gaat met mijn zoons gedrag, ben ik radeloos! Zowel de school als ikzelf zitten aan een pedagogisch plafond!
Veel van wat u vertelde doet mij inderdaad denken aan ADHD. Ik denk dus dat het heel verstandig is dat u naar een psychiater gaat met uw zoon. De lange wachttijd is een probleem, maar dan vooral voor u.
Voor de school is het ook vervelend, maar die heeft een belangrijke eigen verantwoordelijkheid om het gedrag van uw zoon in betere banen te leiden. De school moet dus ook zélf om diagnostiek en hulp vragen, bijvoorbeeld bij de schoolbegeleidingsdienst. Die is ervoor.
Het lijkt mij belangrijk dat de schoolbegeleidingsdienst, zodra die erbij betrokken wordt, ook de intelligentie van uw zoon nog eens gaat testen. Toen hij 4 was, was zijn intelligentie op hoogbegaafd niveau. Maar hoe is het nu? Aangezien een IQ-test op de kleuterleeftijd nog niet zo betrouwbaar is, lijkt het mij verstandig om zo'n onderzoek nog eens te herhalen.
De reden waarom ik het belangrijk vind (en de GGZ-psychiater waarschijnlijk ook) dat het huidige IQ van uw zoon bekend wordt, is dat hoogbegaafdheid en onvoldoende uitdaging ook gepaard kunnen gaan met sommige van de gedragsproblemen die u noemde. Vandaar dat ik vind dat het IQ van uw zoon nogmaals gemeten wordt.
Berucht is natuurlijk het onderpresteren, maar ook het dominante gedrag ten opzichte van andere kinderen kan verklaard worden vanuit hoogbegaafdheid.
Zoals gezegd lijkt mij toch het meest waarschijnlijk dat er sprake is van ADHD (naast een goede of wellicht hoge intelligentie). Hieronder zal ik daar meer over vertellen, aan de hand van wat u zelf beschreef.
Kinderen met ADHD (attention deficit hyperactivity disorder), hebben problemen op drie gebieden, die ik allemaal terugzie bij uw zoon:
Je kunt je afvragen – en veel mensen doen dat ook – wat er eigenlijk mis is met een druk en impulsief kind. Is het niet heerlijk om overal energie voor te hebben en vol met plannen te zitten? Inderdaad is daar op zich niets mis mee, maar dit gedrag leidt wel tot veel bijkomende problemen, flinke zelfs, en daar beschreef u er een heleboel van.
De gevolgen van ADHD kunnen dus problematisch zijn. Ik pik er drie uit, op basis van uw verhaal.
Een kind met ADHD kan vaak niet het geduld en de rust opbrengen om zich in te leven in wat een ander kind eigenlijk wil, en dus ook niet om daar rekening mee te houden. Dat kan contactproblemen geven die soms dermate groot kunnen worden dat het lijkt alsof er sprake is van een aan autisme verwante contactstoornis. Zoals de stoornis van Asperger.
Ik denk echter niet dat uw zoon echt Asperger heeft, omdat hij geen problemen heeft met 1-op-1 contact. Kinderen met Asperger hebben daar wél problemen mee, omdat ze te weinig sociaal invoelingsvermogen hebben.
Daarnaast is het zo dat een kind met ADHD vaak beter functioneert in een rustige omgeving dan in een omgeving met veel prikkels. ADHD'ers doen het dus beter in 1-op-1 contacten dan in groepen. Ook dat wijst dus meer in de richting van ADHD dan van Asperger, wat uw zoon betreft.
Structuur en rust doen uw zoon goed. U kunt dat zelf al zien aan het feit dat hij het in de (gestructureerd verlopende) lessen beter doet dan op de vrije speelmomenten. ADHD komt bij 4 tot 6 % van de kinderen voor. Dat betekent: één à twee ADHD'ers in iedere klas van dertig kinderen. Van scholen mag dus verwacht worden dat zij kunnen inspelen op drukke, ongeconcentreerde kinderen. Hieronder geef ik daarvoor nog wat aanvullende tips.
1. U zou samen met de school van uw zoon en de intern begeleider alvast kunnen kijken hoe de moeilijke momenten voor hem gestructureerder en rustiger kunnen verlopen. Veel toezicht op uw zoon is daarbij nodig, waarbij het de kunst is om de problemen te voorkómen en hem uit moeilijke situaties te halen vóórdat er ruzies ontstaan.
2. Aangezien het thuis beter gaat dan op school, zou u kunnen proberen om na te gaan hoe dat komt, en in overleg met school uw ervaring aan hen overdragen. Zo te zien zitten zij misschien meer aan het pedagogisch plafond dan uzelf.
3. Er zijn tal van boeken over ADHD. Een klassieker, en nog steeds een aanrader, is:
Zit stil! - handleiding voor het opvoeden van overbeweeglijke en gedragsmoeilijke kinderen
door: Theo Compernolle en Th.A.H. Doreleijers
uitg.: Terra - Lannoo
ISBN: 9789020944549
prijs: EUR 17,95
4. Medicatie kan ook zeer ondersteunend zijn. Ik ben daar heel positief over. Ik zou daar echter mee wachten tot u bij de psychiater bent geweest.
Veel succes en veel geduld toegewenst!
