7 september 2007 door Joanna Sandberg
Ik ben een alleenstaande moeder met een zoon van 9 jaar. De vader van mijn zoon zoekt geen contact met hem en mijn zoon is daar erg boos over. Ik probeer er regelmatig met hem over te praten maar er komt niet veel uit, alleen dat hij zijn vader absoluut niet wil zien. Hij heeft zeer veel vriendjes op school en in de wijk waar we wonen. Hij is dus niet eenzaam.
De laatste tijd maak ik mij zorgen over zijn gedrag. Hij heeft steeds vaker driftbuien, spreekt mij brutaal tegen, en raakt in zichzelf gekeerd, terwijl hij van nature een heel lief open en rustig kind is. Juist omdat hij in principe zo lief en rustig is, probeer ik coulant tegenover hem te blijven, maar laatst had hij zó'n vreselijke driftbui dat hij mij heeft aangevallen en zo hard heeft gebeten dat mijn arm bont en blauw was.
Mijn zoon kan zeer goed tekenen. Hij tekent voornamelijk erg heftige dingen, zoals draken en duivels en dat soort dingen. In eerste instantie had ik zoiets van: "Ach, het zal wel een jongensding zijn, dat gaat wel over". Maar dat gaat het niet.
Ook is hij helemaal gefixeerd op heftig speelgoed, zoals draken, Bionicles (Lego-robots die vechten), Transformers, etc. Hij praat ook tegen (en over) die speelgoedfiguren alsof ze werkelijk bestaan. Ik las dat hij de leeftijd om dit te doen toch al enigszins ontgroeid zou moeten zijn. Hij doet het al van kinds af aan, maar toch.
Vandaag zei mijn vriend (LAT-relatie) dat het hem opviel dat mijn zoon toch wel erg veel agressief speelgoed om zich heen heeft en hij wees mij erop dat hij wel eens zou kunnen verdrinken in de fantasie daaromheen. Op dat moment voelde ik mij persoonlijk erg aangevallen daardoor, maar nu ik erover nadenk, heeft hij wel gelijk daarin.
Mijn afwachtende houding tegenover zijn driftige gedrag zal niet helpen het probleem op te lossen, denk ik. Maar anderzijds ben ik heel erg bang dat wanneer ik mij opstel als een harde tante, hij zich totaal in de steek gelaten zal voelen, en dat ik de vertrouwensband die ik gelukkig wel met hem heb, zal verliezen. Persoonlijk heb ik het gevoel dat mijn zoon iets heeft uit te vechten met zichzelf, maar ook ten opzichte van zijn vader.
Ik ben benieuwd naar uw reactie.
Ik denk dat u gelijk heeft als u zegt dat uw zoon iets heeft uit te vechten met zichzelf, maar ook ten opzichte van zijn vader. Hij leeft zijn woede uit door middel van tekenen en spelen, maar ook door agressief gedrag. Het eerste is geen probleem, het tweede wel.
Eerst zal ik iets meer vertellen over de manier waarop hij zich uit en daarna wat u zou kunnen doen. Ik zal me daarbij beperken tot de thuissituatie, omdat het verder (op school en met vrienden) wel goed lijkt te gaan.
U vertelde dat hij al vanaf heel jong met agressief speelgoed speelt. En toen was hij wel een open en rustige jongen. Dat geeft al aan hoe onschuldig het is. Veel jongens vinden het geweldig om met dit soort speelgoed te spelen en daar is in principe ook niks mis mee.
U maakt zich echter zorgen dat hij zich (nog steeds) zo inleeft in die draken, etc. en dat hij doet alsof ze werkelijk bestaan. Het woordje 'alsof' is hier belangrijk, want hij is inmiddels oud genoeg om te weten dat ze niet echt bestaan. Hij doet maar alsof. Het is gewoon spel.
Uw zoon is 9 jaar, en een jongen van die leeftijd kan nog best op deze manier met dit speelgoed spelen. Dat is echt niet zo raar.
Toch is er wel iets bijzonders aan de hand. Tot voor kort kon hij door te tekenen en te spelen zijn boosheid uitleven. Maar nu lukt hem dat niet meer; het is niet meer voldoende.
Het blijft niet meer bij het uitleven van zijn woede in spel; hij wordt brutaal en hij krijgt ook vaker driftbuien. Dat betekent dat hij zijn woede niet meer goed kan beheersen, en dat het tekenen en spelen niet meer genoeg is om zich uit te leven.
U vertelde dat hij erg boos is omdat zijn vader geen contact met hem heeft. Inmiddels is hij nu zó boos dat hij zijn vader helemaal niet meer wil zien. Ook is hij natuurlijk verdrietig daarover, maar dat laat hij niet zien. U wilt er met hem over praten, maar dat wil of kan hij niet.
Het probleem is dat degene op wie hij zo boos is, er niet is. Hij moet zijn boosheid dus op iets of iemand anders richten, en dat bent u. Dat heeft er al toe geleid dat hij u heeft aangevallen, en zelfs zó ernstig gebeten heeft dat u bont en blauw zag.
In tegenstelling tot agressief tekenen en spelen past 'je moeder aanvallen en haar bijten' absoluut niet bij een 9-jarige jongen. Ik ben trouwens wel benieuwd hoe u erop gereageerd heeft. U vertelde dat u coulant probeert te blijven, maar ik neem toch aan dat u dit niet accepteert. Ook vroeg ik mij af of uw zoon eigenlijk schrok van zijn eigen gedrag, en of hij spijt heeft betoond. Dat kan iets zeggen over de ontwikkeling van zijn geweten, wat weer belangrijk is om eventuele gevaren op langere termijn te kunnen inschatten.
Ik kan me heel goed voorstellen dat u begrip heeft voor zijn moeilijkheden en daar coulance voor op wilt brengen. Dat betekent echter niet dat u ook begrip moet hebben voor zijn grensoverschrijdende – agressieve – gedrag.
Ik kan het mis hebben, maar het kan zijn dat u zich schuldig voelt ten opzichte van uw zoon (ook al omdat u zich zo aangevallen voelde door uw vriend), en dat u het daarom ook moeilijk vindt om grenzen te stellen. Terwijl uw zoon dat wel hard nodig heeft.
Hij moet leren dat zijn gedrag onaanvaardbaar is. Ook al voelt hij zich heel rot, boos en verdrietig, hij moet toch leren om dat soort gevoelens op een andere manier te uiten.
Het lijkt mij dat uw zoon snel hulp nodig heeft, en dat u zelf ook wel wat hulp kunt gebruiken bij het begrenzen van zijn gedrag.
Ik kan niet goed inschatten hoe de situatie bij u thuis is, maar u zou hulp kunnen zoeken bij een gezinstherapeut, of bij een kinderpsychotherapeut met ouderbegeleiding. Dit kan bij een gezinstherapeut of kinder- en jeugdpsychotherapeut met een eigen praktijk, maar ook via Bureau Jeugdzorg.
Ik wens jullie succes en sterkte!
