6 december 2002 door Ward van Alphen

Hoe kan ik als gescheiden vader mijn kinderen emotioneel bijstaan?

Ik ben een gescheiden vader van drie kinderen en ik zoek advies over hoe ik ze kan helpen. Ze zijn 4, 7 en 8 jaar oud.

Het probleem is het volgende. Mijn ex, hun moeder, heeft grote tekortkomingen betreffende hun opvoeding. (Ze heeft ernstige symptomen van borderline en manisch-depressiviteit. Zelf vindt ze zich prima en ze wil geen kritiek of behandeling.) Ze is erg onwillig om tot een omgangsregeling te komen; ik heb op dit moment geen greep op het wel en wee van de kinderen.

Voor de kinderen betekent dit het volgende:

- de moeder verwacht abnormaal veel van haar kinderen; ze hebben faalangst en ze zijn onzeker en schuw;

- de kinderen worden betrokken in alle problemen die er spelen (met tekst en uitleg), ze voelen zich daardoor verantwoordelijk voor alles wat er gebeurt (financiën, scheiding, huishouden, religie, gezondheid, etc.);

- de gevoelens van de kinderen jegens mij worden gemanipuleerd. Daardoor wekt ze schuldgevoel, angst en onzekerheid op. De kinderen worden gedwongen om partij te kiezen in de scheiding;

- de moeder is grillig en onberekenbaar, het ene moment iets overdrijven, het andere moment laks: de kinderen hebben angst om hun moeder tegen zich te krijgen en ze moeten zich vaak zelf zien te redden;

- de moeder kan zich niet verplaatsen in anderen. Ze ziet zichzelf als het middelpunt van alles: de kinderen kunnen niet bij haar terecht als er iets is, ze spant zich niet in voor de kinderen, er wordt niets ondernomen.

Mijn belangrijkste wens is mijn kinderen te helpen in hun gevoelens. Ik heb hun school hier al van op de hoogte gebracht en daar zullen ze doen wat ze kunnen. Maar graag zag ik dat een kinderpsycholoog eens met mijn kinderen sprak (of iets dergelijks).

Betreffende de omgangsregeling heb ik wel vertrouwen in de lopende procedure bij de kinderbescherming (zitting in februari). Andere opties, zoals het krijgen van voogdijschap, houd ik in overweging maar zie ik als een te drastische ingreep in hun leven.

Graag zou ik wat tips krijgen over wat ik kan doen om mijn kinderen te helpen.

Antwoord

In mijn praktijk komen we dit soort situaties vaak tegen. Vandaar dat ik er deze week graag op in ga.

In dit soort kwesties, met één verhaal, is het natuurlijk moeilijk om een objectief standpunt in te nemen. Ik heb ook wel ervaring met verhalen van ex-en die hun partner – die ik toevallig kende – voor gek verklaarden, terwijl daar in mijn ogen toch weinig aanwijzingen voor waren. Maar in een onderzoek van de kinderbescherming (een zogenaamd Raadsonderzoek) zullen ongetwijfeld beide ouders gesproken worden. En de kinderen zelf natuurlijk, hoewel die in een moeilijke positie zitten, en hun moeder – of vader? – niet zomaar zullen afvallen. Al met al geeft dat hopelijk een beeld van hoe beide ouders in elkaar steken.

Dit om te beginnen, omdat er vast lezers zijn die denken: "Hoe kan die Van Alphen nou uitspraken doen over zo'n precaire zaak, met zulke eenzijdige informatie?".

Verstandige zet

Laten we aannemen dat de situatie inderdaad zo is als u beschrijft. Dan kunt u op dit moment niet zoveel doen, en zult u moeten afwachten.

Contact met school houden – en met anderen in de omgeving van uw kinderen – is alvast een verstandige zet, want zo kunt u van een afstand de toestand van uw kinderen enigszins beoordelen. Als u ooit de voogdij ter discussie wilt stellen, moet u tenslotte met harde feiten komen.

Stimuleren

Verder is alles wat de normale ontwikkeling van uw kinderen kan stimuleren van belang. U kunt daarbij denken aan naschoolse opvang, clubs, sport, etc.

Door dit soort zaken te bevorderen, krijgen de kinderen ervaring met meer volwassenen. Dat helpt wellicht om een stabieler beeld van anderen op te bouwen, en daardoor ook een goede innerlijke ontwikkeling op gang te brengen. Of te houden. Hun moeder kan het daar toch niet mee oneens zijn, zou je denken.

Hand- en spandiensten

Soms zijn er nog buren, of opa's en oma's, die hand- en spandiensten verlenen bij het opvangen van de kinderen. Als dat werkt, kan dat ook belangrijk zijn voor uw ex, om zo ook zelf meer tot rust te komen. Haar problemen nemen dan misschien af, of misschien is ze beter in staat om te erkennen dat ze moeilijkheden heeft.

Een iets andere invalshoek is: insteken op steun voor uw ex in plaats van op strijd. Ik heb geen idee of dat in uw geval zou kunnen werken. U kent uw ex beter dan vele anderen, en u weet misschien ook het beste of (en hoe) ze zoiets zou kunnen accepteren.

Heel veel succes ermee!